Biyolojik Çeşitlilikte Bitki-Böcek Etkileşimi: Tarım Alanları, Doğal ve Yarı Doğal Habitatlar

Year 2011, Volume: 15 Issue: 3, 178 - 185, 17.07.2014

Gökhan Aydın

Abstract

Bu çalışmada böcek biyolojik çeşitlilik parametrelerinin karşılaştırılması amacı ile Isparta İli Atabey İlçesi'nde mera, ardıç ormanı, ağaçlandırılmış alan, tıbbi ve aromatik bitkiler bahçesi, kiraz ve elma agro-ekosistemleri seçilmiştir. Böceklerin örneklenmesinde kullanılan çukur tuzak örnekleme yönteminden elde edilen veriler kullanılarak, habitatlar arasında benzerlik, çeşitlilik, dominantlık ve populasyon yoğunluk ilişkileri ölçülmüştür. Buna göre çeşitliliğin ve tür zenginliğinin hesaplanmasında kullanılan Shannon-Wiener, Simpson ve Margalef parametre sonuçları en yüksek 2.382, 0.874 ve 4.091 ile ağaçlandırılmış alanda kaydedilmiştir. Habitatlardaki dominantlığın belirlenmesinde kullanılan Simpson dominantlık indeks değeri en yüksek 0.8004 ile mera habitatında kaydedilmiştir. Shannon ve Simpson populasyon yoğunluk ilişkisi en yüksek 0.7951 ve 0.3953 ile ağaçlandırılmış alanda, en düşük ise 0.2253 ve 0.0961 ile mera habitatında hesaplanmıştır. Seçilen habitatlar arasında tür zenginlikleri karşılaştırıldığında kiraz agro-ekosisteminin 25 tür ile en fazla türü bünyesinde barındıran habitat olduğu belirlenmiştir. Habitatlarda yaşayan böcek türleri göz önüne alınarak değerlendirilen sınıflandırma (cluster) analiz sonuçlarına göre en benzer habitatların %58.68 ile seçilen iki agro-ekosistem (kiraz ve elma) olduğu, ardıç ormanı habitatının ise diğer tüm habitatlara yalnızca %9.98 oranında benzediği hesaplanmıştır. Sonuç olarak Isparta ili Atabey İlçesi'nde belirlenen agro-ekosistemler ile birlikte seçilen doğal ve yarı-doğal habitatların çeşitlilik açısından birbirlerinden farklı olduğu ve kendilerine özgü böcek türlerini bünyelerinde barındırdıkları ayrıca yıpranan ve tarım alanı olarak kullanılan habitatların böcek populasyon yoğunluk ilişkilerinin yıpranmamış ve doğal habitatlara göre daha düşük olduğu ortaya çıkarılmıştır.

Keywords

Tür zenginliği, çeşitlilik, dominantlık, populasyon yoğunluk ilişkisi, çukur tuzak

