Türkiye’de organ bağışının mevcut durumu ve organ bağışında stratejik iletişimin önemi

Yıl 2018, , 163 - 168, 01.08.2018

Gülcan Şantaş , Fatih Şantaş

https://doi.org/10.22312/sdusbed.298160

Cited By: 14

Öz

Amaç: Bu
çalışmada, Türkiye’de organ bağışının mevcut durumu incelenmekte ve organ
bağışını artırmada stratejik iletişimin gerekliliğinin tartışılması
amaçlanmaktadır.

Materyal-Metot: Çalışma,
tanımlayıcı nitelikte bir araştırma olup, Ocak 2008- Aralık 2016 tarihleri
arasında organ nakli ile ilgili işlemlere yönelik genel bir çerçeve
sunmaktadır. Bu çerçeveden yola çıkarak, stratejik iletişimin organ bağışını
artırmada potansiyel etkileri derlenmiş ve değerlendirilmiştir.

Bulgular:   Türkiye'de organ bağışı ve nakli ile ilgili
veri tabanı Sağlık Bakanlığı tarafından yönetilmektedir. Organ, Doku Nakli ve
Diyaliz Hizmetleri Daire Başkanlığı veri tabanından elde edilen bilgilere göre,
Ocak 2008- Aralık 2016 tarihleri arasında toplam 27146 organ nakli işlemi
gerçekleştirilmiştir. Toplam 27343 organ nakli işleminden 19944’ünün (%72,94)
canlı nakil ve 7399 işlemin (%27,06) kadavradan yapıldığı belirlenmiştir.
Türkiye’deki temel sorun alanlarından biri olan kadaverik organ nakli sayısının
yetersizliğini ortaya koyması açısından bu bulgu önemlidir. Cinsiyete göre
beyin ölümü gerçekleşen erkek kadavranın ailesinden %30,52 oranında ve kadın
kadavranın ailesinden ise %26,85 oranında organ bağışı için izin verilmiştir.

Sonuç: Organ
bağışını artırmada aileler ile kurulan iletişimin kalitesi önemlidir ve bağışta
bulunmayan ailelerin nedenlerine bakıldığında genellikle zayıf iletişim dikkat
çekmektedir. Mevcut paydaşlar arasından hangisinin/ hangilerinin sorun teşkil
edeceği, kimin oyuna ne kadar dâhil edileceği, kimin oyunun dışında kalacağı gibi
stratejik sorulara cevap arayan stratejik iletişimin, organ bağışında olumlu
bir tutum ve bilgi yaratma potansiyeline sahip olduğu düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Organ Bağışı, Organ Nakli, Stratejik İletişim

