BİR SAĞLIK OCAĞI BÖLGESİ'NDE 20 YAŞ VE ÜZERİ KADINLARIN MEME VE SERVİKS KANSERİ ERKEN TANISINA İLİŞKİN DAVRANIŞLARI*

Year 2012, Volume: 19 Issue: 4, 124 - 130, 30.12.2012

Yonca Sönmez Tufan Nayir Selamet Köse Birsen Gökçe Ahmet Kişioğlu

Abstract

Amaç: Araştırmanın amacı 20 yaş ve üstü kadınların meme ve serviks kanseri erken tanısına ilişkin davranışlarının değerlendirilmesi ve ilişkili bazı sosyodemografik etmenlerin incelenmesidir.
Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ipteki çalışma Mayıs-Temmuz 2007 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Araştırmanın evreni Yalvaç 2 No'lu Sağlık Ocağı Bölgesi merkezinde yaşayan 20 yaş ve üstü 1641 kadındı. Örnek büyüklüğü %50 prevalans, %5 sapma ve %95 güven düzeyinde 311 kadındı. Yüz-yüze görüşme tekniğiyle anket uygulandı. Veri sayı, ortalama, yüzde, ki-kare ve Fisher'in kesin testiyle değerlendirildi.
Bulgular: Yaş ortalaması 46.3±17.2'ydi. %60.5'i ilkokul mezunu, %75.4'ü evli, %88.0'ı ev hanımıydı. Kadınların %23.4'ü her ay KKMM yaptığını belirtti. 20-39 yaş grubu, lise ve üzeri eğitimli, kanserler hakkında yeterli bilgisi olduğunu düşünen kadınlarda KKMM yapma oranları anlamlı olarak daha yüksekti (p<0.05). Kadınların 26 tanesi (%7.8) smear testi yaptırmıştı. 40 yaş ve üzeri kadınların %3.2'si mamografi çektirmişti.
Sonuç: KKMM yapma, smear testi yaptırma, mamografi çektirme oranları çok düşüktü. Meme ve serviks kanserinin erken tanısına ilişkin yapılacaklar konusunda sağlık personelinin hizmet içi eğitimleri, sonrasında halka yönelik eğitimler yoluyla bilgi ve duyarlılığın arttırılması ve rutin hizmetler kapsamında erken tanı hizmetlerinin sunulması sağlanmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Meme kanseri, serviks kanseri, önleme ve kontrol

