Bu çalışmada kil zeminlerde önemli bir mühendislik problemi olan şişme basıncının belirlenmesinde bulanık mantık kuralları kullanılmıştır. Bu amaçla kilin şişme basıncını etkileyen parametrelerden olan plastisite indisi, başlangıç su muhtevası ve kuru birim hacim ağırlık değerleri dikkate alınmıştır. Öncelikle şişme basıncı ve etki eden parametreler bulanık alt kümelere ayrılmıştır. Bulanık kural tabanı oluşturulmuş ve Fortran dilinde programlanmıştır. Daha sonra şişme potansiyeli yüksek olan üç kil numunesi üzerinde sabit hacimli şişme deneyleri yapılmıştır. Şişme deneyleri için altı farklı başlangıç su muhtevası ve yedi farklı kuru birim hacim ağırlıkta numuneler kompaksiyonla hazırlanmıştır. Deneyden elde edilen şişme basıncı değerleri ile bulanık mantık modelinden elde edilen değerler karşılaştırılmıştır. Şişme basıncının 40 kPa ‘ın üzerinde olduğu durumlarda, bulanık mantık modelinden elde edilen şişme basınçları ile deneysel sonuçlar arasındaki maksimum hata miktarı %10 dolaylarındayken, daha düşük şişme basıncı değerlerinde maksimum hata miktarının %30 ‘un üzerine çıktığı görülmüştür. Şişme basıncı tahmininde ortalama hata miktarı ise %9.73 olarak elde edilmiştir.
In this study, fuzzy logic rules were used to determine the swelling pressure, which is an important engineering problem in clay soils. For this purpose, plasticity index, initial water content and dry unit volume weight values, which are among the parameters affecting the swelling pressure of clay, were taken into consideration. First of all, swelling pressure and affecting parameters are divided into fuzzy subsets. The fuzzy rule base was created and programmed in Fortran language. Then, constant volume swelling experiments were performed on three clay samples with high swelling potential. For swelling experiments, samples with six different initial water contents and seven different dry unit volume weights were prepared by compaction. The swelling pressure values obtained from the experiment were compared with the values obtained from the fuzzy logic model. In cases where the swelling pressure is above 40 kPa, the maximum error amount between the swelling pressures obtained from the fuzzy logic model and the experimental results is around 10%, while it has been observed that the maximum error amount exceeds 30% at lower swelling pressure values. The average amount of error in inflation pressure estimation was obtained as 9.73%.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Civil Geotechnical Engineering |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | December 23, 2024 |
Submission Date | July 1, 2024 |
Acceptance Date | October 6, 2024 |
Published in Issue | Year 2024 Volume: 28 Issue: 3 |
e-ISSN :1308-6529
Linking ISSN (ISSN-L): 1300-7688
All published articles in the journal can be accessed free of charge and are open access under the Creative Commons CC BY-NC (Attribution-NonCommercial) license. All authors and other journal users are deemed to have accepted this situation. Click here to access detailed information about the CC BY-NC license.