Sjögren Sendromlu Hastalarda Aleksitimi ile Depresyon, Anksiyete ve Yaşam Kalitesi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 2, 140 - 146, 20.08.2021

Sebahat Yaprak Çetin , Ayşe Balkarlı

https://doi.org/10.22312/sdusbed.811507

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı Sjögren Sendromlu (SS) hastalarda aleksitimi ile depresyon, anksiyete, yaşam kalitesi, hastalık durasyonu ve inflamatuar belirteçler arasındaki ilişkinin incelenmesidir.
Materyal-metot: Çalışmaya yaş ortalaması 51.14±9.42 yıl olan 168 primer SS’li (pSS) birey (145 kadın, 23 erkek) dahil edildi. Aleksitimiyi değerlendirmek için Toronto Aleksitimi Ölçeği, anksiyete ve depresyonu değerlendirmek için Beck Anksiyete ve Depresyon Ölçeği, yaşam kalitesini değerlendirmek için Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği Kısa Formu Türkçe Versiyonu kullanıldı.
Bulgular: pSS’li bireylere ait aleksitimi ortalaması 53.83±12.61 puan bulundu. Aleksitimi ile anksiyete (r:0.514, p:0.00), depresyon (r:0.522, p:0.00), yaşam kalitesinin ruhsal (r:0.474, p:0.0) ve sosyal (r:0.486, p:0.04) alt parametreleri ve ESR değerleri (r:0.432, p:0.03) arasında düşük ve orta düzeyde anlamlı ilişki bulundu.
Sonuç: Bu çalışmanın sonuçlarına göre pSS’li bireylerde aleksitimi arttıkça depresyon, anksiyete ve inflamatuar belirteç düzeyleri artmakta, ruhsal ve sosyal yönden yaşam kalitesi azalmaktadır. Sonuçlarımız iki yönlüdür. Aleksitiminin pSS'de depresif belirtilerin aracılık ettiği göz önünde bulundurularak, pSS’de aleksitimi, depresyon ve anksiyete gibi psikolojik hastalıkların varlığı ile birlikte tedavi için ayrıntılı değerlendirme ve çok boyutlu bir yaklaşıma olan ihtiyacı desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler

