SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA HASTANESİ SAĞLIK ÇALIŞANLARININ BAĞIŞIKLANMA DURUMLARININ VE BAĞIŞIKLANMAYI ETKİLEYEN ETMENLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Year 2023, , 718 - 731, 30.12.2023

Hanım Kumbul , Özgür Önal

https://doi.org/10.17343/sdutfd.1392808

Abstract

Amaç
Süleyman Demirel Üniversitesi Araştırma ve Uygulama
Hastanesi sağlık çalışanlarının bağışıklanma durumlarını
ve bağışıklanma durumları ile ilişkili olabilecek
etmenleri incelemektir.
Gereç ve Yöntem
Kesitsel analitik tipte planlanan bu araştırma Şubat
2020-Temmuz 2020 tarihleri arasında gerçekleştirildi.
Araştırmanın evreni Süleyman Demirel Üniversitesi
Araştırma ve Uygulama Hastanesi’ndeki sağlık çalışanlarıydı
(1827 kişi). Örnek büyüklüğü %50 bilinmeyen
prevelans, %95 güven düzeyi, %5 hata payı, 1.25
desen etkisi ile 397 olarak hesaplandı. Bağımlı değişkenler;
influenza, hepatit B, KKK, tetanoz, suçiçeği ve
hepatit A aşıları ile bağışıklanma durumu, bağımsız
değişkenler sosyodemografik ve bağışıklanma durumu
ile ilişkili olabileceği düşünülen özelliklerden oluşmaktaydı.
İstatistiksel anlamlılık düzeyi p<0.05 kabul
edildi.
Bulgular
Araştırmada 382 (%96,2) sağlık çalışanına ulaşıldı.
Çalışanların; %6,3’ü grip aşısını, %62,3’ü tetanoz
aşısını, %67,5’i hepatit B aşısını, %20,1’i hepatit A
aşısını, %28,8’i suçiçeği aşısını, %39,5’i KKK aşısını
yaptırmıştı. Çalışanların çoğunluğu mesleğini bulaşıcı
hastalıklar açısından riskli (%85,6) ve mesleğinde
aşılanmayı gerekli bulduğunu (%76,4) belirtti. Hekimler;
9,4 kat daha fazla grip aşısı, 3,5 kat daha fazla
hepatit B aşısı, 2,8 kat daha fazla KKK aşısı yaptırmıştı
(sırasıyla p=0,002 GA= 2,278-38,520, p<0,001
GA=1,827-6,807, p=0,002 GA=1,464-5,205). Hekim
dışı yardımcı sağlık çalışanı olmanın suçiçeği aşısıyla
aşılanmayı 2,8 kat arttırdığı bulundu (p=0,018
GA=1,190-6,510).
Sonuç
Sağlık çalışanlarına yönelik düzenlenecek eğitim ve
farkındalık çalışmaları ile aşı programları aşılanma
oranlarında artış sağlayabilir. Girişimlerin içeriği her
aşı için farklı olmalı ve meslek gruplarının özellikleri
göz önünde bulundurulmalıdır.

Keywords

Aşı ile önlebilir hastalıklar, Aşılanma, Bağışıklanma, Sağlık çalışanı

EVALUATION OF IMMUNIZATION STATUS OF HEALTHCARE WORKERS AND FACTORS AFFECTING IMMUNIZATION IN SULEYMAN DEMIREL UNIVERSITY RESEARCH AND TRAINING HOSPITAL

Abstract

Objective
The aim of this study was to evaluate the immunization
status of healthcare workers in Suleyman Demirel
University Research and Training Hospital and factors
affecting immunization.
Material and Method
This research, planned as a cross-sectional and
analytical type, was carried out between February
2020 and July 2020. The population for the research
comprised healthcare workers at Suleyman Demirel
University Research and Training Hospital (1827
people). The sample size was calculated as 397 for
an unknown prevalence of 50%, 95% confidence
level, absolute precision of 5% and a design effect of
1.25. Dependent variables were immunization status
for influenza, hepatitis B, MMR, tetanus, varicella, and
hepatitis A vaccines. Independent variables included
features that might be related to sociodemographic
features and immunization status. The statistical
significance level was accepted as p<0.05.
Results
The study reached 382 (96.2%) healthcare workers.
Healthcare workers' vaccination percentages were
6.3% for influenza, 62.3% for tetanus, 67.5% for
hepatitis B, 20.1% for hepatitis A, 28.8% for varicella,
and 39.5% for MMR. Most of the workers indicated
that their occupation is risky for infectious diseases
(85.6%), and they found that vaccination was necessary
for their profession (76.4%). Physicians had 9.4 times
more influenza vaccinations, 3.5 times more hepatitis
B vaccinations and 2.8 times more MMR vaccinations
(p=0.002 CI:2.278-38.520, p<0.001 CI:1.827-6.807,
p=0.002 CI:1.464-5.205, respectively). Being a nonphysician
assistant healthcare worker increased the
vaccination rate for varicella vaccine by 2.8 times
(p=0.018 Cl:1.190-6.510).
Conclusion
Vaccination programs may ensure an increase in the
vaccination rates through training and awareness
studies for healthcare professionals. The content of
the interventions should be different for each vaccine
and the characteristics of the occupational groups
should be considered.

