AHP VE TOPSIS YÖNTEMLERİ İLE İNSAN KAYNAKLARI UZMAN YARDIMCISI SEÇİMİ

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 41 - 51, 01.12.2022

Ebru Aykan Onur Çataltepe

Öz

İşletmelerin rakiplerinden farklılaşarak rekabet avantajı elde etmesi ve personel devir hızını düşürerek verimliliği arttırması için doğru zamanda ve işin gereklerine uygun doğru personeli seçmesi büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle yöneticilerin personel seçiminde objektif karar vermesine yardımcı olacak yöntemlerden yararlanması gerekmektedir. Buradan hareketle çalışmanın Kayseri Serbest Bölgesi’nde faaliyet gösteren bir üretim işletmesine insan kaynakları uzman yardımcısı pozisyonu için çok kriterli karar verme yöntemlerinden AHP ve TOPSIS yöntemleri yardımıyla en doğru adayın seçimini gerçekleştirmektir. Bu amaca yönelik çalışmada İK uzman yardımcılarının hangi kriterleri taşıması gerektiği literatür, söz konusu üretim işletmesinde görevli İK uzmanlarının görüşleri ve üretim işletmelerin iş ilanlarından faydalanarak 3 adet ana kriter ve bu kriterlere yönelik 11 alt kriter tespit edilmiştir. Belirlenen kriterlerin önem dereceleri insan kaynakları uzmanları ve insan kaynakları yönetimi alanındaki akademisyenlerin görüşleri doğrultusunda Analitik AHP ile test edilmiştir. Yapılan analiz sonucunda önem düzeyi en yüksek olan kriterin “Mesleki Yeterlilik” kriteri olduğu tespit edilirken önem düzeyi en yüksek alt kriterin ise “deneyim/iş tecrübesi” kriteri olduğu belirlenmiştir. AHP yönteminden elde edilen sonuçlar yardımıyla bu kriterlere en uygun adayın seçilmesine yönelik TOPSIS yöntemi uygulanmıştır. Toplam 8 adayın başvuru formlarında beyan ettiği bilgilerin değerlendirildiği uygulama sonucunda en uygun adayın 8 numaralı aday olduğu tespit edilmiştir. Bu adayı sırasıyla 7, 1 ve 3 numaralı adaylar takip etmiştir.

