Investigation Of Primary School Students' Critical Thinking Tendencies In Terms Of Various Variables

Year 2024, Volume: 4 Issue: 2, 1 - 18, 31.12.2024

Osman Oğuz , Birsel Aybek

https://doi.org/10.58667/sedder.1543114

Abstract

This learning objective is to determine the relationships between the critical thinking conditions of schools and various variables. The research is a study in the relational screening model. These teaching methods consist of 283 students, 3rd and 4th grades, who study in primary schools located in the Karataş district center of Adana in the 2023-2024 academic year. In the research, the data were collected using the “Critical Thinking Tendencies Scale for Primary School Students” developed by Akar and Uluçınar (2021) in order not to be conspicuous. The researchers used the Personal Information Form, which was divided into parts, to determine the socio-demographic characteristics. In the analysis of the data, descriptive statistics, t-test analysis, Pearson product-moment general focus, one-way variance (ANOVA) and multi-mode regression analysis methods are used. The results of the research show that safe thinking scores are good and inconspicuous endurance scores; It is seen that there is no significant difference in the gender variable, but academic success, parental education level, book reading rate, daily income levels and participation reach significant data according to the social activity variables. In addition, it has been reached that thinking about their important thoughts is a significant predictor of academic success, book reading rates and father's education.

Keywords

Thinking, Critical Thinking, Critical Thinking Disposition, Primary School

İlkokul Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı; ilkokul öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile çeşitli değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemektir. Araştırma ilişkisel tarama modelinde bir çalışmadır. Bu araştırmanın örneklemi 2023-2024 eğitim öğretim yılında Adana’nın Karataş ilçe merkezinde bulunan ilkokullarda öğrenim gören 3 ve 4. sınıf öğrencilerinden oluşan 283 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmada veriler, eleştirel düşünme eğilimi için Akar ve Uluçınar (2021) tarafından geliştirilen “İlkokul Öğrencileri için Eleştirel Düşünme Eğilimleri Ölçeği” kullanılarak toplanmıştır. Öğrencilerin sosyo-demografik özelliklerini belirlemek için ise araştırmacılar tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu’ndan yararlanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistiklerin yanı sıra, t testi analizi, Pearson momentler çarpımı katsayısı korelasyonu, tek yönlü varyans (ANOVA) ve çoklu doğrusal regresyon analizi yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimi puanlarının iyi olduğu, eleştirel düşünme eğilimi puanlarının; cinsiyet değişkeninde anlamlı bir farklılık oluşturmadığı ancak akademik başarı, anne-baba eğitim düzeyi, kitap okuma sıklığı, ailenin gelir düzeyi ve öğrencilerin katıldıkları sosyal aktivite değişkenlerine göre anlamlı farklılıklar olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğrencilerin eleştirel düşünme eğilimi üzerinde akademik başarı, kitap okuma sıklığı ve baba eğitim durumunun anlamlı bir yordayıcı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Düşünme, Eleştirel Düşünme, Eleştirel Düşünme Eğilimi, İlkokul

