The Founder of Tahirid Dynasty: Tahir B. Husayn and His Poems and Testament

Year 2015, Issue: 35, 7 - 25, 01.12.2015

Hasan Soyupek

Abstract

This study deals with Tâhir b. Hüseyin and his life, literary personality, his poems and will of testament. Firstly, some information is given on the literary, political, scientific and cultural situation in Khorasan during the Tahirids period. Secondly, besides his life, some examples from his poems were examined together with their Turkish translations. On the other hand his testament and its introductrory section has been evaluated and translated into Turkish. In addition information and on evaluations his attitude towards poetry and poets are also given

Keywords

Tahir b. Hüseyin, Arabic literature, Arabic poetry, Testament.

TÂHİRÎ DEVLETİNİN KURUCUSU TÂHİR B. HÜSEYİN’İN ŞİİRLERİ VE VASİYYETİ

Abstract

Bu çalışmada, Tâhir b. Hüseyin’in hayatı, edebî kişiliği, şiirleri ve vasiyeti ele alınmaktadır. İlk önce Tâhirîler dönemi Horasan’da edebî, siyasî, ilmî ve kültürel durum hakkında bilgi verilmekte, ikinci olarak da hayatı ve şiirleri işlenirken konuyla ilgili şiirlerinden örnekler Türkçe çevirileriyle birlikte aktarılmaktadır. Diğer taraftan vasiyeti üzerinde durulurken, vasiyetinin giriş kısmı da Türkçesi ile birlikte aktarılmaktadır. Ayrıca onun şiir ve şairlere karşı tutumu ile ilgili bilgi ve değerlendirmeleri de verilmiştir

