The Effects of The Covid-19 Pandemic in Turkey on The Economic Structure and Activities of Development Agencie

Yıl 2024, Cilt: 29 Sayı: 3, 133 - 148, 31.12.2024

Ramazan Armağan , Uğur Büyükçulcu

Öz

The Covid-19 pandemic, which emerged in China in 2019 and rapidly spread worldwide, was declared a global pandemic, turning into a crisis that affected all aspects of life. To mitigate its impact at national and international levels, the implementation of preventive measures became essential. However, rising intubation and death rates, along with nationwide and regional lockdowns, slowed economic activities, brought some sectors to a standstill, and placed significant pressure on cash flows in the real sector, increasing liquidity demands for national economies. In Turkey, since the pandemic was declared on March 11, 2020, economic activities—particularly in trade, tourism, and domestic demand—have been negatively affected. The private sector faced major challenges in accessing financial resources. In response, the “Economic Stability Development Package” was announced on March 18, 2020, introducing measures to support the private sector by recognizing the pandemic as force majeure and implementing relief efforts across all state institutions. Development agencies, which play a key role in regional development, contributed to mitigating the pandemic's impact by initiating projects to achieve the projected growth rate and regional development targets while minimizing disruptions. This study evaluates the pandemic’s effects on development agencies using financial, administrative, technical, and statistical data.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Pandemic, Development Agencies, Agency Activities, Economy

Türkiye’de Covid-19 Pandemisinin Kalkınma Ajanslarının Ekonomik Yapısı ve Faaliyetleri Üzerine Etkileri

Öz

2019 yılında Çin’de ortaya çıkan ve hızla yayılan Covid-19 Salgını, pandemi olarak ilan edilmiş ve tüm dünyayı yaşamın her alanında etkileyen bir krize dönüşmüştür. Pandemi sürecinde ulusal-uluslararası boyutta krizin etkilerinin giderilmesi amacıyla koruyucu önlemlerin alınarak uygulanması zorunlu hale gelmiştir. Ancak salgının etkisiyle entübe ve ölüm sayılarının artması ve ülke/bölgesel bazda kapanma tedbirlerini 2. pann alınması, ekonomik faaliyetleri yavaşlatmış, bazı sektörleri durma noktasına getirmiş, reel sektörde nakit akışları üzerinde baskı oluşturarak ülke ekonomilerinin mevcut durumu ve geleceğine yönelik likidite taleplerini yükseltmiştir. Türkiye’de salgının açıklandığı 11.03.2020’den itibaren başta ticaret, turizm ve iç talep olmak üzere ekonomik faaliyetler üzerinde olumsuz etkiler oluşurken, özel sektörün de finansal kaynaklara ulaşımında büyük sorunlar yaşanmıştır. Böylece pandemiye yönelik 18.03.2020’de “Ekonomik İstikrar Kalkınma Paketi” açıklanmış ve devletin tüm kurum ve kuruluşlarında alınan tedbirler ve durumun mücbir sebep olarak değerlendirilmesiyle özel sektöre destek olunmasına yönelik birçok konuda kolaylıklar sağlanmıştır. Bölgesel kalkınmada önemli rol üstlenen kalkınma ajansları da Covid-19 döneminde öngörülen büyüme hızını ve bölgesel gelişme hedeflerini yakalamak ve pandemiden en az seviyede etkilenmek amacıyla çeşitli projeler üreterek salgın ile mücadeleye katkı sağlamaya çalışmıştır. Bu çalışmada pandemi sürecinin kalkınma ajansları üzerindeki etkileri; mali, idari, teknik bilgi ve sayısal veriler yardımıyla bir değerlendirme yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Pandemi, Kalkınma Ajansları, Ajans Faaliyetleri, Ekonomi.