References

• Alsancak, E., & Aybek, B. (2023). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Scientific Educational Studies, 7(1), 57-78.
• Akar C., & Can B. (2020). İlkokul öğrencilerinin eleştirel düşünme tutumları ile adalet eğilimleri arasındaki ilişki. 4. Uluslararası Sınırsız Eğitim ve Araştırma Sempozyumu.
• Akar, C. & Kara, M. (2016). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin bazı değişkenlere göre değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (Teke) Dergisi, 5(3).
• Uluçinar, U., & Akar, C. (2021). The critical thinking dispositions scale for elementary school students: A study of scale development 1. Third Sector Social Economic Review, 56(3), 2031-2047.
• Akbıyık, C. (2002). Eleştirel düşünme eğilimleri ve akademik başarı [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akkaya, A. (2020). İlkokul öğretim programlarındaki kazanımların eleştirel düşünme becerileri. VII. International Eurasian Educational Research Congress, 997-1006.
• Aybek, B. (2006). Konu beceri ve temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğretmen adaylarının eleştirel düşünme düzeyine etkisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aybek, B. (2007). Konu ve beceri temelli eleştirel düşünme öğretiminin öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimi ve düzeyine etkisi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2), 43-60.
• Basmaz, I., & Kutlu, Ö. (2021). Eleştirel düşünme eğilimlerinin okuduğunu anlama, öğrenci, aile ve ev ortamı değişkenleri bağlamında incelenmesi. Dijital Ölçme ve Değerlendirme Araştırmaları Dergisi, 1(2), 100-118.
• Can, Ş., & Kaymakçı, G. (2015). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri. Education Sciences, 10(2), 66-83.
• Çetinkaya, Z. (2011). Türkçe öğretmen adaylarının eleştirel düşünmeye ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 93-108.
• Demir, R., & Aybek, B. (2014). Lise öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32), 122-140.
• Doğan, N. (2013). Eleştirel düşünmenin ölçülmesi. Cito Eğitim: Kuram ve Uygulama, 22, 29-42.
• Ekinci, Ö., & Aybek, B. (2010). Öğretmen adaylarının empatik ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 9 (2), 816- 827.
• Elçi, A. C., Tuncel, F., Demiroğları, B., Akman, P., Elçi, R. M., & Kutlu, M. O. (2020). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri. Turkish Studies, 15(5), 3315-3326.
• Ennıs, R. H. (1985). A logical basis for measuring critical thinking skills. Educational Leadership, 42, s.:44-48.
• Facione, P. A., & Facione N. C. (2008). Critical thinking and clinical judgement. critical thinking and reasoning in the health sciences: ateaching anthology. The California Academic Press: Millbrae.
• Gibson, J. W. (2013). The relationship between critical thinking, parent education, family income, extracurricular activity and intrinsic motivation in public schools: a multiple regression analysis. [Unpublished Doctora Thesis]. Capella University Social Sciences Institute.
• Gök, B., & Erdoğan, T. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının yaratıcı düşünme düzeyleri ve eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Journal of Faculty of Educational Sciences, 44(2), 29-51.
• Görücü, E. (2014). Altıncı, yedinci ve sekizinci sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıkları ile eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Halpern, D. F. (1998). Teaching critical thinking for transfer across domains: disposition, skills, structure training, and metacognitive monitoring. American Psychologist, 53(4), 449–455. doi:10.1037/0003-066x.53.4.449
• İncirkuş, F. A., & Özçetin, K. (2021). Türkçe ders kitaplarındaki metinleri anlama sorularının eleştirel düşünmelerine göre incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi , (22), 290-311.
• Kaloç, R. (2005). Orta öğretim kurumu öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri ve eleştirel düşünme becerilerini etkileyen etmenler [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kandemir, S. N., & Eğmir, E. (2020). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile akademik özyeterlilikleri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (Teke) Dergisi, 9(4), 1775-1798.
• Karasar, N. (2021). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayınevi.
• Kartal, T. (2012). İlköğretim fen bilgisi öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13(2), 279-297.
• Korkmaz, Ö., & Yeşil, R. (2009), Öğretim kademelerine göre öğrencilerin eleştirel düşünme düzeyleri. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,10(2), 19-28.
• MEB. (2018). Hayat bilgisi dersi öğretim programı (ilkokul 1,2 ve 3. sınıflar). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Merter, F. (2009). Cumhuriyet – Dicle – İnönü Üniversitesi eğitim fakültesi ilköğretim bölümü öğrencilerinin öğrenme stilleri ve öğrenme stillerini farklılaştıran sosyo - ekonomik faktörler. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 78-96.
• Mete, G. (2021). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2), 492-509.
• Narin, N., & Aybek, D. (2010). İlköğretim ikinci kademe sosyal bilgiler öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerilerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 336-350.
• Nosich, M. G. (2012). Eleştirel düşünme ve disiplinlerarası eleştirel düşünme rehberi (B. Aybek, Çev.). Anı Yayıncılık.
• Özbey, Ö. F., & Sarıkaya, R. (2024). İlkokul öğrencilerinin çevreleri ile eleştirel düşünme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Temel Eğitim, 6(23), 6-21.
• Özyurt, M., Baştopçu, G., Barcın, F., Deviren, G., & Atile, H. (2018). İlkokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(5), 1509-1518.
• Polat, S. (2015). Eleştirel düşünme becerisi ile ilgili Türkiye’de yapılmış nitel çalışmaların değerlendirilmesi: Bir meta-sentez çalışması. International Online Journal of Educational Sciences, 7(3). 229-243.
• Şahinel, S. (2007). Eleştirel düşünme. Ö. Demirel (Edt.). Eğitimde yeni yönelimler. Pegem Yayıncılık.
• Tümkaya, S., & Aybek, B. (2008). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimlerinin sosyo-demografik özellikleri açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 387-402.
• Tümkaya, S. (2011). Fen bilimleri öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ve öğrenme stillerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 215-234
• Uluçınar, U., & Akar, C. (2021). İlkokul öğrencileri için eleştirel düşünme eğilimleri ölçeği: Bir ölçek geliştirme. Third Sector Social Economic Review 56(3), 2031-2047
• Yetgin, A., & Katrancı, M. (2020). İlkokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. International Journal Of Languages' Education And Teaching, 8(4), 81-91.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınevi.
• Yıldırım, H.İ., & Şensoy, Ö. (2011). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri üzerine eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen öğretiminin etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 523-540.
• Zhang, L. F. (2003). Contributions of thinking styles to critical thinking dispositions. The Journal of Psychology, 137(6), 517-544. DOI: 10.1080/00223980309600633