Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasında Risk-Getiri Etkileşimi ve Haftanın Günleri Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2012, Cilt: 17 Sayı: 3, 321 - 338, 01.09.2012

  Yrd.Doç.Dr.Koray Kayalıdere Doç.Dr.Hüseyin Aktaş

Öz

Anahtar Kelimeler

-

VADELİ İŞLEM VE OPSİYON BORSASINDA RİSK-GETİRİ ETKİLEŞİMİ VE HAFTANIN GÜNLERİ ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Öz

Bu araştırmada 2006-2011 dönemi VOB-İMKB 30 ve VOBTL/Dolar Vadeli İşlem Sözleşme verileri kullanılarak, GARCH etkisinin varlığı, risk-getiri etkileşimi ve vadeli işlem piyasalarında haftanın günü etkisi araştırılmıştır. Her iki seride de volatilite kalıcılık gösterirken, olumsuz haberlerin olumlu haberlere oranla volatilite üzerinde daha büyük bir değişkenlik yarattığı tespit edilmiştir. Vadeli işlem piyasalarında haftanın günü etkisi gözlemlenmiş, dolayısıyla piyasanın zayıf formda etkin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Öte yandan, hem VOB-İMKB 30 hem de VOBTL/Dolar Vadeli İşlem Sözleşmeleri’nde risk-getiri etkileşiminin rasyonel olmadığı bulgulanmıştır

