THE ROLE OF COOPERATIVES IN SUSTAINABLE REGIONAL DEVELOPMENT: THE CASE OF IZMIR TIRE DAIRY MODEL

Yıl 2019, Cilt: 24 Sayı: 4, 947 - 967, 30.10.2019

Deniz Hacısüleyman , Bahar Şanlı Gülbahar

Öz

Regional development, which has gradually risen to prominence since late 20th century, refers to the efforts of local actors to increase the capacity and competitiveness of the region by making effective use of local resources in cooperation. Today, cooperatives have become important actors in ensuring sustainable regional development, particularly at the local level. Cooperatives, which have principles such as concern for community, participation, autonomy and democratic control, have the potential to work harmoniously with community-oriented, transparent and democratic local governments in accordance with the decentralisation approach. The regional development model, which is created through cooperation of Izmir Metropolitan Municipality and Tire Dairy Cooperative, represents an important example in terms of ensuring development that takes its source from the local in a country with high agricultural potential such as Turkey. In this study, the role of cooperatives in terms of sustainable regional development is examined and the model of Tire Dairy Cooperative is evaluated within this scope.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Regional Development, Cooperatives, Tire Dairy Cooperative

SÜRDÜRÜLEBİLİR BÖLGESEL EKONOMİK KALKINMADA KOOPERATİFÇİLİĞİN ROLÜ: İZMİR TİRE SÜT MODELİ ÖRNEĞİ

Öz

20. yüzyılın sonlarından itibaren giderek ön plana çıkan bölgesel kalkınma, yerel aktörlerin işbirliği içinde yerel kaynaklardan etkin şekilde faydalanarak bölgenin kapasitesini ve rekabet gücünü artırma çabalarını ifade etmektedir. Günümüzde kooperatifler, başta yerel düzeyde olmak üzere sürdürülebilir bölgesel kalkınmanın sağlanmasında önemli aktörler haline gelmiştir. Toplumsal sorumluluk, katılımcılık, özerklik ve demokratik yönetim gibi ilkelere sahip kooperatifler, yerinden yönetim anlayışı doğrultusunda toplum odaklı, şeffaf ve demokratik nitelikli yerel yönetimler ile birlikte uyumlu bir şekilde çalışabilme potansiyeline sahiptir. İzmir Büyükşehir Belediyesi ve Tire Süt Kooperatifi işbirliği yoluyla yaratılan bölgesel kalkınma modeli, Türkiye gibi tarımsal potansiyeli yüksek bir ülkede kaynağını yerelden alan kalkınmanın sağlanması bakımından önemli bir örneği temsil etmektedir. Bu çalışmada kooperatifçiliğin sürdürülebilir bölgesel kalkınma açısından rolü irdelenmekte ve bu kapsamda Tire Süt Kooperatifi modeli değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Bölgesel Kalkınma, Kooperatifçilik, Tire Süt Kooperatifi

