Ortaokul Öğrencilerinin Obezite Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 3, 210 - 222, 30.12.2023

Tahir Volkan Aslan , Cemal Gündoğdu

https://doi.org/10.55238/seder.1354707

Cited By: 1

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin obezite farkındalık düzeylerinin incelenmesidir.
Gereç ve Yöntem: Araştırmanın evrenini Mersin merkez ilçe ortaokullarında 5-8. sınıflarda öğrenim gören 67821 öğrenci oluştururken, örneklemini 5-8. sınıflarda öğrenim gören 10-14 yaş arası toplam 426 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Obezite Farkındalık Ölçeği ile kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Veriler istatistik paket programında değerlendirilmiş, sayı, yüzde ve ortalama olarak ifade edilmiştir. İkili karşılaştırmalar için Mann Whitney U testi, çoklu karşılaştırmalar için Kruskal Wallis H testi ve post hoc testi olarak bonferroni düzeltmeli Mann Whitney U kullanılmış ve anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kabul edilmiştir.
Bulgular: Araştırmada, cinsiyet değişkeninde istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gözlenmezken (p>0,05), yaş, beden kitle indeksi (BKİ), günlük teknolojik araç kullanma süresi, düzenli egzersiz yapma, haftalık fiziksel aktivite sayısı ve okul türü değişkenlerinde istatistiksel açıdan anlamlı farklılıklar tespit edilmiştir (p<0.05).
Sonuç: Sonuç olarak; düzenli egzersiz, fiziksel aktivite sayısı, beden kitle indeksi ve teknoloji kullanımı gibi obezite ile ilişkili faktörlere dikkat ederek yaşayan öğrencilerde obezite farkındalık düzeylerinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Beslenme, Fiziksel Aktivite, Obezite, Spor

Investigation of Obesity Awareness Levels of Secondary School Students

Öz

Aim: The aim of this study was to examine the obesity awareness levels of secondary school students.
Method: The population of the study consisted of 67821 students studying in grades 5-8 in Mersin central district secondary schools, while the sample consisted of 426 students aged 10-14 years studying in grades 5-8. In the study, Obesity Awareness Scale and personal information form were used as data collection tools. The data were evaluated in the statistical package programme and expressed as number, percentage and mean. Mann Whitney U test was used for pairwise comparisons, Kruskal Wallis H test for multiple comparisons and Mann Whitney U with bonferroni correction as post hoc test and significance level was accepted as p<0.05.
Results: In the study, while no statistically significant difference was observed in the gender variable (p>0.05), statistically significant differences were found in the variables of age, body mass index (BMI), daily technological device usage time, regular exercise, weekly physical activity number and school type (p<0.05).
Conclusion: As a result, it was determined that obesity awareness levels were higher in students living by paying attention to obesity-related factors such as regular exercise, number of physical activities, body mass index and technology use.

