İŞLETMELERDE ÇEVRESEL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK BİLİNCİ VE YEŞİL İŞLETMECİLİK UYGULAMALARI İLE İŞLETME BAŞARISI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2018, Cilt: 23 Sayı: 1, 161 - 183, 30.01.2018

Burak Şenocak Yeliz Bursalı

Öz

Çalışmanın amacı işletmeleri çevresel sürdürülebilirlik bilinci ve yeşil işletmecilik faaliyetleri açısından incelemektir. Bu yönde ilk olarak işletmeleri, bir çevre standardı olan OEKO-TEX Standart 100 sertifikası almaya yönelten faktörler araştırılmıştır. İkinci olarak işletmelerin işletme fonksiyonlarına ilişkin çevresel faaliyetleri yerine getirme düzeyleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Üçüncü olarak ise yeşil işletmecilik faaliyetleri ile işletmelerin başarı göstergeleri arasında bir ilişki olup olmadığı araştırılmıştır. Bu doğrultuda Denizli’de faaliyet gösteren OEKO-TEX Standart 100 sertifikasına sahip işletmeleri kapsayan bir alan araştırması yürütülmüştür. 54 işletme araştırmaya katılmayı kabul etmiştir. Bulgulara göre işletmelerin OEKO-TEX Standart 100 Sertifikasına sahip olmalarında ekonomik faktörlerin etkili olduğu görülmektedir. İşletmelerin faaliyetlerini büyük ölçüde çevresel sürdürülebilirlik anlayışına uygun olarak gerçekleştirdikleri ve işletmelerin çevre bilincine sahip oldukları görülmektedir. Çevresel sürdürülebilirliğe yönelik yeşil işletmecilik faaliyetleri ile işletme başarı göstergeleri arasında anlamlı bir ilişkinin varlığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çevre, Çevresel Sürdürülebilirlik, Yeşil İşletmecilik, Tekstil İşletmeleri

AWARENESS OF ENVIRONMENTAL SUSTAINABILITY IN ENTERPRISES AND THE RELATIONSHIP BETWEEN GREEN BUSINESS PRACTICES AND BUSINESS SUCCESS

Öz

The objectives of study are to examine environmental sustainability awareness, and green business activities. In this respect, firstly, the factors that have led enterprises to obtain an environmental standard Oeko-Tex Standard 100 certificate have been researched. Secondly, attempts have been made to determine the levels of environmental activities related to business functions. Thirdly, it has been investigated whether there is a relationship between green business activities for environmental sustainability and success indicators of the enterprises. In this respect, a field survey covering Oeko- Tex Standard 100 certificates operating in Denizli province was conducted. 54 enterprises agreed to participate in the research. According to findings, it seems that economic factors are influential when companies want to have OEKO-TEX Standard 100 Certificate. It is seen that the enterprises perform their activities to a great extent in accordance with the understanding of environmental sustainability and that the enterprises have environmental awareness. There is a meaningful relationship between the green management activities for environmental sustainability and the business success indicators.

