NASLAR VE İÇTİHATLAR ÇERÇEVESİNDE SABAH NAMAZI VAKTİNİN TESPİTİ HAKKINDA BİR İNCELEME

Year 2017, Issue: 38, 135 - 158, 01.02.2017

Nihat Tosun

Abstract

Vakit, pek çok ibadetin yerine getirilmesinde önemli bir şarttır. Vakitli ibadetlerden biriside namazdır. Namaz için vaktin belirlenmesi olmazsa olmaz bir şarttır. Bütün namazlar için önemli olan vaktin belirlenmesi, sabah namazı için ise ayrı bir önem arz etmektedir. Zira sabah namazı vaktinin girişi de çıkışı da pek çok fıkhî hükmü etkilemektedir. Bunların başında sabah namazı vaktinin girişini belirten Fecr-i sadık’ın (hakiki fecr’in) doğuşu gelmektedir. Fecrin doğuşu üç tane ibadetin vaktini belirlemektedir. Bunlar; Sabah namazının vaktinin girişi, yatsı namazının vaktinin çıkışı ve oruç ibadetinin başlangıcı, bir diğer ifadeyle imsak vaktinin başlangıcıdır. Kur’an ayetlerinde ve Hz. Peygamberin hadislerinde bu konuda bilgiler verilmiş, Müslüman âlimler de asırlar boyunca derledikleri eserlerde bu hususta gerekli açıklamalarda bulunmuşlardır. Günümüzde de bu alanda araştırmalar devam etmektedir. Ortaya çıkan yeni durumlar göz önünde bulundurularak ulusal ve uluslararası düzeyde bir takım çalışmalar yapılmaktadır. Bizim bu çalışmamızda bu bağlamda incelemedir

Keywords

Fecir, Sabah Namazı, Vakit, Nas, İçtihat

An Analysis Concerning the Determinatıon of the Time for Facr Prayer on the Basis of Qur’an, the Sunnah, and Islamic Jurisprudence

Abstract

Salaah is a prayer which is strictly related to the time. The determination of the true time is a sine qua non of the prayer. Although it is important for each prayer during a day, calculation of the time of dawn prayer has a particular importance. There are plenty of fiqh rules regarding the beginning and ending time of the dawn prayer. The most important of these are the appearance of the second dawn called Al-Fajr As-Sadiq and calculating three other times of worship, which are the beginning time of dawn prayer, the ending time of the isha prayer and the time to stop eating during the month of fasting, in other words the beginning of the imsak. With the informations coming from the verses of the Qur’an and the hadiths of the Prophet Muhammad (pbuh), Muslims also have come up with explanations about this issue in fiqh books that have been compiled for centuries. There are still some studies conducted on the topic, by taking into consideration current issues. In this study, we shall explain regarding the determination of the time of dawn prayer within the frame work of Qur’an, the Sunnah and ijtihad.