Keywords

Tâhir b. Hüseyin, Arap edebiyatı, Arap şiiri, Vasiyyet

References

• Abdurrahmân el-Ferîh, el-Arap fî Horasan ve bilâdi mâverâu’n-nehri fî asri’l-Emevî, www.alukah.net/culture, Erişim tarihi: 11.02.2015.
• Ahmed Emin, Duha’l-İslâm, Matbaatü’l-Cenne, Kahire 1952.
• Ahmed Ferid Rifâî, Asru’l-Me’mûn, Dâru'l-Kutubi'l-Mısriyye, Kahire 1928.
• Apak, Adem, “Şuûbiyye”, DİA, İstanbul 2010, XXXIX, s. 245
• el-Bağdâdî, Ebû Bekir b. Ali el-Hatîb, Târîhu Bağdâd, Matbaatu’s-Seâde, Kahire 1931.
• Cahşiyârî, Ebû Abdillah Muhammed b. Abdûs, Kitâbu'l-vuzerâi ve'lkuttâb (thk. Mustafâ es-Sekâ-İbrâhîm el-Ebyârî-Abdul-hafîz Şelebî), Şeriketü mektebe, Kahire 1980.
• Corcî Zeydân, Târîhu âdâbi’l-lüğati’l-Arabiyye ( thk. Şeyki Dayf), Dârul Hilâl, y.y. t.y.
• Çetin, Osman, “Horasan”, DİA, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul 1988, XVIII, s. 234–241.
• Durmuş, İsmail, Arap Dili ve Belâğatıyla İlgili İncelemeler, İstanbul 2001.
• Emîne Baytâr, Târîhu’l-asri’l Abbasî, Câmiatu Dımaşk, Dımaşk 1997.
• Hasan Ahmed Mahmûd, Ahmed İbrâhim Şerîf, el-Alemu’l-İslâmî fi’lasri’l-Abbâsî, Dâru'l-Fikri'l-Arabî, Kahire ty.
• el-Muberred, Ebu’l-Abbâs Muhammed b. Yezîd, el-Kâmil (nşr. Muhammed Ahmed ed-Dâlî), Dâru Sâdır, Beyrut 1997.
• en-Nuveyrî, Şehabeddin Ahmed b. Abdulvehhab, Nihâyetu’l-ereb fî funûni’l-edeb (nşr. Muhammed Câbir), Dâru’l-Kutub, Kahire 1984.
• et-Taberî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Cerîr, Târîhu’t-taberî, Dâru Süveydân, Beyrût, ty.
• et-Tenûhî, Ebû Ali el-Muhassin b. Ebi’l-Kasım, el-Ferec bâ‘de’ş-Şidde, Kahire 1955.
• el-İsfahânî, Ebu’l Ferec, el-Eğânî, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1995.
• http://www.alajaji.com.sa, Erişim tarihi, 9.4.2024.
• http://www.alajaji.com.sa, Erişim tarihi, 9.4.2024.
• Işıltan, Fikret, “Tâhir b. Hüseyin”, İslam Ansiklopedisi, Milli Eğitim Ansiklopedisi, İstanbul 1979, s. 631–635 . İbn Abd Rabbih el-Endelusî, Kitâbu’l-Ikdil-Ferîd, Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî, Lübnan ty.
• İbn Asâkir, Ebu’l-Kâsım Ali b. Huseyn, Târîhu medîneti Dımaşk, Dâru’lFikr, Beyrut 1995.
• İbn Haldûn, Mukaddime, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1996.
• İbn Tagrîberdî, Ebû’l-Mehâsin Yûsuf, en-Nucûmu’z-zâhire fî mulûki Mısr ve’l-Kahire, Dâru’l-Kütüb, Kahire ty.
• İbnu’n-Nedîm, el-Fihrist, Dâru’l-Fetvâ, Beyrut 1994.
• İbnu’l-Esîr, İzzeddîn Ebî’l-Hasan Ali b. Ebi’l-Kerem Muhammed b.
• Abdu’l-Kerîm b. Abdi’l-vâhid eş-Şeybânî, el-Kâmil fi-târîh, Dâru Sâdır, Beyrût 1995.
• İbn Kesîr, İmâddîn Ebi’l-Fidâ İsmâil b. Ömer, el-Bidâye ve’n-nihâye, y.y. t.y.
• İbrahim Eyyûb, et-Târîhu’l-Abbâsî es-siyâsî ve’l-hadârî, Şeriketü'lAlemiyye li'l-Kitâb, Beyrut 1989.
• Kehhâle, Ömer Rızâ, Mu'cemu'l-müellifîn, Beyrut 1993.
• Kılıçlı, Mustafa, Arap Edebiyatında Şu’ûbiyye, İşaret Yayınları, İstanbul 1992.
• Merçil, Erdoğan, “Tâhirîler”, Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi (nşr: Hakkı Dursun Yıldız), Çağ Yayınları, İstanbul 1989, V, 401, 402.
• Muhammed Emân Sâfî, Afganistân ve’l- edebu’l-Arabî abra’l-usûr, elMektebetü’l-İslâmiyye, Kahire 1988.
• Muhammed Kurd Ali, Kunûz'l-ecdâd, Dâru'l-fikr, Dımaşk 1984.
• Ömer Ferrûh, Târîhu’l-edebi’l-Arabî, Dâru’l-ilim, Beyrût t.y.
• Sâmih es-Saîd Ali Dâvud, eş-Şi‘ri’l-Arabî fi’d-devleti’t-Tâhirî fi’lkarni’s-sâlisi’l -hicrî, Câmiatu Demenhûr, Kulliyetu’l-âdâb, y.y., 2012.
• Soyupek, Hasan, “Abdullah b. Tâhir’in şiir ve şarkıları”, SDÜ İlahiyat Fakültesi, yıl: 2010/2, sayı: 25, Isparta, s. 105–126.
• Şevki Dayf, Târîhu’l-edebil Arabî, Dârul meârif, Kahire ty.
• Yakût el-Hamevî, Mu’cemu’l-udeba irşâdi’l-erîb (thk. İhsân Abbâs) Dâru’l-garbi’l-İslâmî, Beyrut 1993.
• ………………………, İslâmiyet ve Türkler, Kamer Yayınları, İstanbul 2001.
• ez-Zehebî, Şemsuddîn Muhammed b. Ahmed b. Osman, Târîhu’l-İslâm ve vefeyâtü’l-meşâhir ve’l-a‘lâm (nşr. Ömer Abdüsselâm Tedmurî), Dâru'lKitâbi'l-Arabî, Beyrut 1994.