Sjögren, aleksitimi, anksiyete, depresyon, yaşam kalitesi

Kaynakça

• 1- Robert I Fox. Sjögren's syndrome. Lancet. 2005;366(9482):321-31.
• 2-Patel R, Shahane A. The epidemiology of Sjögren’s syndrome. Clin Epidemiol. 2014;6:247–255.
• 3-Yazısız V. Sjögren Sendromu. Edt:Timuçin Kaşifoğlu, Umut Kalyoncu, Cüneyt Çalışır. Romatoloji Atlası. Eylül 2015 ss:112-119.
• 4- Tensing EK, Nordström DC, Solovieva S, Schauman KO, Sippo-Tujunen I, Helve T, et al. Salivary gland scintigraphy in Sjögren’s syndrome and patients with sicca symptoms but without Sjögren’s syndrome: the psychological profiles and predictors for salivary gland dysfunction. Ann Rheum Dis. 2003;62:964–968.
• 5- Cankorur VŞ. Sjögren Sendromu ve Psikiyatrik hastalıklar. Turkiye Klinikleri J Immunol Rheumatol-Special Topics. 2012;5(1):83-7
• 6- Koh JH, Kwok SK, Lee J, Son CN, Kim J-M, Kim HO, et al. Pain, xerostomia, and younger age are major determinants of fatigue in Korean patients with primary Sjogren's syndrome: a cohort study. Scand J Rheumatol. 2017;46(1):49–55.
• 7-Kotsis K, Voulgari PV, Tsifetaki N, Drosos AA, Carvalho AF, Hyphantis T. Illness perceptions and psychological distress associated with physical health-related quality of life in primary Sjögren’s syndrome compared to systemic lupus erythematosus and rheumatoid arthritis. Rheumatol Int. 2014;34(12):1671–1681.
• 8- Lesser EM. A review of the alexithymia concept. Psychosom Med. 1981;43:531-543.
• 9- Sifneos PE. Alexithymia: past and present. Am J Psychiatry. 1996; 153:137-142
• 10-Marchi L, Marzetti F, Orrù G, Lemmetti S, Miccoli M, Ciacchini R, et al. Alexithymia and Psychological Distress in Patients With Fibromyalgia and Rheumatic Disease. Front Psychol. 2019;10: 1735.
• 11- Celikel FC, Saatcioglu O. Alexithymia and anxiety in female chronic pain patients. Ann. Gen. Psychiatry. 2006;5:13.
• 12- Chimenti MS, Fonti GL, Conigliaro P, Hitaj J, Triggianese P, Teoli M, et al. Evaluation of alexithymia in patients affected by rheumatoid arthritis and psoriatic arthritis A cross-sectional study. 2019;98(4): e13955.
• 13- van Leeuwen N, Bossema ER, Knoop H, Kruize AA, Bootsma H, Bijlsma JWJ. Psychological profiles in patients with Sjogren’s syndrome related to fatigue: a cluster analysis. Rheumatol. 2015;54:776-783.
• 14- van Leeuwen N, Bossema ER, van Middendorp H, Kruize AA, Bootsma H, Bijlsma JW, et al. Dealing with emotions when the ability to cry is hampered: emotion processing and regulation in patients with primary Sjögren's syndrome. Clin Exper Rheumatol. 2012, 30(4):492-498.
• 15- Güleç H, Köse S, Güleç MY, Çitak S, Evren C, Borckardt J, et al. Reliability and Factorial Validity of the Turkish Version of the 20-Item Toronto Alexithymia Scale (TAS-20). Bulletin Clin Psychopharmacol. 2009;19(3).
• 16- Taylor GJ, Bagby RM, Parker JDA. The 20-Item Toronto Alexithymia Scale IV. Reliability and factorial validity in different languages and cultures. J Psychosom Res. 2003;55:277-283.
• 17- Ulusoy M, Şahin N, Erkmen H. Turkish Version of the Beck Anxiety Inventory: Psychometric Properties. J Cognitive Psychother. 1998;12,163-172.
• 18- Hisli N. Beck Depresyon Envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliği, güvenirliği. Psikoloji derg. 1988;7(23):3-13.
• 19- Eser E, Fidaner H, Fidaner C, Eser SY, Elbi H, Göker E. Psychometric properties of WHOQOL-100 and WHOQOL-BREF. 3P Dergisi 1999;7(2 Suppl.):23-40.
• 20- Eser SY, Fidaner H, Fidaner C, Elbi H. Measure of quality of life WHOQOL-100 and WHOQOL-Bref. 3P Dergisi 1999;7(2 Suppl.):5-13.
• 21- Rodgers LJ, Nicewander WA. Thirteen ways to look at the correlation coefficient as a measure of reliability. American Statistician. 1997; 42: 59–66.
• 22- Hintistan S. Aleksitemi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012;1(4) 333.
• 23- Vadacca M, Bruni R, Cacciapaglia F, Serino F, Arcarese L, Buzzulini F. et al. Alexithymia and Immünoendocrine Parameters In Patients Affected By Systemic Lupus Erythematosusu And Rheumatoid Arthritis. Rheumatismo. 2008;60(1):50-6.
• 24- Mattila AK, Saarni SI, Salminen JK, Huhtala H, Sintonen H, Joukamaa M. Alexithymia And Health-Related Quality Of Life In A General Population. Psychosomatics 2009;50(1):59-68.
• 25-Mattila AK, Salminen JK, Nummi T, Joukamaa M. Age Is Strongly Associated With Alexithymia In The General Population. J Psychosom Res. 2006;61(5):629-635.
• 26-Mattila AK, Poutanen O, Koıvısto AM, Salokangas RKR, Joukamaa M. Alexithymia And Life Satisfaction In Primary Healthcare Patients. Psychosom. 2007;48(6):523-529.
• 27- Kooiman CG, Bolk JH, Brand R, Trıjburg RW. Rooıjmans HG. Is alexithymia a risk factor for unexplained physical symptoms in general medical outpatients? Psychosom Med. 2000;62(6):768-778. 12.
• 28-Yıldırım A, Aşılar RH, Camcıoğlu TH, Sevinç E. Depresif, anksiyete, somatoform ve psikotik bozukluklarda aleksitimi: karşılaştırmalı bir çalışma. J Psychiatric Nursing. 2016;7(2):75-81.
• 29- Baeza-Velasco C, Carton S, Almohsen C, Blotman F,Gely-Nargeot MC. Alexithymia and emotional awareness in females with Painful Rheumatic Conditions. J Psychosom Res. 2012;73:398–400.
• 30- Honkalampi K, Hintikka J, Tanskanen A, Lehtonen J, Viinamäki H. Depression İs Strongly Associated With Alexithymia In The General Population. J Psychosom Res. 2000;48(1):99-104.
• 31- Dougados M, Soubrier M, Antunez A, Balint P, Balsa A, Buch MH, et al. Prevalence of comorbidities in rheumatoid arthritis and evaluation of their monitoring: results of an international, cross-sectional study (COMORA). Ann Rheum Dis. 2014;73:62–8.
• 32-Tesio V, Di Tella M, Ghiggia A, Romeo A, Colonna F, Fusaro E, et al. Alexithymia and Depression Affect Quality of Life in Patients With Chronic Pain: A Study on 205 Patients With Fibromyalgia. Front Psychol. 2018;9:442.
• 33- Garip Y, Öztaş D, Tuncer ÖB, Telci Ş. Alexithymia in Fibromyalgia Patients and Its Impact on the Quality of Life. İstanbul Med J. 2015;16:(4)137–140.