Keywords

Key Words: Fajr, Dawn Prayer, Time, Qur’an and the Sunnah, Ijtihad

References

• Ahmed b Hanbel, Müsned, Tahk.: Şuayb el- Arnavut ve Diğerleri, Müessesetü’r Risale, 1999, www.temawy.com
• Bayındır, Abdülaziz, Ekvatordan Kutuplara Namaz ve Oruç Vakitleri, Süleymaniye Vakfı, Din ve Fıtrat Araştırma merkezi, 18 Temmuz 2012
• Beyhaki, Ebu Bekir Ahmet b. Hüseyin b. Ali, es-Süneni’l-Kübra, Tahk.: Muhammet Abdülkadir Ata, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut,1994
• Bilmen, Ömer Nasuhi, Büyük İslam İlmihali, Bilmen Basım ve Yayınevi, İstanbul
• Buhari, Muhammed b. İsmail, Sahih Buhari, Mektebetü’l-İslâmiyye, İstanbul, 1981.
• Buhari, Muhammed b. İsmail, Sahih Buhari, Tahk.; Mustafa Dîb Boğa, Daru İbn Kesir, Beyrut, 1987.
• Cassas, Ebubekir Ahmed b. Ali er-Razi, Ahkâmla-Kur’an, Daru’lKitabi’l-Arabi, Matbaatü’l-Evkaf el-İslamiye, 1335
• Cezerî,,Abdurrahman, “Kitabü’l-Fıkhi Ale Mezahibi’l-Erbaa” Daru’lFikri, 1972
• Cürcânî, Şerif Ali b. Muhammed, et-Tarifâr, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1983
• Damat efendi, Abdullah b. Şeyh Muhammed b. Süleymani, Mecmau’l Enhur Fi Şerhi Mülteka’l Ebhur, Daru İhyau’t-Turasi’l-Arabi, ts.
• Dârukutni, Ali b. Ömer Ebu’l Hasan, Sünen-i Darukutni, Tahk.: Muhammed Haşim el-Yemâni, Daru’l-Marife, Beyrut, 1966
• DİB, Din İşleri Yüksek Kurulunun 10-11/06/2009 tarihli Kararları
• DİB, İlmihal (iman ve ibadetler), Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 2005
• Elmalı Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, Eser Kitabevi, İstanbul, 1971
• Feyruzebâdi, Muhammet b. Yakup, el-Kamusu’l-Muhit, Tahk.: Müessesetü’r-Risale Tahkik Bürosu, Müessesetü’r-Rsale, 1987
• Feyyumi, Ahmet b. Muhammet Ali el-Mukri, el-Mektebe el-İlmiyye, Beyrut, Gönenç, Halil, Büyük Şafii İlmihali, Yasin Yayınevi, İstanbul, 2011
• Halebi, İbrahim b. Muhammed b. İbrahim, Mülteka’l- Ebhur, Tahk.: Vehbi Süleyman Ğavcı, Müessesetü’r- Risale, 1989
• Hamidullah, Muhammed, İslama Giriş, Çev.: Kemâl Kuşcu, İrfan Yayınevi, İstanbul 1973
• İbn Abidin, Muhammet Emin, Haşiyetü Reddü’l-Muhtar, Daru’lKahraman, İstanbul1984
• İbn Hümam, Kamalüddin Muhammed b. Abdulvahit es-Sivasi, Şerhu Fethu’l-Kadir, Daru’l-Fikir, Beyrut, 1977
• İbn Kudame, Ebu Muhammed Abdullah b. Ahmed b. Muhammed, elMuğni ve Şerhu’l Kebir, Daru’l-Kitabi’l Arabî, Beyrut 1982
• İbn Mâce, Muhammed b. Yezid, Ebu Abdullah el-Kazvini, Tahk.: Muhammed Fuat Abdülbaki, Daru’l-Fikir, Beyrut
• Karaman, Hayrettin, İslam’ın Işığında Günün Meseleleri, İz Yayıncılık, 2012, s. 100 Karaman, Hayrettin, Namaz Vakitleri ve Kutuplarda Namaz, www.HayrettinKaraman.net Leknevî Muhammed Abdulhay, el-Fevâidü’l-Behiyye, Daru’l-Marife, Beyrur.
• Malik b. Enes, el-Müdevvene, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, c. I, s. 184, (http://www.raqamiya.org)
• Mercanî, Şihabüddin Harun b. Behauddin, (ö. 1306 h.) Nazuratu'l-Hak fi fardiyetti'l-İşâ ve inlem yegibı’ş-Şefak, Kazan matbaası, Rusya, h. 1287
• Merğinani, Burhaneddin Ali b. Ebubekir, El-Hidaye, Daru’l-Fikir, Beyrut, 1977 (İbn Hümam’ın Şerhu Fethi’l Kadiri ile beraber basılı)
• Molla Aliyyü’l Kari, Hüseyin b. Muhammet Sait Abdülgani, İrşadu’sSarî, Beyrut, Daru’l-Kitab
• Muhammed b. Abdullah el Hatip et-Tebrizi, Mişkatü’l-Mesabih, el Mektebetü’l-İslamî, 1985/1405
• Musulî, Abdullah b. Mahmud b. Mevdud, el-İhtiyar Li Ta’lil-Muhtar Daru’l-Marife, Beyrut, Lübnan, 1975
• Müslim b. Haccac el-Kuşeyri en-Nisaburi, Sahih Müslim, Mektebetü’lFaysaliyye, Mekke-i Mükerreme
• Müslim b. Haccac, Sahih Müslim, el-Mektebetü’l-Faysaliyye, Mekke-i Mükerreme.
• Müslim b. Haccac, Sahih Müslim, Tah.: Muhammed Fuad Abdülbaki, Daru ihya Türasü’l-Arabî, Beyrut.
• Nevevi, Ebu Zekerya Muhyiddin b. Şeref en-Nevevi, el-Mecmu, Daru’lFikir Paçacı, İbrahim, “Akşam Namazı Vaktinin Çıkışı ve Yatsı Namazı Vakti” İbrahimpacaci.com.
• Râfiî, Abdülkerim b. Muhammet b Abdülkerim, el Aziz fi Şehi’l-Veciz, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1997
• Sadullah b. İsa el Müfti, Şerhu’l-İnaye, Daru’l-Fikir, Beyrut, 1977 (İbn Hümam’ın Şerhu Fethi’l Kadiri ile beraber basılı); Semerkandi, Aladdin Muhammet, Tuhfetü’l-Fukaha, Duru’l-Kütübi’lİlmiyye, Beyrut, 1984
• Şafiî Muhammet b. İdris, el-Umm, Daru’l-Marife, 1393
• Şelbî, Şehabüddin Ahmet b. Muhammet, Haşiyetü’ş-Şelbî Ala Tebyinü’lHakaik
• Şerhu Kenzü’d-Dakaik, Daru-l-Kitabi’l-İslâmi
• Zeylaî, Fahreddin Osman b. Ali, Tebyinü’l-Hakaik Şerhu Kenzü’dDakaik, Daru-l-Kitabi’l-İslâmi
• Zihni Efendi, Mehmet, Nimet-i İslâm Büyük İslam İlmihali, Huzur Yayınevi.