Kaynakça

• ARNDT, H. W. (1981). “Economic Development: A Semantic History”, Economic Development and Cultural Change, 29(3): 457-466.
• BALKIR, C. (2018). “İzmir Büyükşehir Belediyesinin Sivil Toplum Kuruluşları ve Demokratik Kitle Örgütleri ile İlişki Kurma Biçimi”, s. 93-140, (Ed.) ÖTÜCÜ, S. vd., İzmir Modeli Çalışmaları Beşinci Kitap: İzmir Modelinin Komünite, Kamu Alanı ve Yer Oluşturabilme Stratejileri, İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir.
• BAŞKAYA, F. (2015). Kalkınma İktisadının Yükselişi ve Düşüşü (7. baskı), Öteki Yayınevi, İstanbul.
• BATTILANI, P. (2014). “Features and Determinants of Co-operative Development in Western Countries”, s.11-28, (Ed.) GIJSELINCKX, C., ZHAO, L. ve NOVKOVIC, S., Co-operative Innovations in China and the West, Palgrave Macmillan, London.
• CANBAŞ, S. (1986). “Kooperatifçiliğin Türkiye’de Gelişimi ve Meseleleri”, Kooperatifçilik, S.74: 27-38.
• ÇETİN, H. (2009). “Kalkınma Sürecinde Kooperatifçiliğin Sosyal, Ekonomik ve Demokratik Etkileri Üzerine Genel Bir Değerlendirme”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 4(2): 35-50.
• ÇIKIN, A. (2003). “Atatürk Dönemi Ekonomi Politikaları ve Kooperatifçilik”, YAR Müdafaa-i Hukuk Dergisi, S.62: 25-32.
• ERAYDIN, A. (2004). “Bölgesel Kalkınma Kavram, Kuram ve Politikalarında Yaşanan Değişimler”, Kentsel Ekonomik Araştırmalar Sempozyumu, C.1: 126-146.
• ESEN, O. (2018). “Yerel Kalkınmanın Odağında Mali Yönetim Stratejisi”, s.120-205, (Ed.) ÖTÜCÜ, S. vd., İzmir Modeli Çalışmaları İkinci Kitap: İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Yönetim Stratejileri, İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir.
• FAIRBAIRN, B. (2004). “Self-Help and Philanthropy: The Emergence of Cooperatives in Britain, Germany, the United States, and Canada from Mid- Nineteenth to Mid-Twentieth Century”, (Ed.) ADAM, T., Philanthropy, Patronage and Civil Society, Indiana University Press, Bloomington.
• GERAY, C. (2014). Kooperatifçilik, Nika Yayınevi, Ankara.
• GERTLER, M. (2001). Rural Co-operatives and Sustainable Development, Centre for the Study of Co-operatives University of Saskatchewan, Saskatoon.
• GÖNEN, M. (1982). “Kooperatifçiliğimizin Dünü, Bugünü, Yarını”, Kooperatifçilik, S.57: 40-57
• GÖYMEN, K. (2018). “Katılım ve Yönetime İlişkin İzmir Büyükşehir Belediyesi Uygulamaları”, s.97-102, (Ed.) ÖTÜCÜ, S. vd., İzmir Modeli Çalışmaları Birinci Kitap: Ortak Kavramlar, İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir.
• GÜMÜŞOĞLU, Ş. (2018). “İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin İlçe Belediyeler ile İlişki Kurma Biçimi”, s.63-96, (Ed.) ÖTÜCÜ, S. vd., İzmir Modeli Çalışmaları İkinci Kitap: İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Yönetim Stratejileri, İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir.
• HARRIS, J. M. (2000). “Basic Principles of Sustainable Development”, http://www.ase.tufts.edu/gdae/publications/working_papers/Sustainable%20Development.PDF, 18.04.2018.
• ICA (1995). “Co-operative Principles for the 21st Century”, Review of International Co-operation, 83(3): 3-68.
• İNAN, İ. H. (2008). Türkiye’de Tarımsal Kooperatifçilik ve AB Modeli (2.baskı), İstanbul Ticaret Odası, İstanbul.
• KASWAN, M. J. (2014). “Developing democracy: cooperatives and democratic theory”, International Journal of Urban Sustainable Development, 6(2): 190-205.
• KAYNAK, M. (2014). Kalkınma İktisadı (5. baskı), Gazi Kitabevi, Ankara.
• KUŞ, D. (2015). Sütle Gelen Emeğin Dayanışması: Tire Süt Kooperatifi Vaka Analizi, Kalkınma Atölyesi, Ankara, http://www.ka.org.tr/dosyalar/file/Yayinlar/KKV/VakaAnalizi/tire%20s%C3%BCt.pdf, 16.03.2018.
• MUNASINGHE, M. (2009). Sustainable Development in Practice: Sustainomics Methodology and Applications, Cambridge University Press, New York.
