Martin Jay, Diyalektik İmgelem: Frankfurt Okulu’nun Tarihi ve Çalışmaları

Year 2019, Issue: 43, 280 - 282, 31.12.2019

Tamer Yıldırım

Abstract

Frankfurt
Okulu veya Eleştirel Teori’nin tarihi hakkında en geniş ve güvenilir kitap
olarak değerlendirilen Martin Jay’in Diyalektik
İmgelem adlı eseri büyük ölçüde ilk elden kaynaklardan faydalanarak
oluşturulmuştur. Kitap her ne kadar bir tarihçi tarafından bir tarih doktora
tezi olarak hazırlanmış ise de konunun içeriği veya incelenen kişilerin felsefe
veya sosyoloji ile ilişkili olması sebebiyle eser, tarihçilerden daha çok bu
belirttiğimiz alanlar hakkında okuma yapanların dikkatini çekmektedir. Kitap sekiz
bölümden oluşmaktadır. Her bölümün 30-40 sayfa arası bir hacimde olması
istenmiş, bu yüzden bazı bölümler gereksiz yere uzatılmıştır. İlk iki bölümde Frankfurt
Okulu’nun oluşumu ve teorinin genel olarak doğuşu anlatılmıştır. 3. Bölümde Erich
Fromm ve psikoloji düşüncesinin temelleri anlatılmış, 4. bölümde otorite ve onunla
ilişkili konular işlenmiş, 5. Bölümde Franz Neumann ve Friedrich Pollock
üzerinden enstitünün hukuk ve ekonomi görüşü açıklanırken, hukuk eğitimi almış
olan Otto Kircheimer düşünce tarzındaki eğilimleriyle eleştirel teoriye yakın olduğu
için daha genişçe ele alınmıştır.. Kitabın altıncı bölümünde Frankfurt
Okulu’nun estetik eleştirisini, hem geleneksel burjuvadan hem de Ortodoks Marksist
rakiplerinden ayıran öğeler sunulmuş bölüm sonunda da Enstitünün sanat
eleştirisini, daha genel modern toplum analiziyle bütünleştirme biçiminin bir
değerlendirmesi verilmiştir. 7. bölümde otoriteryan kişilik konusu işlenirken
8. bölüm Aydınlanmanın Diyalektiği’nden
bahsetmektedir.

Keywords

Frankfurt Okulu, Eleştirel Teori

References

• Martin Jay, Diyalektik İmgelem: Frankfurt Okulu’nun Tarihi ve Çalışmaları (1923-1950)(The Dialectical Imagination: A History of the Frankfurt School and the Institute of Social Research), çev. Sevgi Doğan, 2014, İstanbul Ayrıntı Yayınları.