Keywords

Healthcare worker, Immunization, Vaccination, Vaccine-preventable diseases

References

• 1. EKMUD Erişkin Bağışıklama Çalışma Grubu. Erişkin Bağışıklama Rehberi. İstanbul: EKMUD; 2019.
• 2. Alici DE, Sayiner A, Unal S. Barriers to adult immunization and solutions: Personalized approaches. Human Vaccines & Immunotherapeutics 2017;13(1):213-5.
• 3. Dal Poz MR, Kinfu Y, Drager S, Kunjumen T. Counting health workers: definitions, data, methods and global results. Geneva: WHO; 2006.
• 4. CDC. Recommended Vaccines Schedule for Adults Aged 19 Years and Older [Internet]. Centers for Disease Control and Prevention (CDC) 2023 [cited: 07 November 2023]. Available from: https://www.cdc.gov/vaccines/schedules/hcp/imz/adult-compliant. html#note-covid-19
• 5. T.C. Sağlık Bakanlığı. Yetişkin aşılama [Internet]. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü [cited: 25 January 2020]. Available from: https:// asi.saglik.gov.tr/asi-kimlere-yapilir/liste/30-yeti%C5%9Fkin- a%C5%9F%C4%B1lama.html
• 6. T.C. Sağlık Bakanlığı. Sağlık Çalışanlarına Yönelik Uygulanması Gerekli Aşılar ve Uygulama Şemaları [Internet]. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, Aşı ile Önlenebilir Hastalıklar Daire Başkanlığı [cited: 03 May 2020]. Available from: https://hsgm. saglik.gov.tr/tr/saglik-calisanlari-asilama.html
• 7. Hayran M, Hayran M. Sağlık Araştırmaları İçin Temel İstatistik. 1st ed. Ankara: Omega Araştırma; 2011.
• 8. Hofmann F, Ferracin C, Marsh G, Dumas R. Influenza Vaccination of Healthcare Workers: a Literature Review of Attitudes and Beliefs. Infection 2006;34(3):142-7.
• 9. Bali NK, Ashraf M, Ahmad F, Khan UH, Widdowson M-A, Lal RB, Koul PA. Knowledge, attitude, and practices about the seasonal influenza vaccination among healthcare workers in Srinagar, India: Healthcare workers and influenza vaccination. Influenza and Other Respiratory Viruses 2013;7(4):540-5.
• 10. Torre GL, Mannocci A, Ursillo P, Bontempi C, Firenze A, Panico MG, et al. Prevalence of influenza vaccination among nurses and ancillary workers in Italy: Systematic review and meta analysis. Human Vaccines 2011;7(7):728-33.
• 11. Boey L, Bral C, Roelants M, De Schryver A, Godderis L, Hoppenbrouwers K, et al. Attitudes, believes, determinants and organisational barriers behind the low seasonal influenza vaccination uptake in healthcare workers – A cross-sectional survey. Vaccine 2018;36(23):3351-8.
• 12. Barchitta M, Basile G, Lopalco PL, Agodi A. Vaccine-preventable diseases and vaccination among Italian healthcare workers: a review of current literature. Future Microbiology 2019;14(9s):15-9.
• 13. Black CL, Yue X, Ball SW, Fink R, de Perio MA, Laney AS, vd. Influenza Vaccination Coverage Among Health Care Personnel —United States, 2016–17 Influenza Season. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2017;66(38):1009-15.
• 14. Black CL, Yue X, Ball SW, Fink RV, de Perio MA, Laney AS, et al. Influenza Vaccination Coverage Among Health Care Personnel — United States, 2017–18 Influenza Season. 2018;67(38):5.
• 15. Sari T, Temocin F, Kose H. Attitudes of Healthcare Workers Towards Influenza Vaccine. Klimik Dergisi 2017;30(2):59-63.
• 16. Asma S, Akan H, Uysal Y, Poçan AG, Sucaklı MH, Yengil E, et al. Factors effecting influenza vaccination uptake among health care workers: a multi-center cross-sectional study. BMC Infect Dis. 2016;16:192
• 17. Unver Ulusoy T, Tanyel E. Knowledge Levels, Perceptions, Attitudes, and Behaviors Regarding Flu, Common Cold, Influenza Vaccine and Antimicrobial Usage Among Physicians Working at a University Hospital. Klimik Dergisi 2017;30(2):71-7.