Anahtar Kelimeler

VOB, GARCH, Haftanın Günü Etkisi, Piyasa Etkinliği

Kaynakça

• AKAR, Cüneyt (2007), “Volatilitenin Negatif ve Pozitif Şoklara Asimetrik Tepkisi: TAR-GARCH Modeli Kullanılarak Türkiye Verilerinden Yeni Bir Kanıt”, İMKB Dergisi, Yıl 9, Sayı 36, s. 75-82.
• AKTAŞ, Hüseyin ve Metin Kozoğlu (2007), “Haftanın Günleri Etkisinin İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda GARCH Modeli ile Test Edilmesi”, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, Cilt 44, Sayı 514, s. 37-45.
• ALIEV, Sezgin Seyfulov (2007), Bulgaristan Menkul Kıymetler Borsası ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda Haftanın Günü Etkisi: Karşılaştırmalı Bir Uygulama, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• AL-MUTAIRI, Abdullah (2010), “An Investigation of the Day of the Week Effect in the Kuwait Stock Exchange”, Research Journal of International Studies, Issue 16, September, s. 191-197.
• ANDERSON, Ronald W. (1985), “Some Determinants of the Volatility of Futures Prices”, The Journal of Futures Markets, Vol 5, No 3, p. 131- 348.
• ATAKAN, Tülin (2008), “İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda Haftanın Günü Etkisi ve Ocak Ayı Anomalilerinin ARCH-GARCH Modelleri ile Test Edilmesi”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt 37, Sayı 2, s. 98-110.
• BAŞDAŞ, Ülkem (2009), “Lead-Lag Relationship Between the Spot Index and Futures Price for the Turkish Derivatives Exchange, October, SSRN Working Paper, http://ssrn.com/abstract=1493147, (Erişim Tarihi: 02.01.2012).
• BEKGÖZ, Sezai (2006), Türkiye’de Vadeli Piyasalar ve İMKB Hisse Senedi Piyasası ile Etkileşimi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü, İstanbul, http://www.belgeler.com/blg/tmf/turkiye-de-vadeli-piyasalar-ve-imkb- hisse-senetleri-piyasasi-ile-etkilesimi-derivatives-market-in-turkey-and- its-interaction-with-the-imkb-equity-market, (Erişim Tarihi: 05.01.2012).
• BERUMENT, Hakan ve Halil Kıymaz (2001), “The Day of the Week Effect on Stock Market Volatility”, Journal of Economics and Finance, Vol 25, No 2, p. 181-193.
• BİLDİK, Recep (1998), “Gecelik Faiz Oranlarında “Haftanın Günü Etkisi”: Türk Para Piyasasından Örnekler”, İMKB Dergisi, Yıl 2, Sayı 6, Nisan-Mayıs-Haziran, s. 49-80.
• CHAMBERLAIN, Trevor W., Sherman CHEUNG ve Clarence KWAN (1990), “Day of the Week Patterns in Futures Prices: Some Further Results”, Quarterly Journal of Business and Economics, Vol 29, No 2, p. 68-88.
• CHARLES, Amélie (2010), “Does the Day of the Week Effect on Volatility Improve the Volatility Forecasts?”, Applied Economics Letters, Vol 17, Issue 3, p. 257-262.
• CHUKWUOGOR-NDU, Chiaku (2007), “Day of the Week Effect and Volatility in Stock Returns: Evidence from East Asian Financial Markets”, International Journal of Banking and Finance, Vol 5, Issue 1, p. 153-164.
• CORNELL, Bradford (1985), “The Weekly Pattern in Stock Returns: Cash versus Futures: A Note”, The Journal of Finance, Vol 40, No 2, p. 583-588.
• ÇEVİK, Emrah İsmail ve Mehmet Pekkaya (2007), “Spot ve Vadeli İşlem Fiyatlarının Varyansları Arasındaki Nedensellik Testi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 22, Sayı 2, s. 49-66.
• ÇİNKO, Murat (2008), “İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda Ocak Ayı Etkisi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt 9, Sayı 1, s. 47-54.
• DİKMEN, Aytaç (2008), Türkiye’de Vadeli İşlemler Piyasasının Gelişimi Perspektifinde Hisse Senedi Endeks Vadeli İşlem Sözleşmelerinin Gelişimi ve Spot Piyasa ile Etkileşimi, SPK Piyasa Gözetim ve Düzenleme Dairesi, Yeterlik Etüdü, Ankara.
• DLY, Edward A. ve Edwin D. Maberly (1988), “A Possible Explanation of the Weekend Effect”, Financial Analysts Journal, Vol 44, No 3, p. 83- 84.
• DLY, Edward A. ve Edwin D. Maberly (1986), “The Weekly Pattern in Stock Index Futures: A Further Note”, The Journal of Finance, Vol 41, No 5, p. 1149-1152.
• DURAN, Irais Pérez (2010), “The Day of the Week Effect on Stock Returns and Volatility: The Case of Latin America”, Lund University, Department of Economics, Master Essay, June.
• EKEN, Mehmet Hasan ve Taylan Özgür Üner (2010), “Hisse Senedi Piyasalarında Takvim Etkileri ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsasına İlişkin Bir Uygulama”, İMKB Dergisi, Yıl 12, Sayı 45, s. 61-97.
• ERGÜL, Nuray, Veli Akel ve Sezai Dumanoğlu (2009), “Haftanın Günü Etkisi İMKB İkinci Ulusal Pazarda Geçerli midir?”, Maliye Finans Yazıları Dergisi, Yıl 22, Sayı 82, s. 1-17.
• ERGÜL, Nuray, Veli Akel ve Sezai Dumanoğlu (2008), “İMKB’de Günlük Anomaliler”, Marmara Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt 25, Sayı 2, s. 601-629.
• FIRAT, Ömer Faruk (2002), İMKB’de Haftanın Günü Etkisi ve Deneysel Bir Uygulama, Gebze İleri Teknoloji Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• GAY, Gerald D. ve Tae-Hyuk Kim (1987), “An Investigation into Seasonality in the Futures Market”, The Journal of Futures Markets, Vol 7, No 2, p. 169-181.
