Türkçe Öğretmeni Adaylarının "Dijital Yazma"ya Yönelik Metaforik Algıları

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 150 - 168, 30.04.2023

Filiz Nas , Gökçen Göçen

Öz

Türkçe derslerinde kazandırılmaya çalışılan yazma becerisi öğrencilerde en son geliştirilen ve öğrencilerin de zor edindiği bir beceridir. Yazmanın bu özelliklerinden dolayı öğrenciler genellikle yazma uygulamalarına katılmaya istekli olmamaktadırlar. Buna rağmen öğrenciler iletişim, eğlence gibi farklı amaçlarla günlük hayatın bir parçası olarak dijital yazmayı sıklıkla kullanmaktadırlar. Türkçe eğitiminde dijital yazma uygulamalarına daha fazla yer verilmesinin gerçek yaşamla ilişki kurulması sebebiyle öğrencilerin yazmaya yönelik tutumlarına olumlu etki edeceği düşünülmektedir. Bunun gerçekleşebilmesi için de öğretmenlerin dijital yazma yeterliliklerinin gelişmiş olması ve bu konuyla ilgili olumlu bir algı içerisinde olmaları önemlidir. Özellikle de donanımlı birer öğretmen olarak yetiştirebilmeleri için öğretmen adaylarının dijital yazmaya ilişkin algılarının bilinmesi önemli bir ihtiyaçtır. Böylece öğrencilerle karşılaşmadan önce Türkçe öğretmeni adaylarının varsa olumsuz algıları düzeltilebilecek, olumlu algıları ise geliştirilebilecektir. Alanyazın incelendiğinde Türkçe öğretmeni adaylarının dijital yazmaya yönelik algılarının ne olduğunu ortaya koyan bir çalışmanın daha önce yapılmadığı görülmektedir. Bu kapsamda bu çalışmada Türkçe öğretmeni adaylarının dijital yazmaya yönelik metaforik algısını tespit etmek amaçlanmıştır. Çalışmada, nitel araştırma desenlerinden olgubilim (fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, kolay ulaşılabilir örneklem seçme yöntemiyle seçilen İstanbul’daki bir vakıf üniversitesinin Türkçe öğretmenliği programında 1., 2., 3. ve 4. sınıfta okuyan 148 Türkçe öğretmeni adayı oluşturmaktadır. Çalışmada Türkçe öğretmeni adaylarının dijital yazmaya yönelik algıları metaforlar aracılığıyla belirlenmiştir. Veriler katılımcılardan “Dijital yazma ...... gibidir, çünkü ....... .” cümlesinin yer aldığı bir form aracılığıyla toplanmıştır. Veriler içerik analiziyle tespit edilerek tablolar hâlinde sunulmuştur. Araştırma sonunda katılımcıların dijital yazmaya yönelik 113 farklı olmak üzere toplamda 148 metafor ürettiği görülmektedir. En fazla üretilen metaforun “su” olduğu tespit edilmiştir. Türkçe öğretmeni adaylarının dijital yazmaya yönelik metaforik algıları “Olumlu” ve “Olumsuz” olmak üzere 2 tema altında toplanmıştır. Katılımcılar daha fazla sayıda “Olumlu” temaya yönelik metafor üretmişlerdir. Türkçe öğretmeni adaylarının dijital yazmaya yönelik en çok metafor ürettikleri alt temalar ise “Olumlu” temasında “Kolaylık Sağlaması”; “Olumsuz” temasında ise “Bağımlılık Oluşturması” alt temalarıdır.

Anahtar Kelimeler

Ana dili eğitimi;, Türkçe eğitimi;, yazma eğitimi;, dijital yazma;, metafor

Destekleyen Kurum

Bu çalışma, TÜBİTAK Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı (BİDEB) tarafından yürütülen, 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı tarafından desteklenmiştir (Proje No: 1919B012110411).