• 18. Kant Sökel S, Önal Ö. Birinci Basamak Sağlık Personelinin Mevsimsel İnfluenza Aşısı Hakkındaki Bilgi ve Tutumları. Konuralp Tıp Dergisi 2016;8(1):41-6.
• 19. Çiftci F, Şen E, Demir N, Çiftci O, Erol S, Kayacan O. Beliefs, attitudes, and activities of healthcare personnel about influenza and pneumococcal vaccines. Human Vaccines & Immunotherapeutics 2018;14(1):111-7.
• 20. Demirbağ A. Dokuz Eylül Üniversitesi Hastanesi Sağlık Çalışanlarının İnfluenza Aşısı Yaptırma Durumlarını Etkileyen Faktörlerin ve Aşı Etkililiğinin Değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı Uzmanlık Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi. 2019.
• 21. Hulo S, Nuvoli A, Sobaszek A, Salembier-trichard A. Knowledge and attitudes towards influenza vaccination of health care workers in emergency services. Vaccine 2017;35(2):205-7.
• 22. Bonaccorsi G, Lorini C, Santomauro F, Guarducci S, Pellegrino E, Puggelli F, et al. Predictive factors associated with the acceptance of pandemic and seasonal influenza vaccination in health care workers and students in Tuscany, Central Italy. Vaccines 2013;9(12):2603-12.
• 23. Karacaer Z, Ozturk I, Cicek H, Simsek S, Duran G, Gorenek L. The knowledge, attitudes and behaviors on immunization of healthcare workers. TAF Prev Med Bull. 2015;14(5):353.
• 24. Lu P, Euler GL. Influenza, hepatitis B, and tetanus vaccination coverage among health care personnel in the United States. American Journal of Infection Control 2011;39(6):488-94.
• 25. Srivastav A, Black CL, Lu P-J, Zhang J, Liang JL, Greby SM. Tdap Vaccination Among Healthcare Personnel, Internet Panel Survey, 2012–2014. American Journal of Preventive Medicine 2017;53(4):537-46.
• 26. Maltezou HC, Katerelos P, Poufta S, Pavli A, Maragos A, Theodoridou M. Attitudes toward mandatory occupational vaccinations and vaccination coverage against vaccine-preventable diseases of health care workers in primary health care centers. American Journal of Infection Control 2013;41(1):66-70.
• 27. Koruk I, Tekin Koruk S, Tuncer K, Demir C, Kara B, Seyhanoglu AS. The Immunization Level of Healthcare Workers Against Occupational Infectious Diseases in Şanlıurfa. Klimik Dergisi 2015;27(2):48-56.
• 28. Türkistanlı E, Şenuzun FE, Karaca BS, San AT. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Araştırma ve Uygulama Hastanesinde Sağlık Çalışanlarının Bağışıklama Durumu. Ege Tıp Dergisi 2000;39(1):29-32.
• 29. Çırtlık Belen P. Sağlık Çalışanlarının Aşı Yoluyla Bağışıklanma ile İlgili Bilgi Düzeyleri, Tutum ve Davranışları. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Haydarpaşa Numune Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı Uzmanlık Tezi. İstanbul: Sağlık Bilimleri Üniversitesi Haydarpaşa Numune Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi. 2019.
• 30. Güner E. Sağlık Çalışanlarının Aşıyla Korunulabilen Hastalıkları ve Aşılama İle İlgili Farkındalıkları Ve Aşılama Durumlarının Belirlenmesi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı Uzmanlık Tezi. İzmir: Sağlık Bilimleri Üniversitesi Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi. 2016.
• 31. Kadıoğlu E. Samsun’da Bireylerin Erişkin Aşıları Hakkındaki Farkındalıklarının ve Mevcut Erişkin Aşılanma Durumlarının Tespiti ve Değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı Uzmanlık Tezi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi. 2011.