• GLOSTEN, Lawrence, Ravi Jagannathan ve David Runkle (1993), “On the Relation between the Expected Value and the Volatility of the Nominal Excess Return on Stocks”, The Journal of Finance, Vol 48, Issue 5, p. 1779-1801.
• GÖK, İbrahim Yaşar (2009), Vadeli Piyasalarda Samuelson Hipotezinin Geçerliliğinin GARCH ve LINEER Regresyon Modelleriyle Test Edilmesi: Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası’nda Bir Uygulama, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• HUSSAIN, Faryad, Kashif Hamid, Rana Shahid Imdad Akash ve Majid Imdad Khan (2011), “Day of the Week Effect and Stock Returns: Evidence from Karachi Stock Exchange-Pakistan”, Far East Journal of Psychology and Business, Vol 3, No 1, p. 25-31.
• JOHNSTON, Elizabeth Tashijan, William A. Kracaw ve John J. McConnell, (1991), “Day of the Week Effects in Financial Futures: An Analysis of GNMA, T-Bond, T-Note, and T-Bill Contracts”, The Journal of Financial and Quantitative Analysis, Vol 26, No 1, p. 23-44.
• KARAN, Mehmet Baha ve Akyay Uygur (2001), “İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda Haftanın Günü ve Ocak Ayı Etkilerinin Firma Büyüklüğü Açısından Değerlendirilmesi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 56, Sayı 2, s.103-115.
• KASMAN, Adnan ve Saadet Kasman (2008), “The Impact of Futures Trading on Volatility of the Underlying Asset in the Turkish Stock Market”, Statistical Mechanics and its Applications, Vol 387, No 12, p. 2837-2845.
• KAYALI, Mustafa Mesut ve Sibel Çelik (2010), “Price Discovery in Turkish Index Markets: Empirical Evidence from ISE-30 Index”, International Research Journal of Finance and Economics, Issue 57, p. 226-237.
• KÖKCEN, Arzu (2010), Koşullu Varyans Modelleri: Finansal Zaman Serileri Üzerine Uygulama, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ekonometri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• LABOV, V.K. (2009), Day of the Week Effect in Various Stock Markets: Does it Still Exist?, Erasmus University Rotterdam, Erasmus School of Economics, Master Specialisation Financial Economics, http://thesis.eur.nl/theses/index/676221245/, (Erişim Tarihi: 10.01.2012)
• LAI, Dejian, Anfen Bai, Kuang-Chao Chang, Heqing Wei ve Liangqing Luo, (2012), “Nonparametric Analysis of the Shenzhen Stock Market: The Day of the Week Effect”, Mathematical and Computer Modelling, Vol 55, Issues 3-4, p. 1186-1192.
• LUCEY, Brian M. ve Edel Tully (2006), “Seasonality, Risk and Return in Daily COMEX Gold and Silver Data 1982-2002”, Applied Financial Economics, Vol 16, Issue 4, p. 319-333.
• MARRETT, George E. ve Andrew C. Worthington (2008), “The Day of the Week Effect in the Australian Stock Market: An Empirical Note on the Market, Industry and Small Cap Effects”, International Journal of Business and Management, p. 3-8.
• METİN, Kıvılcım, Gülnur Muradoğlu ve Bilgehan Yazıcı (1997), “İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda Gün Etkilerinin İncelenmesi”, İMKB Dergisi, Yıl 1, Sayı 4, s. 15-26.
• ÖZEN, Ercan, Tunga Bozdoğan ve Muhittin Zügül (2009), “The Relationship of Causality Between the Price of Futures Transactions Underlying Stock Exchange and Price of Cash Market: The Case of Turkey, Middle Eastern Finance and Economics, Issue 4, p. 28-37.
• ÖZTİN, Duygu (2007), Dünya Borsalarında Gözlemlenen Dönemsel Anomaliler ve 1996-2006 Dönemi İçin İMKB’de Dönemsel Anomalilerin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Finans Anabilim Dalı.
• ÖZTÜRK, Beyamil (2008), İMKB ile VOB Arasındaki Etkileşimin İMKB-30 ve İMKB-100 Bağlamında İrdelenmesi ve Elde Edilen Sonuçların VOB Bünyesinde Gerçekleştirilen İşlemlerin Gözetimi- Denetimi Açısından Değerlendirilmesi, SPK Denetleme Dairesi, Yeterlik Etüdü, Ankara.
• PAYASLIOĞLU, Cem (2001), “İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda Volatilite Asimetrisinin Sınanması”, İMKB Dergisi, Yıl 5, Sayı 18, s. 1- 11.
• RASTOGI, Nikhil, Nupur P. Bang ve Venkata C. Chaturvedula (2011), “Day of the Week Effects in the Indian Spot and Futures Markets”, Journal of Applied Finance & Banking, Vol 1, No 2, p. 69-93.
• SIAS, Richard W. ve Laura T. Starks (1995), “The Day of the Week Anomaly: The Role of Institutional Investors”, Financial Analysts Journal, p. 58-68.
• TACHIWOU, Aboudou Maman (2010), “Day of the Week Effects in West African Regional Stock Market”, International Journal of Economics and Finance, Vol 2, No 4, p. 167-174.
• TUNÇEL, Ahmet Kamil (2007), “İMKB’de Haftanın Günü Etkisi”, Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt 7, Sayı 1, s. 252-265.
• ZAKOIAN, Jean-Michel (1994), “Threshold Heteroskedastic Models”, Journal of Economic Dynamics and Control, Vol 18, Issue 5, p. 931-955.
• ZIKES, Filip ve Vít Bubák (2006), “Seasonality and the Non-Trading Effect on Central European Stock Markets”, Czech Journal of Economics and Finance, Vol 56, Issue 1-2, p. 69-79.