• MÜFTÜOĞLU, H. ve AYDOS, V. (2001). Türkiye’de Kooperatifçilik: Türk Konut Kooperatifçiliğine Alternatif Bir Model: Almanya, İstanbul Ticaret Odası, İstanbul.
• ÖKSÜZ, E. (1982). “Kooperatifçilik Kavramı ve İlkelerinin Işığında, Türkiye’de Köy Kalkınma Kooperatifleri”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, S.31: 329-358.
• ÖZDEMİR, G. ve BAŞARAN, B. (2003). “Türkiye’de Kooperatifçiliğin Fikir, Anayasa ve Kalkınma Planları Çerçevesinde İncelenmesi”, Üçüncü Sektör Kooperatifçilik, S.142: 33-46.
• ÖZDEN, F. ve OLGUN, F.A. (2017). “Kırsal Kalkınmada Yerel Yönetimler ile Üretici Örgütlerinin İşbirliği Olanakları Üzerine Bir İnceleme: İzmir İli Örneği”, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, S.52: 257-283.
• ÖZELÇİ ECERAL, T. (2018). “İzmir Yerel Yönetim Modeli: İzmir Büyükşehir Belediyesi İmar Uygulamaları”, s.18-55, (Ed.) ÖTÜCÜ, S. vd., İzmir Modeli Çalışmaları Dördüncü Kitap: İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Fiziki Planlama Yaklaşımları, İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir.
• PIKE, A., RODRÍGUEZ-POSE, A. ve TOMANEY, J. (2006). Local and Regional Development, Routledge, London.
• SELWYN, B. (2014). The Global Development Crisis, Polity Press, Cambridge.
• SHAFFER, J. (1999). Historical Dictionary of the Cooperative Movement, Scarecrow Press, London.
• STIMSON, R. J., STOUGH, R. R. ve ROBERTS, B. H. (2006). Regional Economic Development: Analysis and Planning Strategy, 2nd edition, Springer, Berlin.
• T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI (2015). G-20 Ülkelerinde Kooperatifçilik, Ankara.
• T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI (2017). Türkiye Kooperatifçilik Raporu 2016, Ankara.
• TEKELİ, İ. (2018a). İzmir Belediyeciliğinde 2004-2018 Dönemi’nin Öyküsü, (Ed.) ŞANLI ATAY, Y., İzmir Büyükşehir Belediyesi Akdeniz Akademisi, İzmir.
• TEKELİ, İ. (2018b). İzmir Modeli: İzmir İli İçin Demokratik Bir Belediyecilik Modeli Önerisi, (Ed.) SABUKTAY, A. ve AKPINAR, E., İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir.
• TEKELİ, İ. (2017). İzmir İli/Kenti İçin Bir Tarımsal Gelişme ve Yerleşme Stratejisi, (Ed.) SABUKTAY, A. ve TÜKENMEZ, E., İzmir Büyükşehir Belediyesi Akdeniz Akademisi, İzmir.
• TİRE SÜT KOOPERATİFİ. (2018). Tire Süt Kooperatifi Kurumsal Tanıtım Kitapçığı, İzmir.
• TODARO, M. P. ve SMITH, S.C. (2014). Economic Development, 12th edition, Pearson, Harlow.
• ULUSAL SÜT KONSEYİ. (2017). 2016 Süt Raporu: Dünya ve Türkiye’de Süt Sektör İstatistikleri, https://ulusalsutkonseyi.org.tr/wpcontent/ uploads/2016-sut-raporu.pdf, 20.06.2018.
• UNITED NATIONS (UN). (1987). Report of the World Comission on Environment and Development: Our Common Future, http://www.undocuments.net/our-common-future.pdf, 18.04.2018.
• UYSAL, Y. (2018). “Yerel Odaklı Kalkınma: Yerel Kalkınmaya Verilen Önem”, s.24-164, (Ed.) ÖTÜCÜ, S. vd., İzmir Modeli Çalışmaları Üçüncü Kitap: İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Yerel Kalkınma, Çevre ve Altyapı Sağlamadaki Performansları, İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir.
• WILLIAMS, R. C. (2007). The Cooperative Movement: Globalization from Below, Ashgate, Hampshire.
• YALDIZ, Ü. (2018). “İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Merkezi Hükümetle İlişki Kurma Biçimi”, s.20-62, (Ed.) ÖTÜCÜ, S. vd., İzmir Modeli Çalışmaları İkinci Kitap: İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Yönetim Stratejileri, İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir.
• YILDIRIM, U. D. (2017). “Tarımda Alternatif Kamusallığın Olanakları: İzmir Tire Süt Kooperatifi Örneği”, Meltem İzmir Akdeniz Akademisi Dergisi, S.2: 50-67.
• YILDIRIR KOCABAŞ, Ö. (2010). Türkiye’de Tarımsal Kooperatifçilik Düşüncesinin Gelişimi, Libra Kitapçılık ve Yayıncılık, İstanbul.
• ZEULI, K. A. ve CROPP, R. (2004). Cooperatives: Principles and Practices in the 21st Century, University of Wisconsin, Madison WI