Kaynakça

• Adıgüzel, M. (2020). Covid-19 pandemisinin Türkiye ekonomisine etkilerinin makroekonomik analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Covid-19 Sosyal Bilimler Özel Sayısı, 19(37), 191-221
• Blackman, T., & Ormston, C. (2005). Discourses of accountability: Policy scrutiny of an English regional development agency. Regional Studies, 39(3), 375-386. https://doi.org/10.1080/00343400500087448
• Can, E., & Kocagül, D. A. (2008). Avrupa Birliğinde bölgesel politikanın gelişimi ve yapısal fonlar Cilt-1. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Yayınları.
• Dicle Kalkınma Ajansı-DİKA (t.y.) 5449 Sayılı Kanun Genel Gerekçesi, https://www.dika.org.tr/assets/upload/ dosyalar/kalkinma-ajanslarinin-kurulus-kanunu-genel-gerekcesi.pdf
• DPT (2000). VIII. Beş yıllık kalkınma planı bölgesel gelişme özel ihtisas komisyonu raporu. DPT.
• Duran, M. S., & Acar, M. (2020). Bir virüsün dünyaya ettikleri: Covid-19 pandemisinin makroekonomik etkileri. International Journal of Social and Economic Sciences, 10(1), 54-67.
• Eşsiz, F. P., & Durucan, A. (2021). Covid-19 salgınının seçilmiş sektörler üzerindeki etkileri: Türkiye ekseninde bir değerlendirme. International Journal of Public Finance, 6(2), 193-210.
• Halkier, H., Danson, M., & Damborg, C. (2002). Regional development agencies in Europe, Psychology Press. https://doi.org/10.4324/9781315000206
• Hughes, J. T. (1998). The role of development agencies in regional policy: An academic and practitioner approach. Urban Studies, 35(4), 615-626.
• International Monetary Fund (IMF) (2020a). World Economic Outlook Update- June 2020. IMF.
• International Monetary Fund (IMF), (2020b). World Economic Outlook, April 2020: The Great Lockdown. IMF.
• International Labour Organization-ILO (2020). Covid-19 and the world of work: Impact and policy responses. https://www.ilo.org/media/9996/download
• Kayasü, S., & Yaşar, S. S. (2004). Bölgesel kalkınma ajansları: Türkiye üzerine öneriler. Kentsel Ekonomik Araştırmalar Sempozyumu - Cilt 1 (s. 348-357) içinde. DPT - Pamukkale Üniversitesi.
• Kuştepeli, Y., Akgüngör, S., & Gülcan, Y. (2021). Akıllı uzmanlaşma stratejileri, pandemi süreci ve kalkınma ajansları. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(20. Bölge Bilimi ve Planlama Kongresi Özel Sayısı), 1-12. https://doi.org/10.46790/erzisosbil.959025
• McKibbin, W. & Fernando, R. (2020). The global macroeconomic impacts of covid-19: Seven scenarios. Asian Economic Papers, 20(2), 1-30. https://doi.org/10.1162/asep_a_00796
• Meriç, M., & Can, E. (2011). Bölgesel kalkınmada kalkınma ajansları modeli: İzmir kalkınma ajansı (s. 185- 204) 26. Türkiye maliye sempozyumu: Bölgesel kalkınma ve politikaları tebliğler kitabı. Şanlıurfa, Türkiye.
• OECD (2020). OECD employment outlook 2020: Worker security and the covid-19 crisis. OECD Publishing.
• Özer, M. A. (2012). Türkiye’de bölgesel kalkınma ajanslarının sosyal ekonomik işlevleri. Kamu-İş, 12(2), 37-74.
• Sert, O. (2012). Bölge, Türkiye’de bölge kavramı ve kalkınma ajanslarının yapısı. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 119-146.
• Sonkur, G., & Kılıçaslan, A. (2021). Covid-19 pandemisinin Türk vergi gelirlerine etkisi: Merkezi yönetim vergi gelirlerinin 2017-2021 dönemi analizi. Studies on Social Science Insights, 1(2), 12-29. https://doi.org/10.53035/SOSSCI.22
• Tamer, A. (2010). Kalkınma ajanslarının Türk hukuk sistemindeki yeri. DPT.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı (2011). Bölgesel gelişme ve yapısal uyum genel müdürlüğü, kalkınma ajansları 2010 yılı faaliyet raporu. Ankara.
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. Kalkınma Ajansları 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021 yılı faaliyet raporları. https://www.sanayi.gov.tr/bolgesel-kalkinma-faaliyetleri/ raporlar-ve-yayinlar/01145b
• T.C. Sağlık Bakanlığı (t.y.). https://covid19.saglik.gov.tr/
• Tunalı, Ç. B. (2020). Covid-19 Pandemisinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi. D., Demirbaş, V., Bozkurt, & S. Yorğum (Eds.), Covid-19 pandemisinin ekonomik, toplumsal ve siyasal etkileri (ss. 25-34) içinde. İstanbul Üniversitesi Yayınevi.
• Tutar, F., & Demiral, M. (2007). Yerel ekonomilerin yerel aktörleri: Bölgesel kalkınma ajansları. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 65-83.
• TÜİK (t.y.). https://data.tuik.gov.tr
• Türkiye İhracatçılar Meclisi (2020). COVID-19 ile mücadele için dünya ülkelerinin aldığı tedbirler. https://docplayer.biz.tr/185513208-Covid-19-ile-mucadele-icin-dunya-ulkelerinin-aldigi-tedbirler-6-nisan-2020.html
• United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD). (2022). Impact of the covid-19 pandemic on trade and development: Lessons learned. United Nations.
• Worldometers (2020). Worldometer COVID-19 coronavirus pandemic, https://www.worldometers.info/coronavirus
• World Trade Organization (2020). World trade statistical review 2020. World Trade Organization.
• World Trade Organization (2021). World trade statistical review 2021. World Trade Organization.
• World Trade Organization (2023). Global trade outlook and statistics. World Trade Organization.
• World Bank (2020). Global economic prospects, June 2020. World Bank.
• Voyvoda, E., & Yeldan, A. E. (2020). Covid-19 salgının Türkiye ekonomisi üzerine etkileri ve politika alternatiflerinin makroekonomik genel denge analizi (Proje No: 120K541). Tübitak.