Anahtar Kelimeler

İKY, Personel Seçimi, AHP, TOPSIS

Kaynakça

• Acar, A. C. (2013). İnsan Kaynakları Yönetimi. Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Afsharı, A. R., Nıkolıć, M., & Akbarı, Z. (2017). Personnel selectıon usıng group fuzzy ahp and saw methods. Journal Of Engıneerıng Management And Competıtıveness, 7(1), 3-10. https://doi.org/10.5937/jemc1701003A.
• Amile, M., Sedaghat, M., & Poorhossein, M. (2013). Performance evaluation of banks using fuzzy ahp and topsıs, case study: State-Owned banks, partially private and private banks in Iran. Caspian Journal of Applied Sciences Research, 2(3), 128-138.
• Bingöl, D. (2019). İnsan Kaynakları Yönetimi (11. Baskı.). Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Cihan, Ş., Ayan, E., Eren, T., Topal, T. veYıldırım, E. K. (2017). Çok ölçütlü karar verme yöntemleri ile ekokardiyografi cihazı seçiminin yapılması. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 4, 41-49. https://doi.org/10.17681/hsp.285651.
• Çetin, O. (2022). Türkiye’nin sağlık turizmi performansının TOPSIS yöntemi ile değerlendirilmesi (2004-2019). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(4), 638-655. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.978142.
• Dağdeviren, M., Akay, D. ve Kurt, M. (2004). İş değerleme sürecinde analitik hiyerarşi prosesi ve uygulaması. Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 19(2), 131-138.
• Doğan, A. ve Önder, E. (2014). İK temin ve seçiminde çok kriterli karar verme tekniklerinin kullanılması ve bir uygulama. Journal of Yasar University, 9(34), 5796-5819. https://doi.org/10.19168/jyu.90784. Gençer, Y. G. ve Selçuk, G. (2019). AHP ve TOPSİS yöntemleri ile otomotiv plazasının en uygun tesis yeri seçimi kararının verilmesi. Journal of Politics, Economy and Management, 2(1), 43-53.
• Gürbüz, S. (2018). İnsan Kaynakları Yönetimi: Teori, Araştırma ve Uygulama. Seçkin Yayıncılık.
• İçigen, E. T. ve Çetin, E. İ. (2017). AHP temelli TOPSIS yöntemi ile konaklama işletmelerinde personel seçimi. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13), 179-187.
• Jabri, M. M. (1990). Personnel selectıon usıng INSIGHT -C: An applıcatıon based on the analytıc hıerarchy process. Journal of Busıness and Psychology, 5(2), 281-285.
• Jain, V., Sangaiah, A. K., Sakhuja, S., Thoduka, N., & Aggarwal, R. (2018). Supplier selection using fuzzy AHP and TOPSIS: a case study in the Indian automotive industry. Neural Comput & Applic, (29), 555–564. https://doi.org/10.1007/s00521-016-2533-z.
• Kardaras, D., Barbounaki, S., & Stalidis, G. (2017). A multicriteria model for personnel selection in maritime ındustry in Greece. IEEE 19th Conference on Business Information, 1, 287-294. IEEE.
• Karim, R., & Karmaker, C. L. (2016). Machine Selection by AHP and TOPSIS Methods. American Journal of Industrial Engineering, 4(1), 7-13. https://doi.org/10.1109/CBI.2017.52.
• Kelemenis, A., & Askounis, D. (2010). A new TOPSIS-based multi-criteria approach to personnel selection. Expert Systems with Applications, (37), 4999–5008. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2009.12.013.
• Matin, H. Z., Fathi, M. R., Zarchi, M. K., & Azizollahi, S. (2011). The application of fuzzy topsıs approach to personnel selection for padir company, Iran. Journal of Management Research, 3(2), 1-14. https://doi.org/10.5296/jmr.v3i2.663.
• Lin, C. T., Tsai, P. H., & Cheng, R. W. (2008). Financial service of wealth management banking: balanced scorecard approach.". Journal of Social Sciences: P, 255.
• Nong, N.-M. T., & Ha, D.-S. (2021). Application of MCDM methods to qualified personnel selection in distribution science: case of logistics companies. Journal of Distribution Science, 18(9), 25-38. http://dx.doi.org/10.15722/jds.19.8.202108.25.
• Öztürk, D. ve Keleş, M. K. (2020). AHP ve TOPSIS yöntemleri kullanılarak motorlu kurye seçimi: İlaç sektöründe. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 275-291. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.673712.
• Öztürk, D. ve Onurlubaş, E. (2019). Havayolu taşımacılığında hizmet kalitesinin AHP ve TOPSİS yöntemleri ile değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, (10), 81-97.
• Saaty, T. L. (1977). A scaling method for priorities in hierarchical structures. Journal of Mathematical Psychology, 15(3), 234-281. https://doi.org/10.1016/0022-2496(77)90033-5.
• Saaty, T. L. (1980). The Analytic Hierarchy Process. McGraw-Hill Companies.
• Soba, M. ve Eren, K. (2011). TOPSIS yöntemini kullanarak finansal ve finansal olmayan oranlara göre performans değerlendirilmesi, şehirlerarası otobüs sektöründe bir uygulama. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(21), 23-40.
• Supçiller, A. A. ve Çapraz, O. (2011). AHP-TOPSIS yöntemine dayalı tedarikçi seçimi uygulaması. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, (13), 1-22.
• Uslu, A., Kızıloğlu, K., İşleyen, S. K. ve Kahya, E. (2017). Okul yeri seçiminde coğrafi bilgi sistemine dayalı AHP-TOPSIS yaklaşımı: Ankara ili örneği. Politeknik Dergisi, 20(4), 933-943. https://doi.org/10.2339/politeknik.369099.
• Uzun, S. ve Kazan, H. (2016). Çok kriterli karar verme yöntemlerinden AHP TOPSIS ve PROMETHEE karşılaştırılması: Gemi inşada ana makine seçimi uygulaması. Journal of Transportation and Logistics, 1(1), 99-113. https://doi.org/10.22532/jtl.237889.
• Ülgen, H. ve Mirze, K. (2020). İşletmelerde Stratejik Yönetim. Beta Basım Yayım.
• Ünal, Z. ve Çetin, E. İ. (2009). Gübre üreticisinin hedef pazar seçiminde bütünleşik AHP-TOPSIS yöntem. Medıterranean Agrıcultural Scıences, 32-3, 357-364. https://doi.org/10.29136/mediterranean.584120.
• Yıldırım, B. I. ve Güzel, Ö. (2019). Seyahat acentelerinin turist rehberi seçim kriterlerinin analitik hiyerarşi süreci (AHP) yöntemi ile değerlendirilmesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 30(1), 69-81. https://doi.org/10.17123/atad.580649.
• Yıldırım, B. I., Uysal, F. ve Ilgaz, A. (2019). Havayolu işletmelerinde personel seçimi: ARAS yöntemi ile bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(33), 219-231. https://doi.org/10.48145/gopsbad.999847.
• Yılmazer, A. (2013). İnsan Kaynakları Yönetimi ve Örnek Olaylar (3. Baskı.). Seçkin Yayıncılık.
• Zhang, S.-f. & Liu, S.-y. (2011). A GRA-based intuitionistic fuzzy multi-criteria group decision making method for personnel selection. Expert Systems with Applications, 38(9), 11401-11405. https://doi.org/10.1016/j.eswa.2011.03.012.
• Zolfani, S. H., & Antucheviciene, J. (2012). Team member selecting based on AHP and TOPSIS grey. Inzinerine Ekonomika-Engineering Economics, 23(4), 425-434. https://doi.org/10.5755/j01.ee.23.4.2725.