Kamu Ağız Diş Sağlığı Kliniklerinde Elektromanyetik Alanlar; Isparta, Türkiye

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 2, 129 - 136, 16.06.2019

Erdal Eroğlu , Merve Erken , Mustafa Geçin , Zeynep Demirekin Selçuk Çömlekçi

https://doi.org/10.22312/sdusbed.475945

Öz

Amaç; Diş hekimliği mesleği, kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları ve stres
yoğunluğuna bağlı hastalıklar ile öne çıkmaktadır. Ancak yapılan araştırmaların
tamamı ergonomi ve klinik çalışma şekli ile ilişkilendirilmiştir.
Elektromanyetik alanların insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri bilinmesine
rağmen, diş hekimliğinde kullanılan elektrikli cihazların elektrik-manyetik
alanlarına ve çalışanlar üzerindeki potansiyel tehlikelerine yönelik bir araştırma
yapılmamıştır. Bu çalışmanın amacı, diş hekimliği pratiğinde kullanılan ve
elektrik akımı ile çalışan cihazların oluşturduğu elektromanyetik alanların
büyüklüklerini tespit etmektir.

Yöntem; Süleyman Demirel Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi ve Isparta Ağız
ve Diş Sağlığı Merkezi kliniklerinin tamamında elektrik ve manyetik alan ölçümü
yapıldı. Ölçümler için dijital elektromanyetik ışınım detektörü kullanıldı.
Ortam ölçümlerinin ardından, kliniklerde rutin olarak kullanılan ve elektrik
akımı ile çalışan anguldurva, endodontik anguldurva, laboratuvar motoru (masa /
dizden basmalı tip) kavitron, ultrasonik temizleyici, aljinat karıştırma cihazı,
sert ve yumuşak doku lazer cihazı ölçümleri gerçekleştirildi. Ölçümler,
cihazlar açık / kapalı halde, cihaza temas halinde ve kullanım yerlerine göre,
10cm, 20cm, 30cm ve 50cm uzaklıktan olacak şekilde gerçekleştirildi. Sonuçlar,
Uluslararası Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Enstitüsü (IEEE) nün CE95
standartlarına göre değerlendirildi. Ölçüm sonuçları ortalama ve standart sapma
olarak dökümante edildi.   

Bulgular; Ölçüm sonuçları, diş hekimliği kliniğinde kullanılan cihazlardan
yayılan elektromanyetik alanın, ölçüm mesafesine göre değişkenlik göstererek IEEE
nin günlük yaşam alanları için belirlediği 1µT (mikrotesla) ve çalışma
ortamları için belirlediği 1mT (militesla) nın üç katından (3mT) fazla
olabildiğini göstermiştir.

Sonuç: Bu çalışmanın verileri, çeşitli meslek grupları için tehlike arz ettiği
bilinen elektromanyetik alanların diş hekimliği açısından da bir “çevresel
kirlilik” olarak kabul edilmesi ve önlem alınması gerektiğini göstermektedir. 