• 32. T.C. Sağlık Bakanlığı. Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi [Internet]. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. 2009. [cited: 07 November 2023]. Available from: https://www.saglik.gov.tr/ TR,11137/genisletilmis-bagisiklama-programi-genelgesi-2009.html
• 33. Auta A, Adewuyi EO, Kureh GT, Onoviran N, Adeloye D. Hepatitis B vaccination coverage among health-care workers in Africa: A systematic review and meta-analysis. Vaccine 2018;36(32):4851-60.
• 34. Genovese C, Picerno IAM, Cannavò G, Egitto G, Cosenza B, Merlina V, et al. Vaccination coverage in healthcare workers: a multicenter cross-sectional study in Italy. Journal of Preventive Medicine and Hygiene 2019;Vol 60:E12 Pages.
• 35. Harrison N, Brand A, Forstner C, Tobudic S, Burgmann K, Burgmann H. Knowledge, risk perception and attitudes toward vaccination among Austrian health care workers: A cross-sectional study. Human Vaccines & Immunotherapeutics 2016;12(9):2459-63.
• 36. Çelik Ö. Sağlık Çalışanlarının Hepatit A ve Hepatit B ile İlgili Farkındalıklarının ve Aşılanma Durumlarının Belirlenmesi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı Uzmanlık Tezi. İzmir: Sağlık Bilimleri Üniversitesi Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi. 2016.
• 37. Inci A. Knowledge Level of Healthcare Workers About Hepatits B in a State Hospital. J Clin Anal Med. 2015;6(1)
• 38. Çakmak A, Öztürk M, Kişioğlu AN, Doğan M. Süleyman Demirel Üniversitesi Araştırma ve Uygulama Hastanesindeki sağlık çalışanlarının Hepatit B Enfeksiyonuna Karşı Bağışıklanma durumları. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi. 2002;3(12):43-46.
• 39. Uzun E, Akçam FZ, Zengin E, Kişioğlu AN, Yaylı G. S.D.Ü Tıp Fakültesi Araştırma Görevlilerinin Hepatit B Enfeksiyonu ile İlgili Durumlarının, Bilgi Düzeylerinin ve Tutumlarının Değerlendirilmesi. SDÜ Tıp Fak Derg. 2008;15(1):22-7.
• 40. Kişioğlu AN, Öztürk M, Uskun E, Kırbıyık S. Bir Üniversite Hastanesi Sağlık Personelinde Kesici Delici Yaralanma Epidemiyolojisi ve Korunmaya Yönelik Tutum ve Davranışlar. T Klin J Med Sci. 2002;(22):390-6.
• 41. Öncül A, Aslan S, Pirinççioğlu H, Özbek E. Diyarbakır Devlet Hastanesi Çalışanlarında HBV, HCV, HIV, VDRL Seropozitifliğinin ve Aşılanma Oranlarının Belirlenmesi. Journal of Experimental and Clinical Medicine 2012;(29):280-4.
• 42. Erken RR. Sağlık Çalışanlarının Kendilerine Yönelik Uygulanması Gerekli Aşılara Karşı Tutum ve Davranışları. Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Uzmanlık Tezi. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi. 2017.
• 43. Batra V, Goswami A, Dadhich S, Kothari D, Bhargava N. Hepatitis B immunization in healthcare workers. Ann Gastroenterol. 2015;28(2):276-80.
• 44. Tuckerman JL, Collins JE, Marshall HS. Factors affecting uptake of recommended immunizations among health care workers in South Australia. Human Vaccines & Immunotherapeutics 2015;11(3):704-12.
• 45. Şengöz M, Pişkin N, Aydemir H, Köktürk F, Tekin IÖ, Çelebi G, et al. Sağlık Personelinde Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak ve Suçiçeği Seroprevalansının Değerlendirilmesi. Klimik Dergisi 2019;32(1):46-51.
• 46. Dikmen O. Doktor ve Hemşirelerin Erişkin Aşı Konusunda Farkındalık, Bilgi, Tutum ve Davranışları. Sağlık Bilimleri Üniversitesi İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı Uzmanlık Tezi. İzmir: Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tepecik Sağlık Uygulama ve Araştırma Hastanesi. 2019.
• 47. Vasilevska M, Ku J, Fisman DN. Factors Associated with Healthcare Worker Acceptance of Vaccination: A Systematic Review and Meta-analysis. Infect Control Hosp Epidemiol. 2014;35(6):699-708.