ADHAN IN TURKISH RELIGIOUS MUSIC

Year 2014, Issue: 33, 163 - 179, 01.12.2014

Erdoğan Ateş

Abstract

Adhan is a special religious text that is used for announcing daily prayer times to Muslims with special words determined by religious sources and by a unique way of recitation. There has been no change on the text since the first Adhan recitation. There are, however, some changes on the way it is recited which have ended up with different types and ways of recitation. In Turkey, for instance, Adhan is recited by a strong and educated voice in accordance with a maqham, way of recitation. In Turkish Religious Music, those ways of recitations, namely maqhams, are Saba, Ussak, Segah, Rast, Huzzam, Huseyni and Nihavent. Since such types of recitation ways require certain abilities and features, it is known that some sort of education is done in this direction. In such works, traditional way of recitation should be protected and a method should be used. In this regard, it should be understood that Adhan has a special and an important place in religious life; moreover it should be accepted as a primary principle that Adhan should be held as an expression of values of a culture and civilization in terms of musical evaluations

Keywords

Adhan, Maqham, Turkish Traditional Music, Musiki

TÜRK DİN MÛSİKÎSİ’NDE EZAN

Abstract

Ezan, farz namazların vaktinin geldiğini, nasla belirlenen sözlerle ve özel şekilde müminlere duyurmayı ifade eden bir metindir. Ezanın metninde ilk okunduğu günden bu yana hiçbir değişiklik olmamıştır. Sadece ezan okumanın âdab ve erkânı zamanla çeşitli farklılıklar göstermiş, bundan da çeşitli tavırlar doğmuştur. Ülkemizde Ezanın ezgisel gidişi, güzel bir sesle ve bir makam kalıbına uygun olarak okunmaktadır. Özellikle Saba, Uşşak, Segâh, Rast Hüzzam, Hüseyni, Nihavent gibi Türk Mûsikîsi Makamlarından biriyle okunur. Ancak böyle bir okuyuş belli bir bilgi ve beceri gerektirdiği için bu doğrultuda bazı çalışmaların yapıldığı bilinmektedir. Yapılan bu çalışmalarda ise mümkün olduğunca geleneksel icra şekli bozulmadan doğru bir metot takip edilmelidir. Dolayısıyla ezanın dînî hayat içerisinde önemli bir yere sahip olduğu, musiki açısından bir kültür-medeniyet mirasımızın ifadesi olarak da ele alınıp değerlendirilmesi gerektiği temel prensip kabul edilmelidir

Keywords

Ezan, Mûsikî, Makam, İrticâlî İcra, Müezzin

References

• AKDOĞAN, Bayram, Türk Din Mûsikîsi Dersleri, Bilge Ajans Matbaası, Ankara 2010.
• CEVDET PAŞA, Ahmet, Kısas-ı Enbiya, (Mahir İz) M.E. B.Yayınları, İstanbul 1972.
• DOLAY, Ömer Adil, Ezan, Yaylacılık Matbaası, İstanbul 1973.
• GÜLLE, Sıtkı, “Ezanla İlgili Tartışma Bağlamında Bazı Değerlendirmeler”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Dergi, Yıl 2009.
• KEMİKSİZ, Mehmet, “Ezan Notaları” İstanbul Ezanları, İstanbul 2010 Kültür Başkenti Ajansı Yayınları, İstanbul2010.
• KÜÇÜKAŞÇI, Mustafa S, “Bilâl-i Habeşî’den Günümüze Ezan ve Müezzinler” İstanbul Ezanları, Kültür Başkenti Ajansı Yayınları, İstanbul 2010.
• MEVLANÂ, Mesnevi, (Şefik Can Tercümesi) Ötüken Yayınları, İstanbul 2003.
• ÖZCAN, Nuri, “Ezan’ın İstanbul’da Okunuşu” İstanbul Ezanları, İstanbul 2010 Kültür Başkenti Ajansı Yayınları, İstanbul 2010.
• SAĞMAN, Ali Rıza, Meşhur Hâfız Sami Merhum, Ahmet Sait Matbaası, İstanbul 1947.
• SIRMA, İhsan Süreyya, Ezan Ya da Ebedi Kurtuluşa Çağrı, Beyan Yayınları, İstanbul Ekim 2005.
• ŞERİF, M.M., İslâm Düşüncesi Tarihi, İnsan Yayınları, İstanbul 1991. ULUDAĞ, Süleyman, İslam Açısından Mûsikî ve Sema, Uludağ Yayınları, Bursa 1992.
• UYGUN, Nuri, “Ezan ve Mûsikî” DİA, XII, İstanbul, 1988.
• UZUN, Mustafa, “Edebiyatta Ezan” DİA, XII, İstanbul 1988.
• YILMAZ, Zeki, Türk Mûsikîsi Dersleri, İstanbul 1988.
• ZAPSU, Abdurrahman. Büyük İslâm Tarihi, Sebil Yayınları, İstanbul 1978.
• http://www.yenisafak.com.tr/yazarlar/YalcinCetinKayaPazar/kotuokunan-ezan-da-bir-nev%C3%AE-zulumdur/55973 (erişim tarihi 23–09–2014)
• https://www.youtube.com/watch?v=6ByhdgiFtKY (Yayın Tarihi:01-05- 2013, Erişim Tarihi 19-02-2015)