Anahtar Kelimeler

environment, environmental sustainability, green business, textile enterprises

Kaynakça

• AĞACAN, İ. (2014). Çevre Kirliliği Sorunları İle Mücadelelerde Türkiye’de Uygulanan Çevre Vergileri ve Çevre Vergisi Bilinci, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• AKATAY, A. ve ASLAN, Ş. (2008). “Yeşil Yönetim ve İşletmeleri Iso 14001 Sertifikası Almaya Yönelten Faktörler”, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(1): 313-339.
• ALAGÖZ, S. E. (2007). “Yeşil Pazarlama Ve Eko Etiketleme”, İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi, Türk Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sayı: 11:1-12.
• ALIM, M. (2006). “Avrupa Birliği Üyelik Sürecinde Türkiye’de Çevre ve İlköğretimde Çevre Eğitimi”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 14(2): 599-616.
• ALNIAÇIK, Ü. (2009). “Tüketicilerin Çevreye Duyarlılığı Ve Reklamlardaki Çevreci İddialar”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 18(2): 48-79.
• ALTUNTUĞ, N. (2009). “Sürdürülebilir Müşteri Değerinin Psikolojik ve Sosyolojik Boyutu: Bireysel Ve Toplumsal Karakter”, Cumhuriyet Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 10(2): 1-17.
• ARGENTI, P. A. ve DRUCKENMILLER, B. (2004). “Reputation and the Corporate Brand”, Corporate Reputation Review, 6(4): 368–374.
• ATAY, L. ve DİLEK, E. (2013). “Konaklama İşletmelerinde Yeşil Pazarlama Uygulamaları: Ibıs Otel Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi, İ.İ.B.F Dergisi, 18(1):203-219.
• BAL, K. (2014). Liman İşletmelerinde ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Standardı Ve Uygulama Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• ÇABUK, S., İnan, H. ve Südaş, H.D. (2010). “Gıda Perakendecilerinin Çevre Duyarlılığı Üzerine Bir İnceleme”, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3):1-10.
• CARMELI, A.  TISHLER, A. (2005). “Perceived Organizational Reputation and Organizational Performance”, Corporate Reputation Review, 8(1):13-30.
• CEYHAN S. ve ADA, S. (2015). “İşletme Fonksiyonları Açısından Çevreye Duyarlı İşletmecilik”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 1(26):115-137.
• CRANE, A. (2000), “Facing The Backlash: Green Marketing and Strategic Reorientation in The 1990s”, Journal Of Strategic Marketing, Vol:8, 277-296.
• DEMİREKİN, H. (2001). Isparta İlinde Çevre Sorunlarına Duyarlılık Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• EMGİN, Ö. ve TÜRK Z. (2004). “ Yeşil Pazarlama (Green Marketing)”, Mevzuat Dergisi, Sayı: 78, 1-13
• EMHAN, A. (2007). “Başarılı İşletmelerin Sosyal Sorumluluk Kavramına Bakış Açısı”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(22): 247-258.
• EVLİ, S. (2012). Atıkların Geri Kazanımı İle Satışlar Ve Müşteri Sayısı Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi, Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çorum
• GRAY, E. R.  BALMER, J. M. T. (1998). “Managing Corporate İmage and Corporate Reputation”, Long Range Planning, 31(5): 695-702.
• GÖK, A. ve TÜRK, M. (2011). “Perakendeci İşletmelerde Çevreyi Koruma Bilinci Üzerine Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi, İ.İ.B.F Dergisi, 16(2): 125-152.
• HART, S.L. (2008). “Yeşilleşmenin Ötesi: Sürdürülebilir Bir Dünya İçin Stratejiler”, Yeşil İş Stratejisi (çev: Ahmet Kardam), Harvard Business Review Dergisinden Seçmeler, Mess Yayımcılık, 2008, İstanbul.
• İZMİR TİCARET ODASI (2010). AR-GE Bülten - Tekstil Sektöründe Çevre Akımı: Ekolojik Tekstil, İzmir .