Proje Numarası

1919B012110411

Metaphorical Perceptions of Turkish Teacher Candidates towards “Digital Writing”

Öz

The writing skill, which is tried to be gained in Turkish lessons, is a skill that has been developed recently and is difficult for students to acquire. Because of these features of writing, students are generally not willing to participate in writing practices. Despite this, students often use digital writing as a part of their daily life for different purposes such as communication and entertainment. It is thought that giving more space to digital writing practices in Turkish education will have a positive effect on students' attitudes towards writing because of establishing a relationship with real life. In order for this to happen, it is important for teachers to have developed digital writing competencies and to have a positive perception about this issue. It is an important need to know the perceptions of pre-service teachers about digital writing, especially in order to train them as well-equipped teachers. Before meeting the students, the Turkish teacher will be able to correct the negative perceptions of the candidates, if any, and improve their positive perceptions. When the literature is examined, it is seen that there has not been a study that reveals the perceptions of Turkish teacher candidates towards digital writing. In this context, in this study, it is aimed to determine the metaphorical perception of Turkish teacher candidates towards digital writing. In the study, the phenomenology design, one of the qualitative research designs, was used. The study group of the research consists of 148 teacher candidates who are 1., 2., 3. and 4. grade students of Turkish language teaching administration of a foundation university in Istanbul, selected by the easy-to-use method. The perception of teacher candidates was determined through metaphors. The data is from the participants “Digital writing is like ...... because ....... ” was collected through a form containing the sentence. The data were determined by content analysis and presented in tables. At the end of the research, it is seen that the participants produced a total of 148 metaphors, 113 different ones for digital writing. It has been determined that the most produced metaphor is "water". The metaphorical perceptions of Turkish teacher candidates towards digital writing were grouped under 2 themes as “Positive” and “Negative”. Participants produced more metaphors for the "Positive" theme. The sub-themes for which Turkish teacher candidates most often produce metaphors for digital writing are “Providing Convenience” in the “Positive” theme; In the "Negative" theme, "Addiction Formation" is the sub-theme.

Anahtar Kelimeler

Mother tonque education;, Turkish education;, writing training;, digital writing;, metaphor

