BODİN ÖĞRETİSİ ÜZERİNDEN SAĞLIKLI NÜFUS ARTIŞI TEŞVİKİ VE CUMHURİYET’İN İLK YILLARI

Year 2020, Volume: 27 Issue: Özel Sayı 1, 7 - 15, 30.12.2020

Elif Gürdal

https://doi.org/10.17343/sdutfd.697863

Abstract

Bu çalışma Jean Bodin’in nüfus ve güç ilişkisi bakımından egemenlik anlayışı üzerinden Milli Mücadele sonrası Türkiye’nin nüfus artışı politikalarının güce erişme kapasitesi değerlendirmesini içermektedir. Ekonomik olarak ve nüfus bakımından yetersiz olan yeni Türkiye Cumhuriyeti, tam bağımsız ve egemen gücünün varlığını başta bölgesel daha sonra denizaşırı alanda dünyaya göstermek mecburiyetindedir. Nüfusun kapasitesinin yeterli orana erişmesi ve devletin bu kapasiteye yeterli miktarda başta sağlık hizmetleri açısından yetebilmesi hem devlete yapılan itaat ve egemenlik anlayışına hem de halkın refah ve güvenlik anlayışına ortam açacaktır. Bu bakımdan güç olgusu, nüfus ile elde edilen maddi ve manevi kazanımlar olduğundan, bu güce erişmek için sağlık politikalarında ve nüfus artış teşvikinde belirli politikalar öne çıkmaktadır. Kısaca, çalışmada, nüfus artışı politikasının başarılı etkisinin uluslararası ilişkiler açısından güç yaklaşımı üzerinden irdelenmesi ele alınmıştır.
Yöntem olarak, kavramsal bir olgunun dönem analizi üzerinden yorumlanmasına dayanmaktadır. Dolayısıyla teorik çerçeve 16. yüzyıl Bodin öğretisi güç anlayışı ve Milli Mücadele sonrası Türkiye'den oluşmaktadır. Nicel verilerle desteklenen nitel bir çalışmadır.
Çalışmanın amacı, nüfus artışında ve sağlık hizmetlerindeki devlet başarısı ile güç elde etme ilişkisini ortaya çıkarmaktır. Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti’nin güç algısı ve uluslararası ilişkiler açısından milli mücadele sonrası nüfus politikalarının devlete itaate yönelik etkisini incelemektir.