Anahtar Kelimeler

Diş hekimliği, Elektromanyetik alanlar, Çevre kirliliği

Kaynakça

• 1- Kheifets L, Ahlbom A, Crespi CM, Draper G, Hagihara J, et al.Pooled analysis of recent studies on magnetic fields and childhood leukaemia. Br J Cancer 2010;103(7):1128–35.
• 2- Zhao L, Liu X, Wang C, Yan K, Lin X, et al. Magnetic fields exposure and childhood leukemia risk: a meta-analysis based on 11,699 cases and 13,194 controls. Leuk Res 2014;38(3):269–74.
• 3- Şeker S, Çerezci O. Radyasyon Kuşatması:Elektriğin ve nükleer enerjinin sağlığımıza etkileri. Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi;İstanbul, 2000.
• 4- Cheng D.K., Mühendislik Elektromanyetiğinin Temelleri, Palme Yayıncılık, Ankara, 2012
• 5- Özen S., Çömlekçi S., Merdan M., "Low Frequency Magnetic Fields Coupling to Ellipsoidal Models of Child", Turkish Journal of Telecommunications, 1, No:1, pp 25-32, December 2002
• 6- Mortazavi SM, Vazife-Doost S, Yaghooti M, Mehdizadeh S, Rajaie-Far A. Occupational exposure of dentists to electromagnetic fields produced by magnetostrictive cavitrons alters the serum cortisol level. J Nat Sci Biol Med. 2012 Jan;3(1):60-4.
• 7- Vila J, Bowman JD, Richardson L, Kincl L, Conover DL, McLean D, Mann S, Vecchia P, van Tongeren M, Cardis E. A Source-based Measurement Database for Occupational Exposure Assessment of Electromagnetic Fields in the INTEROCC Study: A Literature Review Approach. Ann Occup Hyg. 2016 Mar;60(2):184-204.
• 8- Ubeda A, Martinez MA, Cid MA, Chacon L, Trillo M, Leal J. Assessment ofOccupational Exposure to Extremely Low Frequency Magnetic Fields in Hospital Personnel. Bioelectromagnetics 2011.32:378^387
• 9- Belpomme D, Campagnac C, Irigaray P. Reliable disease biomarkers characterizing and identifying electrohypersensitivity and multiple chemical sensitivity as two etiopathogenic aspects of a unique pathological disorder. Rev Environ Health.2015;30(4):251–71.
• 10- Kim D.W., Choi J.L, Kwon M.K., Nam T.J., Lee S.J. Assessment of daily exposure of endodontic personnel to extremely low frequency magnetic fields. International Endodontic Journal,2012.45, 744–748.
• 11- Belyaev I, Dean A, Eger H, Hubmann G, Jandrisovits R, Kern M, Kundi M, Moshammer H, Lercher P, Müller K, Oberfeld G, Ohnsorge P, Pelzmann P, Scheingraber C, Thill R.EUROPAEM EMF Guideline 2016 for the prevention, diagnosis and treatment of EMF-related health problems and illnesses. Rev Environ Health 2016; 31(3): 363–397.
• 12- Kameda T., Ohkuma K. Electromagnetic Fields from Dental Devices and their Effects on Human Health. J Electr Electron Syst 2014, 3:1.
• 13- Macri M.A., Luzio D. Sr.Luzio D.S., Biologıcal effects of electromagnetıc fıelds. Int J Immunopatology and Pharmacology.2002. Vol. 15, no. 2, 95·105.
• 14- Panagopoulos DJ, Karabarbounis A, Margaritis LH. Mechanism for action of electromagnetic fields on cells. Biochem Biophys Res Commun. 2002 Oct 18;298(1):95-102.
• 15- Yalçın S.,Erdem G. Biological effects of electromagnetic fields. African Journal of Biotechnology.2012Vol. 11(17), pp. 3933-3941.
• 16- Oğuzcan M., Karaman G.,Gür G.Diş hekimlerinde kas ve iskelet sisteminde görülen mesleki dejenerasyonların analizi A.Ü. Diş Hek. Fak. Derg.201138(1) 7-13.
• 17- Şenel B.Diş hekimleri için risk taşıyan hastalıklar ve diş hekimlerinin mesleki rahatsızlıkları. Gülhane Tıp Dergisi 2007; 49: 204-212
• 18- Soylu M., Altındiş S. Diş Hekimlerinin Çalışma Şartlarının Mesleki Kas-İskelet Sistemi Hastalıklarına Etkisi. SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi.2018.Cilt 9 Sayı 1
• 19- Başak S.S, Başak S.Diş Hekimlerinin Kullandığı Tıbbi Cihazların Tüm Vücut Titreşimine Olası Etkileri. IMCOFE 2017.syf:96
• 20- PC95.1 - IEEE Draft Standard for Safety Levels with Respect to Human Exposure to Electric, Magnetic and Electromagnetic Fields, 0 Hz to 300 GHz. Avaible from : tps://standards.ieee.org/project/C95_1.html
• 21- Moodley R., Naidoo S., Wyk J. The prevalence of occupational health-related problems in dentistry: A review of the literature. J Occup Health 2018; 60: 111-125.
• 22- Shamsi Mahmoudabadi F1, Ziaei S, Firoozabadi M, Kazemnejad A. Exposure to extremely low frequency electromagnetic fields during pregnancy and the risk of spontaneous abortion: a case-control study. J Res Health Sci. 2013 Sep 17;13(2):131-4.
• 23- Rytkonen E., Sorainen E., Arjas L.P., Hand-arm vibration exposure of dentists Int Arch Occup Environ Health (2006) 79: 521–527.
• 24- Kameda T, Ohkuma K, Ishıı N, Sano N, Ogura H, Terada K. Electric toothbrushes induce electric current in fixed dental appliances by creating magnetic fields. Dental Materials Journal. 2012 Vol:31. Issue 5.Pp:856-862.