Proje Numarası

1919B012110411

Kaynakça

• Alanazi, M. A. (2013). Using electronic writing to promote students writing. Unpublished master thesis. Eastern Washington University, USA.
• Altunbay, M. (2020). Yazma eğitiminin temel kavramları. Ü. Şen (Ed), Dil eğitiminin temel kavramları (ss. 87- 104). Ankara: Pegem Akademi.
• Azizoğlu, N. İ. (2022). Türkçe öğretmeni adaylarının dijital ortamda yazmaya ilişkin tutumları ile teknoloji entegrasyonuna yönelik inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 12(2), 417-430.
• Gökçe, B. (2021). Yazma eğitimi. M. N. Kardaş (Ed.), Yazma becerisine yönelik eğitim ortamları (ss. 287-317). Ankara: Pegem Akademi.
• Bozpolat, E. (2015). Türkçe öğretmen adaylarının dört temel dil becerisine ilişkin metaforik algıları. Electronic Turkish Studies, 10(11), 313-340.
• Baki, Y., & Feyzioğlu, N. (2017). Dijital öykülerin 6. sınıf öğrencilerinin yazmaya yönelik tutumlarına etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(40), 31-58.
• Baştürk Akca, E. (2016). Teknolojik tutuculuk karşısında Z kuşağını anlamak; ortaokul gençliğinin internet kullanım algıları. Hece Aylık Edebiyat Dergisi, Özel Sayı 32, 343-354.
• Çetin, A. S. (2022). Eğitim fakültesi öğrencilerinin dijital ortamlarda yazma alışkanlıklarının incelenmesi. Okuma Eğitimi Araştırmaları, 10(2), 253-274.
• Çetinkaya, S. (2022). Dijital çağda yazma eğitimi. R. Dadaşova, F. S. B. Fazıl, S. M. Bhattı, T. Fırat (Ed), Internatıonal Azerbaıjan Academıc Research Congress, 29 Mayıs 2022, Turkey-Germany: BTZ Akademi Yayınevi.
• Demirer, V., & Baki, Y. (2018). Türkçe öğretmeni adaylarının dijital öyküleme sürecine ilişkin görüşleri ve algıları. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(4), 718-747.
• Dahlström, H. (2018). Digital writing tools from the student perspective. Education and Information Techonologies, 24(2), 1563-1581.
• Dayan, G., & Girmen, P. (2018). Türkçe eğitimi yazma sürecinde: Dijital öyküleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(3), 207-228.
• Erkan Şahenk, S.S ve Dağal Balaban, A. (2018). Öğretmen adaylarının dijital okuma, yazma ve sunum hazırlama becerileri hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(1), 131-144.
• Eroğlu, A. (2020). Türkçe öğretmeni adaylarının dijital hikâyeye yönelik metaforik algıları. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (18), 49-60.
• Günaydın, S. (2018). Bloom’un dijital taksonomisine genel bir bakış. International Journal of Computers in Education, 1(1), 39-48.
• Göçen, G. (2021). Türkçenin uzaktan öğretimi ve öğreniminde yazma becerisinin geliştirilmesi. A. Göçer (Ed.), Türkçenin uzaktan öğretimi ve öğrenimi (ss. 298-340). Ankara: Pegem Akademi.
• Göçer, A. (2010). Türkçe öğretiminde yazma eğitimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(12), 178-195.
• Günaydın, Y. (2021). Türkçe öğretmenlerinin uzaktan eğitimde yazma becerisinin geliştirilmesine ilişkin yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Türkiyat Araştırmalar Enstitüsü Dergisi, (71), 703-724.
• Güneş, F. (2016). Eğitimde kalem ve tuşlarla yazma tartışmaları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 19-33.
• Güneş, F. (2013). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Karatay, H. (2011). 4+1 planlı yazma ve değerlendirme modelinin öğretmen adaylarının yazılı anlatım tutumlarını ve yazma becerilerini geliştirmeye etkisi. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(3), 1029-1047.
• Kurudayıoğlu, M., & Karadağ, Ö. (2010). İlköğretim öğrencilerinin yazılı anlatımlarının konu seçimleri açısından incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 192-207.
• Kurudayıoğlu, M., & Tüzel, S. (2010). 21. yüzyıl okuryazarlık türleri, değişen metin algısı ve Türkçe eğitimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (28), 283-298.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
• Kırmızı, S. F., Kapıkıran, Ş. ve Akkaya, N. (2021). Dijital ortamda yazmaya ilişkin tutum ölçeği (DOYAT): Ölçek geliştirme çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 52, 417-444.
• Maden, S., Banaz, E., & Maden, A. (2018). Türkçe öğretmeni adaylarının dijital yazma alışkanlıkları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 7(1), 103-112.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. (2nd ed.). Thousand. MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı. Ankara: MEB.
• Onat Kocabıyık, O. (2015). Olgubilim ve gömülü kuram: Bazı özellikleri açısından karşılaştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 55-66.
• Peterson, P. W. (2001). The debate about online learning: Key issues for writing teachers. Computers and Composition, (18), 359-370.
• Ragan, T. J., & White, P. R. (2001). What we have here is a failure to communicate: The criticality of writing in online instruction. Computers and Composition, (18), 399-409.
• Saban, A. (2004). Giriş düzeyindeki sınıf öğretmeni adaylarının “öğretmen” kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(2), 131-155.
• Sever, S. (2004). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme. Ankara: Anı Yayıncılık. Türkiye İstatistik Kurumu (2022). Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2022- 45587&dil=1 adresinden 29.08.2022 tarihinde erişilmiştir.
• Temizkan, M., & Yalçınkaya, M. (2013). İlköğretim 6. 7. 8. sınıf Türkçe öğretmenlerinin yaratıcı yazma etkinliklerini uygulama durumları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 70-91.
• Türe, G. (2021). Dijital dünyanın okuma ve yazma becerileri üzerindeki etkisi. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 4(2), 148-164.
• Ustabulut, Y. M. (2021). Türkçe öğretmeni adaylarının dijital yazmayla ile ilgili görüşlerin incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 300-311.
• Uslupehlivan, E., Erden, K. M, & Cebesoy, B. Ü. (2017). Öğretmen adaylarının dijital öykü oluşturma deneyimleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 1-22.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi. Yürekten, F. N., & Coşkun, H. (2020). Türkçe öğretmenlerinin teknoloji kullanımına ve teknoloji destekli Türkçe öğretiminin etkililiğine dair görüşleri. Ana Dili Eğitim Dergisi, 8(3), 986-1000.
• Yamaç, A. (2018). Dijital okuma ve yazma uygulamalarının ilkokul düzeyinde kullanımına yönelik sınıf öğretmeni adaylarının algıları. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 1-25.