Anahtar Kelimeler

Nutrition, Physical Activity, Obesity, Sport

Kaynakça

• Aksoydan, E., & Çakır, N. (2011). Adölesanların beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite düzeyleri ve vücut kitle indekslerinin değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergi, 53(4), 264-70.
• Alasmari, H.D., Al-Shehri, A.D., Aljuaid, T.A., Alzaidi, B.A., & Alswat, K.A. (2017) Relationship between body mass index and obesity awareness in school students. J Clin Med Res, 9, 520–4.
• Alikaşifoğlu, A., & Yordam N. (2000). Obezitenin tanımı ve prevalansı. Katkı pediatrik Dergisi. 21 (4): 475-481.
• Avan, Z. (2015). Özel bir spor merkezine devam eden 18-30 yaş arası bireylerin beslenme durumlarının ve beden algılarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Baker JL, Olsen LW, & Sørensen TI. (2007). Childhood body-mass index and the risk of coronary heart disease in adulthood. N Engl J Med;357:2329–37.
• Behrman, R.E., & Kliegman, R.H.B. (2004). Jenson, Nelson textbook of pediatrics. Philadelphia, PA: Saunders. Xlviii 173-5.
• Bel-Serrat, S., Mouratidou, T., Santaliestra-Pasías, A. M., Iacoviello, L., Kourides, Y. A., Marild, S., & Stomfai, S. (2013). Clustering of multiple lifestyle behaviours and its association to cardiovascular risk factors in children: The IDEFICS study. European Journal of Clinical Nutrition, 67(8), 848–854.
• Bereket, A., & Atay, Z. (2012). Current status of childhood obesity and its associated morbidities in Turkey. J Clin Res Pediatr Endocrinol, 4(1), 1-7. doi:10.4274/jcrpe.506.
• Biernat, E., Tomaszewski, P., & Milde, K. (2010). Physical activity of office workers. Biol Sport, 27, 289-96.
• Boreham, C., Robson, P. J., Gallagher, A. M., Cran, G. W., Savage, J. M., & Murray, L. J. (2004). Tracking of physical activity, fitness, body composition and diet from adolescence to young adulthood: The Young Hearts Project, Northern Ireland. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 1(1), 1-8.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri (3. baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Ceyhun S., & Turhan F.H. (2017). Gönüllü Kamp Lideri Adaylarının Fiziksel Aktivite Ve Yaşam Kalitelerinin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 19(4), ISSN: 1302-2040.
• Chhatwal J, Verma M, & Riar SK. (2004). Obesity among pre-adolescent and adolescents of a developing country [India] Asia Pac J Clin Nutr.,13:231–5.
• Cox, R., Skouteris, H., Rutherford, L., Fuller-Tyszkiewicz, M., & Hardy, L. L. (2012). Television viewing, television content, food intake, physical activity and body mass index: A crosssectional study of preschool children aged 2-6 years. Health Promotion Journal of Australia, 23(1), 58–62.
• Çıtak Akbulut, G., Özmen, M. & Besle, H. T. (2007). Obezite. Bilim ve Teknik: 1-15
• Daniels, S. R., Jacobson, M. S., McCrindle, B. W., Eckel, R. H., & Sanner, B. M. (2009). American Heart Association childhood obesity research summit: executive summary. Circulation, 119(15), 2114-2123.
• Davis MM, Gance-Cleveland B, Hassink S, Johnson R, Paradis G, & Resnicow K. (2007). Çocuklukta obezitenin önlenmesine yönelik öneriler. Pediatri.; 120 Ek 4 :S229–53
• Demirezen, E., & Coşansu, G. (2005). Adölesan çağı öğrencilerde beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitim Dergi, 14(8), 174-178.
• DHHS (Department of Health and Human Services). (2008). Physical activity guidelines for Americans: Be active, healthy and happy!. Washington: Government Printing Office.
• Gaziano, J.M., Manson, J.E., & Ridker, P.M. (2008). Koroner kalp hastalığının primer ve sekonder profilaksisi. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, pp 1057-81.
• Gortmaker, S. L., Must, A., Sobol, A. M., Peterson, K., Colditz, G. A., & Dietz, W. H. (1996). Television viewing as a cause of increasing obesity among children in the United States, 1986- 1990. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 150(4), 356–362.
• Hallal, P.C., Victoria, C.G., Wells, J.C., & Lima, R.C. (2003). Physical inactivity: prevalence and associated variables in Brazilian adults. Med Sci Sports Exerc, 35, 1894- 900.
• Hamer, M., Ingle, L., Carroll, S., & Stamatakis, E. (2012). Physical activity and cardiovascular mortality risk: possible protective mechanisms? Med Sci Sports Exerc, 44, 84-8.
• İnal, S., & Canbulat, N. (2013). Çocukluk çağı obezitesine genel bakış. Güncel Pediatri, 11, 27-30.
• Kafkas, M.E. & Özen, G,. (2014). Obezite Farkındalık Ölçeği’nin (OFÖ) Türkçe’ye uyarlanması: Bir geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 1- 15.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kılınç A, Col N, Demircioğlu-Kilic B, Aydin N, Balat A, & Keskin M. (2019). Waist to height ratio as a screening tool for identifying childhood obesity and associated factors. Pak J Med Sci. (2019) 35:1652–8.