Kaynakça

• Daly BJ. End-of-life decision making, organ donation, and critical care nurses. Critical Care Nurse 2006; 26(2): 78-86.
• Sque M, Long T, Payne S. Organ donation: Key factors influencing families' decision-making. Transplantation proceedings 2005; 37(2): 543-546.
• Dodd-McCue D, Tartaglia A, Myer K, Kuthy S, Faulkner K. Unintended consequences: The impact of protocol change on critical care nurses' perceptions of stress. Progress in Transplantation 2004; 14(1): 61-67.
• Linyear AS, Tartaglia A. Family communication coordination: A program to increase organ donation. Journal of Transplant Coordination 1999, 9(3): 165-174.
• Matesanz R, Domínguez-Gil B, Coll E, de la Rosa G, Marazuela R. Spanish experience as a leading country: What kind of measures were taken? Transpl Int 2011; 24: 333–343.
• Shafer TJ, Ehrle RN, Davis KD, Durand RE, Holtzman SM, Van Buren CT, et al. Increasing organ recovery from level I trauma centers: the in-house coordinator intervention. Progress in Transplantation 2004; 14(3): 250-263.
• Mullins GC, Simes D, Yuen KJ. Approaching families for organ donation-intensivists' perspectives. Anaesthesia and intensive care 2012; 40(6): 1035-1039.
• Dubernard JM, Land W, Persijn GG. Procurement and Preservation and Allocation of Vascularized Organs. Dordecht: Kluwer Academic Publishers; 1997.
• Potter JE, Herkes RG, Perry L, Elliott RM, Aneman A, Brieva J, et al. Communication with families regarding organ and Tissue donation after death in intensive care (COMFORT): Protocol for an intervention study. BMC Health Services Research 2017; 17(1): 42, 1-10.
• Sağlık Bakanlığı. Çok paydaşlı sağlık sorumluluğunu geliştirme programı, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerinde çok paydaşlı yaklaşım, Ankara; 2016.
• Thornton JD, Curtis JR, Allen MD. Primary care physicians' attitudes and practices regarding discussing organ donation with their patients. Journal of the National Medical Association 2010; 102(1): 52-58.
• Bidigare SA, Ellis AR. Family physicians' role in recruitment of organ donors. Archives of Family Medicine 2000; 9(7): 601-605.
• Coolican MB, Swanson A. Primary health-care physicians: vital roles in organ and tissue donation. Connecticut Medicine 1998; 62(3): 149-153.
• Randall HB. Primary care physicians' attitudes and practices regarding discussing organ donation with their patients. Journal of the National Medical Association 2010; 102(1): 59-60.
• Özbek Yazıcı S, Kavak HO, Kaya E, Tekin A, Kalaycı I. Hemşirelik öğrencilerinin organ nakli ve bağışı konusunda bilgi ve düşüncelerinin belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2015; 3(2): 66-76.
• Prottas J, Batten HL. Health professionals and hospital administrators in organ procurement: attitudes, reservations, and their resolutions. American Journal of Public Health 1988; 78(6): 642-645.
• Özer N, Sarıtaş S, Özlü ZK. Hemşirelik öğrencilerinin organ nakli ve bağışı konusundaki bilgi ve düşüncelerinin incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2010; 13(2): 1-11.
• Göz F, Göz M, Erkan M. Knowledge and attitudes of medical, nursing, dentistry and health technician students towards organ donation: A pilot study. Journal of Clinical Nursing 2006; 15(11): 1371-1375.
• Agrawal S, Binsaleem S, Al-Homrani M, Al-Juhayim A, Al-Harbi A. (2017). Knowledge and attitude towards organ donation among adult population in Al-Kharj, Saudi Arabia. Saudi Journal of Kidney Diseases and Transplantation 2017; 28(1): 81-89.
• Shahbazian H, Dibaei, A, Barfi M. Public attitudes toward cadaveric organ donation. Urol J (Tehran), 2006; 4: 234-239.
• Daar AS. A survey of religious attitudes towards organ donation and transplantation. In Procurement, Preservation and Allocation of Vascularized Organs (pp. 333-338). Springer Netherlands; 1997.
• Türkiye Organ Nakli Vakfı. Erişim tarihi: 08.03.2017. Erişim adresi: http://www.tonv.org.tr/tr/organ-bagisi/organ-bagisi-ve-dinler/
• Göz F, Göz M, Erkan M. Knowledge and attitudes of medical, nursing, dentistry and health technician students towards organ donation: A pilot study. Journal of Clinical Nursing 2006; 15(11): 1371-1375.
• Agrawal S, Binsaleem S, Al-Homrani M, Al-Juhayim A, Al-Harbi A. (2017). Knowledge and attitude towards organ donation among adult population in Al-Kharj, Saudi Arabia. Saudi Journal of Kidney Diseases and Transplantation 2017; 28(1): 81-89.
• Shahbazian H, Dibaei, A, Barfi M. Public attitudes toward cadaveric organ donation. Urol J (Tehran), 2006; 4: 234-239.
• Daar AS. A survey of religious attitudes towards organ donation and transplantation. In Procurement, Preservation and Allocation of Vascularized Organs (pp. 333-338). Springer Netherlands; 1997.
• Türkiye Organ Nakli Vakfı. Erişim tarihi: 08.03.2017. Erişim adresi: http://www.tonv.org.tr/tr/organ-bagisi/organ-bagisi-ve-dinler/
• Göz F, Göz M, Erkan M. Knowledge and attitudes of medical, nursing, dentistry and health technician students towards organ donation: A pilot study. Journal of Clinical Nursing 2006; 15(11): 1371-1375.
• Agrawal S, Binsaleem S, Al-Homrani M, Al-Juhayim A, Al-Harbi A. (2017). Knowledge and attitude towards organ donation among adult population in Al-Kharj, Saudi Arabia. Saudi Journal of Kidney Diseases and Transplantation 2017; 28(1): 81-89.
• Shahbazian H, Dibaei, A, Barfi M. Public attitudes toward cadaveric organ donation. Urol J (Tehran), 2006; 4: 234-239.
• Daar AS. A survey of religious attitudes towards organ donation and transplantation. In Procurement, Preservation and Allocation of Vascularized Organs (pp. 333-338). Springer Netherlands; 1997.
• Türkiye Organ Nakli Vakfı. Erişim tarihi: 08.03.2017. Erişim adresi: http://www.tonv.org.tr/tr/organ-bagisi/organ-bagisi-ve-dinler/