• KARABULUT, E. (2003). İşletmelerde Çevre Bilinci ve Yeşil Yönetim Uygulamalarının İşletme Başarısının Katkısını İncelmeye Yönelik Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• KIZILBOĞA, R. ve BATAL, S. (2012). “Türkiye’ de Çevre Sorunlarının Çözümünde Yerel Yönetimlerin Rolü ve Önemi”, Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20): 191-212.
• KIZILIRMAK, İ. (2011). “Dünyada ve Türkiye'deki Turizm İşletmelerinde Çevre Korumaya Yönelik Uygulamalar: Amacı ve Önemi”, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 2: 1-12.
• KLASSEN, R.D. (2000), “Exploring the Linkage Between Investment ın Manufacturing and Environmental Technologies”, International Journal of Operations and Production Management, 20(2): 128-131.
• KULUÇLU, E. (2006). “Yönetimin Denetiminden Denetimin Yönetimine” Sayıştay Dergisi, Sayı: 63: 3-37
• KURTOĞLU, N. ve ŞENOL, D. (2004). “Tekstil ve Ekolojiye Genel Bakış, Karsinojen ve Allerjik Etki Yapabilen Tekstil Kimyasalları”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen ve Mühendislik Dergisi, 7(1): 26-31.
• LILIAN, U.O. (2015). “Are Environmental Rights Human Rights? Issues And Responses”, Journal Of Internatıonal Human Rıghts Law, 1(1): 48-64
• LOCKWOOD, C. (2008). “Yeşil Binalar İnşa Etmek”,Yeşil İş Stratejisi (çev: Ahmet Kardam), Harvard Business Review Dergisinden Seçmeler, Mess Yayımcılık, 2008, İstanbul.
• LOVINS, A.B., LOVINS L.H. HAWKEN, P. (2008). “Doğa Kapitalizmi İçin Bir Yol Haritası”, Yeşil İş Stratejisi (çev: Ahmet Kardam), Harvard Business Review Dergisinden Seçmeler, Mess Yayımcılık, 2008, İstanbul.
• MCDANIEl, S. W.  RYLANDER D. H. (1993). “Strategic Green Marketing”, Journal of Consumer Marketing, 10(3): 4-10.
• MEYDAN, S. G. (2013). “ Kent Planlama Sürecinde Çevre Bilinci ve Kentsel Rant İlişkisi”, Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 6(1): 175-179
• NEMLİ, E. (2001). “Çevreye Duyarlı Yönetim Anlayışı”, İstanbul Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Sayı:23-24:211-234.
• ÖRÜN, E. (2015). “Giysiler ve Çocuk ve Sağlığı: Ne Giysin? Nasıl Yıkansın?”,Turgut Özal Üniversitesi, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, Sayı:58 :43-49.
• ÖZBİRECİKLİ, M. ve MELEK, Z. (2002). “Çevre Muhasebesi ve Çevresel Maliyetlerin Maliyet Muhasebesi Sistemine Etkileri ve Bir Araştırma”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı: 14: 85-90.
• ÖZKAYA, B. (2010). “İşletmelerin Sosyal Sorumluluk Anlayışının Uzantısı Olarak Yeşil Pazarlama Bağlamında Yeşil Reklamlar”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Öneri Dergisi, 9(34): 247-258.
• ÖZKOL, A. E. (1998). “Çevre Muhasebesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1): 15-26.
• REINHARDT, F.L. (2008). “Çevre Sorununu Somutlaştırmak”, Yeşil İş Stratejisi (çev: Ahmet Kardam), Harvard Business Review Dergisinden Seçmeler, Mess Yayımcılık, 2008, İstanbul.
• RENNINGS, K. (2000). “Redefining İnnovation Eco-İnnovation Research and the Contribution from Ecological Economics”, Ecological Economics, Vol: 32, 319-332.
• SAFRAN, B. (2004). Ekolojik Yönetim: İşletme Yönetiminde Çevre Duyarlılığının Geliştirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• SHRIVASTAVA, P. (1995). “Ecocentric Management For A Risk Society”, Academy of Management Review, 20(1): 118-137.
• TUNÇ, A.Ö., ÖMÜR, G.A. ve DÜREN, A.Z. (2012). “Çevresel Farkındalık”, İstanbul Üniversitesi, Siyasi Bilgiler Fakültesi Dergisi, 47: 227-246.
• YANIK, S. ve TÜRKER, İ. (2012). “ Sürdürülebilirlik Ve Sosyal Sorumluluk Raporlamasındaki Gelişmeler (Tümleşik Raporlama)” İstanbul Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Sayı: 47:291-308.
• YAVUZ, V.A. (2010). “Sürdürülebilirlik Kavramı ve İşletmeler Açısından Sürdürülebilir Üretim Stratejileri”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(14):, 63-86.