Keywords

Bodin öğretisi, nüfus artış politikası, milli mücadele, güç, sağlık politikası

References

• 1. Ergül E, Jean Bodin’in devlet teorisi üzerindeki Osmanlı etkisi. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2016; c.xx: sa.1
• 2. Bodin J. Six Books Of The Commonwealth (1606). London: Presented by the Worshipful Company of Goldsmiths; 1903.
• 3. Sadi H, İktisadi Türkiye, İstanbul: Ahmet Sait Matbaası; 1934, 36.
• 4. Glass DV. The Struggle for Population (Oxford: Clarendon Press, 1936, pp. 87–88) document 9.9. politics and population control: A Documentary History, Kathleen A. Tobin (ed.) London: Greenwood Press (131).
• 5. Kökçü AT, Türkiye’de Cumhuriyet dönemi sağlık politikaları, Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 2014; 22(3): 98-105
• 6. Semiz Y. 1923–1950 döneminde türkiye’de nüfusu arttırma gayretleri ve mecburi evlendirme kanunu (bekârlık vergisi). Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2010 27: 423-467.
• 7. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık bakanlığının tarihçesi [İnternet]. 2015 [erişim 10 kasım 2019] https://www.saglik.gov.tr/TR,11492/tarihce.html.
• 8. Kökçü AT, Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi Sağlık Politikaları, Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 2014;22(3):98-105.
• 9. Çarkoğlu A, Kafesoğlu N, For Whose Sake Is It Anywaay?Evaluation of Explict Family Policies in Turkey. Handbook of Family Policies Across the Globe. Mihaela Robila (ed): 240
• 10. Semiz Y. 1923–1950 döneminde Türkiye’de nüfusu arttırma gayretleri ve mecburi evlendirme kanunu (bekârlık vergisi). Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2010 27: 423-46
• 11. 1525 sayılı Şose ve Köprüler Hakkındaki Kanununun 309. Maddesi T.C. Resmi Gazete sayı 1214 [İnternet]. 2019 [erişim 10 kasım 2019] https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/1214.pdf
• 12. Türk Tabibler Birliği [İnternet]. 2015 [erişim 10 kasım 2019] http://www.ttb.org.tr/mevzuat/index.php?option=com_content&view=article&id=13:umumhifzissihha-kanunu&catid=1:yasa&Itemid=28
• 13. Benezra B. The Institutiona History of Family Planning in Turkey, Kristina Kamp. Ayhan Kaya, E. Fuat Keyman et. (eds). Contemporary Turkey at a Glance. Springer; 2014 (44).
• 14. İnan A. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün 1923 Eskişehir-İzmit Konuşmaları. Ankara: TTK.yayınları; 1982 (53-54).
• 15. Atatürk Araştırma Merkezi. Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri. C. I. Ankara: Divan yayıncılık; 2006 (365)
• 16. Savrul Kılınç B, Özel HA, Kılıç C. Osmanlı’nın Son Döneminden Günümüze Türkiye’de Dış Ticaretin Gelişimi Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi 2013; (8:1).
• 17. Lloyd HA, Jean Bodin: 'this Pre-eminent Man of France' : an Intellectual Biography, Oxford : Oxford University Press; 2017.
• 18. Bodin J, On the Demon-mania of Witches, çev. Raandy A. Scott, Victoria University Toronto Centre for Reformation and Renaissance Studies: 1995.
• 19. Bodin J, Six Book of Commonwealth (1576), 1962 çev.M. J. Tooley, Oxford: Basil Blackwell.
• 20. Gürkan C, klasik siyasal düşüncede maliye teorisi: Bodin, Hobbes ve Rousseau. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi - Cilt:14 Sayı:2 (Mayıs2016) - Doi: http://dx.doi.org/10.11611/JMER846 (152).
• 21. King P, The Ideology of Order: A Comparative Analysis of Jean Bodin and Thomas Hobbes. London and Newyork: Routledge; 2013.
• 22. Wood EM , ed. Larry Patriquin, The Ellen Meiksins Wood Reader, , Leiden and Boston: BRILL; 2012 (165).
• 23. Baghdiantz-MacCabe I, Orientalism in Early Modern France: Eurasian Trade, Exoticism, and the Ancien Regime. Oxford and Newyork: Berg; 2008.
• 24. Ergül E, Jean Bodin’in devlet teorisi üzerindeki Osmanlı Etkisi Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2016; cxx/ Sa. 1: 330.
• 25. Bodin J. Six Book of commonwealth (1576), 1962 çev. M. J. Tooley, Oxford: Basil Blackwell.
• 26. Bodin J. On Sovereignity: Four Chapters From The Six Books Of The Commonwealth, ed. Julian H. Franklin. Cambridge: Cambridge University Press; 1992 (345).
