General Appearances of Turkish Roses

Year 2013, Volume: 17 Issue: 1, 29 - 42, 12.07.2014

Hasan Özçelik

Abstract

This study is carried out in between 2006-2012 years. Materials of it collected from all over the country and identified by the classic systematic literatures. Voucher specimens are deposited in GUL Herbarium of Süleyman Demirel University in Isparta. In this paper, important new systematic, geographical and ecological characters, and also economical usage values of all Türkiye’s roses were determined by literature and field observations. In addition to this, some known characters in the genus were broadened. In the result, totally 45 taxa as natural and garden roses are being grown in Türkiye. Hybridisation among taxa is very high and an important part of old garden roses of Türkiye are natural hybrids of least two taxa, they may be too hybrided from 3, 4 and more natural taxa or another hybrid. Some cultured varieties have been formed by gene transference in last time. Most of the taxa are distributed in 1000-2000 m from sea level in Türkiye. They prefer limestone, vulcanic and conglomerate rocks. This land structure with three-rocks is being distributed in Mediterranean region of the country in genera L. Orogenic belt of
the Mediterranean is being accepted as gene center and differentiation region of the genus by us. There are almost 30 factories working on extraction and distillation of rose flowers and fruits in the country. Rose oil factories are established in Lakes Region (Isparta, Burdur and Afyonkarahisar provinces) and also fruit factories in Tokat, Gümüşhane and Erzincan provinces. Rose flower production for gaining rose oil is being done only in Lakes Region in nowadays. R. damascena is cultured in nearly 35000 da and its flowers are manipulated in 25 rose oil factories of the region. The fruit collection and manipulation for domestic deprivations are being done by local people in all over Türkiye, especially Gümüşhane, Tokat, Erzincan, Erzurum, Trabzon etc. but there are their industries only in Gümüşhane, Tokat, Erzincan provinces. Distributions of Turkish roses according to phytogeographical regions, continents, polytical regions, countries, flowering and fruiting times, main rock preferings and elevations are being given and interpreted in the paper.

Keywords

Phytogeography, Rosa L., Rose, Rosehip, Economic Botany, Türkiye

Türkiye Güllerine Genel Bakış

Abstract

Bu çalışma 2006-2012 yılları arasında yapıldı. Çalışmanın materyalleri tüm ülkeden toplandı ve klasik sistematik literatüre göre tarafımızdan teşhis edildi Değerli örnekler GUL Herbaryumu’nda (Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta) tutulmaktadır. Bu makalede, Türkiye güllerinin önemli yeni sistematik, coğrafi ve ekolojik karakterleri; aynı zamanda ekonomik önem değerleri literatür ve arazi gözlemlerimize bağlı olarak anlatıldı. İlaveten cinsin bilinen bazı özellikleri genişletildi.Sonuç olarak; toplam 45 taksonun doğal ve bahçe gülü olarak Türkiye’de yetiştiği belirlendi. Taksonlar arasında hibritleşme çok yüksektir ve Türkiye bahçe güllerinin önemli bir kısmı en az iki takson arasında doğal hibrittir; hibritler 3, 4 ve daha fazla doğal taksondan ya da bir başka bir hibritle in hibritleşmesinden meydana gelmiş olabilir. Bazı kültür varyeteleri son zamanlarda gen transferi ile oluşturulmuştur. Taksonların çoğu Türkiye’de deniz seviyesinden 1000-2000 m ‘ler arasındaki yükseltilerde yayılış gösterirler. Kireçtaşı, volkanik ve konglomera kayalarını tercih ederler. Bu üç kayalı arazi yapısı genelde ülkenin Akdeniz bölgesinde dağılmıştır. Akdeniz bölgesinin yüksek dağ kuşağı tarafımızdan cinsin gen ve farklılaşma merkezi olarak kabul edilmiştir. Ülkede gül çiçeklerinin ve meyvelerinin distilasyonu ve ekstraksiyonu üzerine çalışan yaklaşık 30 fabrika vardır. Gül yağı fabrikaları Göller Yöresi(Isparta, Burdur, Afyonkarahisar illeri); kuşburnu fabrikaları ise Tokat, Gümüşhane ve Erzincan illerinde kurulmuştur. Günümüzde gül yağı elde etmek amaçlı gül çiçeği üretimi sadece Göller Yöresi’nde yapılmaktadır. Rosa damascena yörede yaklaşık 35000 da lık bir alanda üretilmekte ve çiçekleri 25 gülyağı fabrikasında işlenmektedir. Tüm ülkede ama özellikle Gümüşhane, Tokat, Erzincan, Erzurum, Trabzon vs.de evsel ihtiyaçlar için meyveleri toplanmakta ve işlenmektedir. Ancak Gümüşhane, Tokat, Erzincan illerinde endüstrisi bulunmaktadır. Bu makalede, Türkiye güllerinin fitocoğrafi bölgelerine, kıtalara, siyasi bölgelere dağılımları; çiçeklenme ve meyvelenme dönemleri; anakaya tercihleri ve yayılış gösterdiği yükseltiler verilmekte ve yorumlanmaktadır. 

Keywords

Bitki Coğrafyası, Rosa L., Gül, Kuşburnu, Ekonomik Botanik, Türkiye