Türkistan Üzerinde Çin Halk Cumhuriyeti'nin Rusya Federasyonu ve Amerika Birleşik Devletleri İle Olan Rekabeti

Yıl 2008, Cilt: 13 Sayı: 1, 335 - 350, 01.03.2008

  Yrd.Doç.Dr.Timuçin Kodaman

Öz

Anahtar Kelimeler

-

TÜRKİSTAN ÜZERİNDE ÇİN HALK CUMHURİYETİ’NİN RUSYA FEDERASYONU VE AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ İLE OLAN REKABETİ

Öz

Tarihin ilk çağlarından itibaren pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Türkistan, kapsadığı coğrafya nedeniyle sahip olduğu jeostratejik ve jeoekonomik değer etkisiyle geçmişte olduğu gibi günümüzde de büyük güçlerin çatışmasına sahne olmaktadır. Soğuk Savaş sonrasında başlayan ve “Yeni Büyük Oyun” olarak isimlendirilen, Türkistan bölgesindeki etkinlik mücadelesinin ana aktörlerinden birisi olan Çin Halk Cumhuriyeti’nin, özellikle Rusya Federasyonu ve Türkistan devletlerini kastederek başta komşuları olmak üzere hiçbir ülkeye karşı tehdit oluşturmadığını her fırsatta dile getirmesine rağmen; adı geçen ülkeler ve küresel hegemonyasının tehlike altında olduğunu hisseden Amerika Birleşik Devletleri, Çin Halk Cumhuriyetine temkinli yaklaşmakta ve bu doğrultuda stratejiler üretmektedir

Anahtar Kelimeler

Yeni büyük oyun, Türkistan, Çin Halk Cumhuriyeti, ABD, Rusya Federasyonu

Kaynakça

• 1. Barış ADIBELLİ, “Çin Fırtınası Küreselleşiyor”, Cumhuriyet Strateji, 13 Şubat 2006, Özel Ek, Yıl 2, Sayı 85.
• 2. Bülent Sarper, AĞIR, “Soğuk Savaş Sonrası Avrupa Güvenlik Düzenine Kurumsal Bir Bakış”, Avrasya Dosyası, ASAM Yayınları, Yaz 2003, Cilt. 9, Sayı. 2. ,
• 3. Ahat ANDİCAN, “Çin Satrancında Orta Asya”, Avrasya Dosyası, ASAM Yayınları, Cilt. 12, Sayı. 1.
• 4. Tayyar, ARI, Uluslararası İlişkiler ve Dış Politika, Alfa Yayınları, İstanbul, 2004.
• 5. Alexandre, de BORDELİUS, “Ayı ile Ejderhanın Dansı: Yirmi birinci Yüzyılın Eşiğinde Rus-Çin İlişkilerinin Değerlendirilmesi”, Fransız Müşterek Savunma Koleji, Tribune, http://www.college.interarmees. defense.gouv.fr. Askeri Bilimler Araştırma Merkezi Başkanlığı, Harp Akademileri Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Müdürlüğü, Dış Basın Bülteni, Kasım 2004
• 6. Anıl ÇEÇEN, Türkiye ve Avrasya, Fark Yayınları, Ankara, 2006.
• 7. İhsan Tuncer, DABANLI, ”Amerika Birleşik Devletleri’nin Yeni Küresel Stratejisi, Muhtemel Sonuçları ve Türkiye”, Stratejik Araştırmalar Dergisi, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Şubat 2003, Ankara.
• 8. Bircan, DOKUZLAR, Hasan, YILMAZ ve Cenk, PALA “Çin’in Orta Asya Enerji Politikası", Avrasya Dosyası, Cilt 12, Sayı 1.
• 9. Nuraniye Hidayet, EKREM, Çin Halk Cumhuriyeti Dış Politikası (1950–2000), Asam Yayınları, Ankara, 2003.
• 10. Mehmet Seyfettin, EROL ve Çiğdem, TUNÇ, “11 Eylül Sonrası ABD’nin Küresel Güç Mücadelesinde Orta Asya”, Avrasya Dosyası, Sonbahar 2003, Cilt. 9, Sayı. 3.
• 11. Atakan, GÜL ve Ayfer Yazgan, GÜL, Mekân Arayışındaki Avrasya Boru Hatları ve Türkiye, Bağlam Yayınları, İstanbul, 1995.
• 12. İlyas, KAMALOV, “Rusya Federasyonu (Rusya Federasyonu’ndaki Gelişmeler, Temel Sorunlar, Muhtemel Senaryolar ve Ana Aktörler)”, Stratejik Öngörü 2023, ASAM Yayınları, Ekim 2006.
• 13. R. Kutay, KARACA, Dünyadaki Yeni Güç Çin Tek Kutuptan Çift Kutuba, IQ Yayıncılık,İstanbul, 2004.
• 14. R. Kutay, KARACA, “Çin Halk Cumhuriyeti’ nin Orta Doğu, Orta Asya Politikaları ve Bu Politikaların Türkiye’ ye Muhtemel Etkileri”, SAREM (Stratejik Araştırma ve Etüt Merkezi) Yayınları, Genelkurmay Basımevi, Ankara 2006.
• 15. Gürol, KIRAÇ, “Rusya’ya karşı GUAM”, Cumhuriyet Strateji, 2 Temmuz 2007, Yıl. 4, Sayı. 157.
• 16. Lutz, KLEVEMAN, Yeni Büyük Oyun, Orta Asya’da Kan ve Petrol, Everest Yayınları, İstanbul, 2004. Halim, NEZİHOĞLU, “Bağımsızlıktan Günümüze Rusya – Türk Cumhuriyetleri İlişkileri”, (der. Mim, Kemal, ÖKE), Geçiş Sürecinde Orta Asya Türk Cumhuriyetleri, Alfa Yayınları, İstanbul,1999.
• 17. Alexander, NIKITIN, “Sovyet-sonrası Alan Konseptinin Sonu ve Yeni Bağımsız Devletlerin Jeopolitik Yönelimlerindeki Değişim”, Çeviren. Emil, AHMADOV, İngiliz Kraliyet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü (RIIA), http://www.chathamhouse.org.uk/publications/papers/view/- /id/439, Şubat 2007, Stratejik Analiz, ASAM Yayınları, Eylül 2007, Sayı. 89.
• 18. Ainur, NOGAYEVA, “Asyalılara Rusya’da Yer Yok”, Cumhuriyet Strateji, 29 Ocak 2007, Yıl. 3, Sayı.135. Mustafa ÖZTÜRK, “Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’nin Ekonomik Durumlarına Bakış”, (der. Mim Kemal, ÖKE), Geçiş Sürecinde Orta Asya Türk Cumhuriyetleri, Alfa Yayıncılık, İstanbul, 1999.
• 19. A.Necdet PAMİR, Bakü-Ceyhan Boru Hattı, Orta Asya ve Kafkasya’ da Bitmeyen Oyun, Asam Yayınları, Ankara, 1999.
• 20. Yılmaz, TEZKAN, Uzak ve Eski Komşumuz Çin, Ülke Kitapları, İstanbul, 2002.
• 21. Kayrat, TOYKENOV, Çin Halk Cumhuriyeti’nin Orta Asya’ya Yönelik Politikası, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), 2002.