• 27. Jean Bodin, Six Book of Commonwealth (1576). çev.M. J. Tooley, Oxford: Basil Blackwell;1967 (187)
• 28. Saygılıs A, Jean Bodin’in egemenlik anlayışı çerçevesinde kralın iki bedeni kuramına kısa bir bakış, AÜHFD, 63 (1) 2014: 185-198s. 188
• 29. King P, The Ideology of Order: A Comparative Analysis of Jean Bodin and Thomas Hobbes. London and Newyork: Routledge; 2013.
• 30. Lloyd HA, Jean Bodin: 'this Pre-eminent Man of France' : an Intellectual Biography, Oxford: Oxford University Press; 2017 (148, 231)
• 31. Sarıkaya M, Cumhuriyet’in ilk yıllarında Türkiye’de nüfus konusunun dönemin dergilerine yansıması örneği: gürbüz türk çocuğu dergisi [İnternet]. 2015 [erişim 10 kasım 2019]. http://www.ayk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/SARIKAYA-Makbule-CUMHUR%C4%B0YET%E2%80%99%C4%B0N-%C4%B0LK-YILLARINDA-T%C3%9CRK%C4%B0YE%E2%80%99DE-N%C3%9CFUS-KONUSUNUN-D%C3%96NEM%C4%B0N-DERG%C4%B0LER%C4%B0NE-YANSIMASI-%C3%96RNE%C4%9E%C4%B0-G%C3%9CRB%C3%9CZ-T%C3%9CRK-%C3%87OCU%C4%9EU-DERG%C4%B0S%C4%B0.pdf.
• 32. Kökcü AT, Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi Sağlık Politikaları, Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 2014;22(3): 98-105.
• 33. Sağlık Bakanlığı [İnternet]. 2019. [Erişim 10 kasım 2019] https://www.saglik.gov.tr/TR,11492/tarihce.html.
• 34. 1926 tarihli Sıtma ile Mücadele kanunu, Resmî Ceride ile neşir ve ilâm : 29/V/1926 - Sayı : 384 [İnternet]. https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc004/kanuntbmmc004/kanuntbmmc00400839.pdf.
• 35. 1945 tarihli Sıtma ile Olağanüstü Savaş Yapılmasına Dair Kanun, Sıtma ile Olağanüstü Savaş Yapılmasına Dair Kanun (28/3/1945, 4707). Kavanin Mecmuası. Ankara:TBMM Basımevi; 1945. (C 27, s.119-122)
• 36. 1946 tarihli Sıtma Savaşı Kanunu, Resmî Gazete ile ilâm : 21 .II. 1946 - Sayı : 6238, [İnternet]. 1946 Erişim 10 kasım 2019] . https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc028/kanuntbmmc028/kanuntbmmc02804871.pdf.
• 37. 1960 tarihli Sıtmanın İmhası Hakkında Kanun, 11/1/1960 Sayı : 10402, Kanun Numarası: 7402, Tertip : 3 Cilt : 41 Sayfa : 104 [İnternet]. 1960 [Erişim 10 kasım 2019]. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.7402.pdf.
• 38. Kökcü AT, Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi Sağlık Politikaları, Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 2014;22(3): 98-105.
• 39. Semiz Y . 1923–1950 Döneminde Türkiye’de Nüfusu Arttırma Gayretleri ve Mecburi Evlendirme Kanunu (Bekârlık Vergisi). Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2010; (27): 469-423.
• 40. Özdemir N, Cumhuriyet Döneminde Türkiye’de Yol Vergisi, Tarih Araştırmaları Dergisi. 2013 (XXXII): 213-247.
• 41. Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, Kanun Numarası : 1593, Tertip : 3 Cilt : 11 Sayfa : 143, Yayımlandığı R.Gazete : 6/5/1930 Sayı : 1489.
• 42. Semiz Y . 1923–1950 Döneminde Türkiye’de Nüfusu Arttırma Gayretleri ve Mecburi Evlendirme Kanunu (Bekârlık Vergisi). Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi. 2010; (27): 469-423.
• 43. Sıtma Hastalığı İle Mücadele Hizmetlerinin Yürütülmesi Hakkında Genelge, genelge sayı: 1A712557-136, sıtma hizmetleri, 7402 sayılı Sıtmanın İmhası Hakkında Kanun, 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıha Kanunu ve 663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşların Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname çerçevesinde yürütülmektedir.
• 44. Kılınç Savrul B, Özel HA, Kılıç C. Osmanlı’nın son döneminden günümüze türiye’de dış ticaaretin gelişimi, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi (8:1) 2013 Journal of Entrepreneurship and Development, s.60.
• 45. Kaştan Y. Cumhuriyet Döneminde Nüfus Hareketlerinin Fonksiyonu. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2006: (7.1): 65-76.
• 46. Sarıkaya M . Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Bir Sosyal Hizmet Kurumu: Türkiye Himaye-İ Etfal Cemiyeti. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 2010: (14);321-338.
• 47. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Türkiye’nin Demografik Dönüşümü. 2008: (TNSA‐2008) projesi; ISBN 978‐975‐491‐285.
• 48. Tüik (şekil-1): Yıllara göre Türkiye nüfus değişimi.