• Kokino, S., Tuna, H. & Yıldız, M. (2004). Obezite, Fiziksel Aktivite ve Rehabilitasyon. Fiziksel Tıp, 7(2): 93-98.
• Kolle, E., Steene-Johannessen, J., Holme, I., Andersen, L. B., & Anderssen, S. A. (2009). Secular trends in adiposity in Norwegian 9-year-olds from 1999-2000 to 2005. BMC Public Health, 9, 1-10.
• Lissner, L., Sohlström, A., Sundblom, E., & Sjöberg, A. (2010). Trends in overweight and obesity in Swedish schoolchildren 1999–2005: has the epidemic reached a plateau?. Obesity reviews, 11(8), 553-559.
• Mamun, A. A., Hayatbakhsh, M. R., O'callaghan, M., Williams, G., & Najman, J. (2009). Early overweight and pubertal maturation—pathways of association with young adults’ overweight: a longitudinal study. International journal of obesity, 33(1), 14-20.
• Marwaha RK, Tandon N, Singh Y, Aggarwal R, Grewal K, & Mani K.(2006). A study of growth parameters and prevalence of overweight and obesity in school children from delhi. Indian Pediatr. 2006;43:943–52.
• MEB, Mersin İl Milli Eğitim Müdürlüğü. (2022). İstatistik bölümü verileri.
• Mitchell, J., Pate, R., Beets, M., & Nader, P. (2013). Time spent in sedentary behavior and changes in childhood BMI: A longitudinal study from ages 9 to 15 years. International Journal of Obesity, 37(1), 54–60.
• Neyzi, O., Günöz, H., Furman, A., Bundak, R., Gökçay, G., Darendeliler, F., & Baş, F. (2008). Türk çocuklarında vücut ağırlığı, boy uzunluğu, baş çevresi ve vücut kitle indeksi referans değerleri. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 51, 1-14.
• Özkan, İ., Adıbelli, D., İlaslan, E., & Taylan, S. (2020). Üniversite öğrencilerinin obezite farkındalıkları ile beden kitle indeksleri arasındaki ilişki. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (1), 120- 126.
• Pearson, S., Hansen, B., Sørensen, T. I., & Baker, J. L. (2010). Overweight and obesity trends in Copenhagen schoolchildren from 2002 to 2007. Acta paediatrica, 99(11), 1675-1678.
• Purnell J. Definitions, classification, and epidemiology of obesity. In Endotext [Internet]. South Dartmouth MA: MDText.com, Inc (2018).
• Rosen, L. D., Lim, A., Felt, J., Carrier, L. M., Cheever, N. A., Lara-Ruiz, J., & Rokkum, J. (2014). Media and technology use predicts ill-being among children, preteens and teenagers independent of the negative health impacts of exercise and eating habits. Computers in Human Behavior, 35, 364–375.
• Salmon J, Timperio A, Cleland V, & Venn A. (2005). Trends in children’s physical activity and weight status in high and low socio-economic status areas of Melbourne, Victoria, 1985-2001. Aust N Z J Public Health; 29:337–42.
• Singh, A. S., Mulder, C., Twisk, J. W., Van Mechelen, W., & Chinapaw, M. J. (2008). Tracking of childhood overweight into adulthood: a systematic review of the literature. Obesity reviews, 9(5), 474-488.
• Spear, B. A., Barlow, S. E., Ervin, C., Ludwig, D. S., Saelens, B. E., Schetzina, K. E., & Taveras, E. M. (2007). Recommendations for treatment of child and adolescent overweight and obesity. Pediatrics, 120(Supplement_4), S254-S288.
• Venn, A. J., Thomson, R. J., Schmidt, M. D., Cleland, V. J., Curry, B. A., Gennat, H. C., & Dwyer, T. (2007). Overweight and obesity from childhood to adulthood: a follow‐up of participants in the 1985 Australian Schools Health and Fitness Survey. Medical Journal of Australia, 186(9), 458-460.
• Viner, R. M. & Cole, T. J. (2005). Television viewing in early childhood predicts adult Body Mass İndex. The Journal of Pediatrics, 147(4), 429-435.
• World Health Organization. Obesity: (2000). Preventing and Managing the Global Epidemic. Report of a WHO Consultation, WHO Technical Report Series No. 894. Geneva: WHO.
• World Health Organization. (2020). UNICEF/WHO/The World Bank Group Joint Child Malnutrition Estimates: levels and trends in child malnutrition: key findings of the. 2020 ed. Geneva: World health organization.
• Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2004). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yıldırım, M., Şimşek, B., & Kartal, A. (2022). Lise öğrencilerinin obezite farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Journal Of Social, Humanities and Administrative Sciences, 8(51).
• Yüksel, E., Adıyaman, F., Keçeli, D., Doruk, Ö., Yavuz, Ö., & Kaşdemir, B. (2014). Obezite Konusu Basında Nasıl Çerçevelenmektedir? Selçuk İletişim. 8 (2): 149-176.
• Yüksel, E. (2019), Adölesanların Fiziksel Aktivite, Obezite Farkındalık Ve Beslenme Davranışlarının Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Uşak Üniversitesi, Uşak.