References

• Allaby, M. 1998. A Dictionary of Ecology. Oxford University Press, London, 440 pp.
• Allegro, G., Sciaky, R. 2003. Assessing the Potential Role of Ground Beetles (Coleoptera: Carabidae) As Bioindicator and Poplar Stands, with newly Proposed Ecological Index (FAI). Forest Ecology and Management, 175: 275-284.
• Aydın, G., Sekeroglu, E., Arndt, E. 2005. Tiger Beetles as Bioindicators of Habitat Degradation in the Çukurova Delta, Southern Turkey (Coleoptera: Cicindelidae). Zoology in the Middle East, 36: 5158.
• Aydın, 2006. Evaluation of Insects as Bio-indicators for Sustainable Land Use in Çukurova Delta. Cukurova University, PhD Thesis, 269 p.
• Aydın, G., Kazak, C. 2007. Çukurova Deltası (Adana)’nda Böceklerin Farklı İnsan Aktivitelerine Biyolojik Gösterge Olarak Kullanılma Olanakları. Türk.Entomol.Derg., 31 (2):111-128.
• Aydın, G., Karac a, İ. 2009. Balcalı-Adana’da Farklı Habitatlarda Çukur Tuzak Örnekleme Yöntemi Kullanılarak Hesaplanan Biyolojik çeşitlilik Parametrelerinin Karşılaştırılması. 1.Uluslararası 5.Ulusal Meslek Yüksekokulları Sempozyumu, Selçuk Üniversitesi Kadınhanı Faik İçil Meslek Yüksekokulu, 27-29 Mayıs 2009, Konya, 163-177. Aydın, G. & C. Kazak, 2009. Çukurova Deltası (Adana)'nda Farklı Habitatlardaki Böcek Biyolojik Çeşitlilik Parametrelerinin Karşılaştırılması. Türkiye III. Bitki Koruma Kongresi. 15-18 Temmuz 2009, Van, 120. (6).
• Aydın, G. H.İ. Erdal & A.B.Avcı, 2010. YYÜ Yerleşkesi ve Edremit (Van)’te Belirlenen Bazı Habitatların Böcek Biyolojik Çeşitliliği Açısından Karşılaştırılması. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi 3 (2): 43-46. (4)
• Borgelt, A., New, T.R. 2006. Pitfall trapping for ants (Hymenoptera, Formicidae) in mesic Australia: what is the best trapping period? Journal of Insect Conservation: 10: 75–77.
• Borror, D.J., Delong, M.D., Triplehorn, C.A. 1981. An Introduction to the Study of Insects. Fifth edition Sounders Collelege Publishing, Philadelphia, 827 pp.
• Clauson, D., 2002. III. Environmental Restoration. Restoration's Influence on Aerial Arthropod Diversity - Damien Clauson (John Latto, Matt Orr, Justin Remais and Manish Desai, (Editors) Senior Research Seminar Environmental Sciences Group Major University of California at Berkeley Berkeley, California. 9 p.
• Çepel, N, 2003. Ekolojik Sorunlar ve Çözümleri. Tübitak Popüler Bilim Kitapları, Aydoğdu Matbaası, Ankara, 183 pp.
• Çetin, G., C. Hantaş and B. Erenoğlu, 2006. Determination on Fauna of Pest Insect and Mites in Rubus fruticocus Orchards in Bursa and Yalova. Bahçe, 35 (1-2): 61-74.
• Dudgeon, D. 2006. The impacts of human disturbance on stream benthic invertebrates and their drift in North Sulawesi, Indonesia. Freshwater Biology, 51: 1710–1729.
• Ertop, S. and A. Özpınar, 2011. Population Dynamics of Phytophagous Species and Predators in Cherry Orchards in Çanakkale. Turkish Journal of Entomology. 1(2):109-118.
• Erwin, T.L. 2000. Arboreal Beetles of Neotropical Forest: Agra Fabricius, a Taxonomic Supplement for the Platyscelis Group with New Species and Distribution Records (Coleoptera: Carabidae, Lebiini, Agrina). The Coleopterist Bulletin, 54(1): 90-119.
• Grimaldi, D., Engel, M.S., 2005. Evolution of Insects. Cambridge University Press. 772 p.
• Grimbacher, P.S., Stork, N. E. 2007. Vertical stratification of feeding guilds and body size in beetle assemblages from an Australian tropical rainforest. Austral Ecology, 32: 77–85.
• Hartley, S.E., S. M. Gardner &R. J. Mitchell, 2003. Indirect Effects of Grazing and Nutrient Addition on the Hemipteran Community of Heather Moorlands. Journal of Applied Ecology, 40: 793803.
• Heimann, D., 2004. EvenDiv 1.1. Based on a DBase Program Code Supplied by Jörg Perner and Martin Schnitter. Institute of Ecology, University of Jena.
• Hotspots 2002. Biodiversity hotspots. Conservation International. http://www.biodiversityhot spots.org (Erişim tarihi: 05.06.2011)
• Kansu, İ. A., 2000. Genel Entomoloji (Dokuzuncu Baskı). Ankara, 430 s.
• Kışlalıoğlu, M., Berkes, F., 1992. Biyolojik Çeşitlilik. Türkiye Çevre Vakfı Yayını. 131 s.
• Kocataş, A, 1999. Ekoloji ve Çevre Biyolojisi. Ege Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi Yayınları, No: 51, 564 pp.
• Kovach, W. L., 1999. A Multi variate Statistical Package. United Kingdom: Kovach Computing Services.
• Krebs, C. J., 1999. Ecological Methodology. An Imprint of Addison Wesley Longman, Inc., 620 pp.
• Lodge, D.J., Cantrell, S. 1995. Diversity of litter agarics at cuyabeno, Ecuador: calibrating sampling efforts in tropical rainforest. Mycologist, 9(4): 149-151.
• Magurran, A. E., 1988. Ecological Diversity and Its Measurement. Princeton University Press., 179 pp.
• Magurran, A. E., 2004. Measuring Biological Diversity. Blackwell Science Ltd., 256 pp.
• Milenkovic, S. and M. Stanisavljevic, 2003. Raspberry pests in Serbia. Integrated Plant Protection in Orchards – Soft Fruits. IOBC/wprs Bull. Vol. 26(2): 23-27.
• New, T.R., 1998. Invertebrate Surveys for Conservation. Oxford University Press. 240 pp.
• Perez, R. J. and A. Traveset, 2011. Influence of reproductive traits on pollination success in two Daphne species (Thymelaeaceae). J Plant Res. 124: 277–287.
• Rambo, J.L. & S.H. Faeth, 1999. Effect of Vertebrtate Grazing on Plant and Insect Community Structure. Conservation Biology, 13 (5): 1047-1054
• Ryder, C., Moran, J., MC Donnell, R. Gormally, M. 2005. Conservation implications of grazing practices on the plant and dipteran communities of a turlough in Co. Mayo, Ireland. Biodiversity and Conservation, 14: 187–204.
• Schmera, D., M. Toth, M. Subchev, I. Sredkov, I. Szarukan, T. Jermy and A. Szentesi, 2004. Importance of visual and chemical cues in the development of an attractant trap for Epicometis (Tropinota) hirta Poda (Coleoptera: Scarabaeidae). Crop Protection. 23: 939-944.
• Szinicz, G., K. Martin, J. Sauerborn, 2005. Abundance of selected insect species in natural and agricultural habitats of a tropical upland (Leyte, Philippines). Agriculture, Ecosystem and Environment. 111: 104-110.
• Weisser, W.W. & E. Siemann, 2004. Insect and Ecosystem Function (Weisser, W.W.; Siemann, E. editors). The Various Effects of Insects on Ecosystem Functioning. Ecological Studies, 173: 1-24
• Wilson, E.O. 1997. Biodiversity II. M. L. Reaka-Kudla, D. E. Wilson & E. O. Wilson, (Editors). Biodiversity II: Undurstanding and Protecting Our Biological Resources. Joseph Henry Press, Washington D.C. US. 1-3 p.
• Wilson, E.O. 1999. Biological Diversity: The oldest Human Heritage. New York State Biodiversity Research Institute, 72 pp.
• Yanoviak, S.P., Nadkarni, N. M., Solano, J., R. 2006. Arthropod Assemblages in Epiphyte Mats of Costa Rican Cloud Forests. Biotropica, 36(2): 202–210. 185