Keywords

Meme kanseri, serviks kanseri, önleme ve kontrol

References

• World Health Organization (WHO), Quick Cancer Facts. Eriþim Adresi: http://www.who.int/cancer/en/index.html, Eriþim tarihi: 15.01.2010
• WHO. Breast cancer: prevention and control. Eriþim Adresi: http://www.who.int/cancer/detection/breastcancer/en/ index.html, Eriþim Tarihi:02.02.2010
• WHO. Global Burden of Disease, 2004 update. Eriþim Adresi: http://www.who.int/healthinfo/global_burden_diseas e/GBD_report_2004update_full.pdf, Eriþim Tarihi: 08.02.2010
• Türkiye Ýstatistik Kurumu. Türkiye Ýstatistik Yýllýðý 2009. Eriþim Adresi: http://www.tuik.gov.tr/yillik/yillik.pdf, Eriþim Tarihi: 15.02.2010
• Kelsey JL. Epidemiology of breast cancer. Cancer 1991;41:146.
• Lee IM. Physical Activity and Cancer Prevention-Data from Epidemiologic Studies. Medicine & Science in Sports & Exercise 2003;35:1823-1827.
• Anderson B, Brown S, Lim S, et al. Early detection of breast cancer in countries with limited resources. The Breast Journal 2003;9:51-59.
• Smith RA, Cokkinides V, Eyre HJ. American Cancer Society Guidelines for the Early Detection of Cancer, 2006. CA Cancer J Clin 2006;56:11–25.
• WHO. EMRO Technical Publication Series 30. Khatib O. M. N, Modjtabai A (Editors). Guidelines for the early detection and screening of breast cancer, 2006.
• Epstein SS, Bertell R, Seaman B. Dangers and Unreliability of Mammography: Breast Examination is a Safe, Effective, and Practical Alternative. Int J Health Serv 2001;31:605-615.
• GLOBOCAN Cancer Fact Sheet. Cervical Cancer Incidence and Mortality Worldwide in 2008. Eriþim Adresi: http://globocan.iarc.fr/factsheets/cancers/cervix.asp, Eriþim Tarihi: 15.01.2010.
• Güner H, Taþkýran Ç. Serviks kanseri epidemiyolojisi ve Human Papilloma Virus. Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneði Dergisi 2007;4:11-19.
• WHO, PATH, UNFPA. Cervikal cancer, human papilloma virus (HPV), and HPV vaccines, 2007, Geneva, Switzerland. Eriþim Adresi: http://whqlibdoc.who.int/hq/2008/WHO_RHR_08.1 4_eng.pdf, Eriþim Tarihi: 15.03.2010
• Ozan H. Pap smear ne zaman? Nasýl? Kimden? Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneði Dergisi 2005;2:35-40.
• WHO. Comprehensive Cervical Cancer Control. A guide to essential practice. 2006. Switzerland. Eriþim Adresi: http://whqlibdoc.who.int/publications/2006/9241547 006_eng.pdf,Eriþim Tarihi: 15.03.2010
• T.C. Saðlýk Bakanlýðý Kansere Savaþ Dairesi Baþkanlýðý. Ulusal Kanser Programý 2009-2015. Eriþim Adresi: http://www.ukdk.org/pdf/Ulusal%20Kanser%20Kon trol%20Prog_Kitabi.pdf, Eriþim Tarihi:05.04.2010
• Güner ÝÇ, Tetik A, Gönener HD. Kadýnlarýn Kendi Kendine Meme Muayenesi (KKMM) ile ilgili bilgi, tutum ve davranýþlarýnýn belirlenmesi. Gaziantep Týp Dergisi 2007;13:55-60.
• Avcý ÝA. Factors associated with breast self-examination practices and beliefs in female workers at a Muslim community. 2008;12:127-133.
• Göçgeldi E, Açýkel CH, Hasde M, ve ark. Ankara- Gölbaþý ilçesinde bir grup kadýnýn kendi kendine meme muayenesi yapma konusundaki tutum ve davranýþlarýnýn belirlenmesi. Fýrat Týp Dergisi 2008;13:261-265.
• Dündar P.E, Özmen D, Öztürk B, et al. The knowledge and attitudes of breast self-examination and mammography in a group of women in a rural area in western Turkey. BMC Cancer 2006;6:43-51.
• Orhan S, Cetinkaya F. Nuh Naci Yazgan Saðlýk Ocaðý bölgesindeki yetiþkin kadýnlarýn meme kanseri konusundaki düþünce ve davranýþlarý. Erciyes Üniversitesi Saðlýk Bilimleri Dergisi 2003;12:11-16.
• Secginli S, Nahcývan N.O. Factors associated with breast cancer screening behaviours in a sample of Turkish women: A questionnaire survey. 2006;43:161- 171.
• Canbulat N, Uzun Ö. Health beliefs and breast cancer screening behaviors among female health workers in Turkey. 2008;12:148-156.
• Öztürk M, Engin VS, Kiþioðlu AN. . Eastern Journal of Medicine 1999;4:47-50.
• Jarvandi S, Montazeri A, Harirchi I, Kazemnejad A. Beliefs and behaviours of Iranian teachers toward early detection of breast cancer and breast self-examination. Public Health 2002;116:246-249.
• Petro-Nustus W, Mikhail BI. Factors associated with breast self-examination among Jordanian women. 2002;19:263-271.
• Fung S. Factors associated with breast self-examination behaviour among Chinese women in Hong Kong. Patient Education and Counseling 1998;33:233-243.
• Tang T, Solomon LJ, McCracken LM. Cultural barriers to mammography, clinical breast exam, and breast self- exam among Chinese-American women 60 and older. Prev Med 2000;31:575-83.
• Juon HS, Seo YJ, Kim MT. Breast and cervical cancer screening among Korean American elderly women. 2002;6:228-235.
• Pýnar G, Algýer L, Çolak M, Abbasoðlu A. Hemþirelerin serviks kanseri ve HPV aþýsý hakkýndaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi. Türk Jinekolojik Onkoloji Dergisi 2007;10:94-98.
• Ak M, Canbal M, Turan S, Gürbüz N. Aile hekimliði polikliniðine baþvuran kadýnlarda papsmear testinin farkýndalýðýnýn deðerlendirilmesi. Konuralp Týp Dergisi 2010;2:1-4.
• Esencan TY. Jinekolojik Erken Taný Yöntemlerinin Kullanýmýnda Kadýnlarýn Tutum ve Davranýþlarýnýn Deðerlendirilmesi. Zeynep Kamil Týp Bülteni 2009;40:63-66.
• Akyüz A, Güvenç G, Yavan T, Çetintürk A, Kök G. Kadýnlarýn Pap smear yaptýrma durumlarý ile bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Gülhane Týp Dergisi 2006;48:25-29.
• Kalyoncu C, Iþýklý B, Özalp S, Küçük N. Osmangazi Üniversitesi kadýn hastalýklarý ve doðum polikliniðine baþvuranlarýn pap smear hakkýndaki bilgi tutum ve davranýþlarý. Saðlýk ve Toplum 2003;13:60-66.
• Karaca M, Palancý Y, Aksu SR. ‘Pap Smear’ ne kadar biliniyor, ne kadar uygulanýyor? Türkiye Klinikleri Jinekoloji Obstetrik Dergisi 2008;18:22-28.
• Juneja A, Sehgal A, Mitra ZB, Pandey A. A survey on risk factors with cervical cancer. Indian J Cancer 2003;40:15-22.