Kütüphane Teması Üzerine Çizgi Film Alımlama Analizi: Nane ile Limon Örneği

Year 2024, Volume: 27 Issue: 2, 371 - 384, 29.11.2024

Enderhan Karakoç , Seher Karataş

https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.1431702

Abstract

İlkokul çağı, bir çocuğun gelişiminde, geleceğini şekillendirecek bilgi, beceri ve alışkanlıkları edindiği bir dönemdir. Kütüphaneler değerli kaynaklar olduğu için bu dönemde kütüphane sevgisini aşılamak ayrı bir önem taşımaktadır. Dijital çağda bu sevgiyi geliştirmenin etkili yollarından biri de çizgi filmlerdir. Çalışmada, kütüphane temalı çizgi filmler arasından ilköğretim çağındaki çocuklara yönelik olduğu için analiz birimi olarak Nane ile Limon çizgi filmi ele alınmaktadır. Çocukların kütüphane temalı çizgi filmi nasıl alımladıkları Stuart Hall’un alımlama analizi kavramsallaştırmasından yola çıkılarak araştırılmaktadır. Kütüphane ile çizgi film temasının çocuklar üzerindeki etkisi, çocukların çizgi filme olan ilgisi ve çizgi filmde olan karakterlerle özdeşleşme durumları ortaya koyulmaktadır. Çalışmada ilköğretime giden 10 öğrenci örnekleme dâhil edilmektedir. Seçilen çizgi filmin öğrenciler üzerine yarattığı etkinin ortaya çıkarılmasına yönelik sorular yöneltilmektedir. Alımlama analiziyle çizgi filmde yer alan ögelerin çözümlenmesi gerçekleştirilmekte katılımcıların çizgi filme ait kodaçımlamaları değerlendirilmektedir. Bu çalışma kütüphane ve çizgi film konusunun araştırmacıların dikkatini çekmesi bakımından ayrıca önem taşımaktadır. Bulgular, çocukların çizgi filmdeki kütüphane temasını olumlu karşıladıkları ve kütüphanenin keyifli bir öğrenme ortamı olduğunu algıladıklarını göstermektedir. Karakterlerle özdeşleşen katılımcılar kütüphane temalı çizgi filmde verilmek istenen kodları hegemonik okumalarla açımladıkları sonucuna da ulaşılmaktadır.

Keywords

Çizgi Film, Çocuk Gelişimi, Çocuk Kütüphaneleri, Alımlama Analizi

Ethical Statement

Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Etik Kurulundan, 16.10.2023 tarihli E.614115 sayılı belge ile etik kurul onayı alınmıştır.

Reception Analysis of Cartoons on Library Theme: The Example of Nane and Limon

Abstract

The primary school age is a period in a child's development when he/she acquires knowledge, skills and habits that will shape his/her future. Since libraries are valuable resources, it is of particular importance to instil a love of libraries in this period. One of the effective ways to develop this love in the digital age is cartoons. In this study, the Nane and Limon cartoon is taken as the unit of analysis since it is aimed at primary school children among the library-themed cartoons. How children perceive the library-themed cartoon is investigated based on Stuart Hall's conceptualisation of reception analysis. The effect of the library and cartoon theme on children, children's interest in the cartoon and their identification with the characters in the cartoon are revealed. In the study, 10 primary school students are included in the sample. Questions are asked to reveal the effect of the selected cartoon on the students. Through reception analysis, the elements in the cartoon are analysed and the participants' codings of the cartoon are evaluated. This study is also important in terms of drawing the attention of researchers to the subject of library and cartoons. The findings show that children responded positively to the library theme in the cartoon and perceived the library as a pleasant learning environment. It is also concluded that the participants who identified with the characters paraphrased the codes intended to be given in the library-themed cartoon with hegemonic readings.

Keywords

Cartoon, Child Development, Children’s Libraries, Reception Analysis

References

• Adanır, S., Aydermir, M. ve Adanır, N. (2023). Çizgi Film ve Hikâye Okuma Etkinliğinin İlkokul Birinci Sınıf Öğrencilerinin Kelime Anlam Bilgisi Üzerine Etkisi, Yıldız Journal of Educational Research, 8(1), 1–10.
• Akgün, H. ve Arık, E. (2021). İngiliz Kültürel Çalışmalar Ekolü ve Medya Mahallesi Haber Programının Alımlama Analizi, Erciyes İletişim Dergisi, 8(1), 113-128.
• Akkaya, M. A. ve Odabaş, H. (2019). Kütüphane Deneyiminin Beşiği Olarak Çocuk Kütüphaneleri, Bilgi Merkezleri: Kütüphaneler–Arşivler–Müzeler, 82-125.
• Aldemir, A. (2018, Kasım 14-17). Türkiye’de Çocuk Odaklı Halk Kütüphaneciliği Hizmetleri [Bildiri]. 1. Uluslararası Çocuk Kütüphaneleri Sempozyumu Bildirileri, Nevşehir, Türkiye.
• Campana, K., Mills, J. E., Martens, M., and Haines, C. (2019). Where are we now? The evolving use of new media with young children in libraries. Children and Libraries, 17(4), 23-32.
• Çamlıbel-İrkin, A. (2012). Çocukların Gelişim Süreci ve Televizyonun Etkileri, (Danışman: Sevgi Hasipek), T.C. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, Uzmanlık Tezi, Ankara.
• Çamur, M. (2022). Freud’un Rüya Kuramı Bağlamında Çizgi Filmlerde Cinselliğin Sunumu: “3 Altında: Arcadia Hikâyeleri” Ne Yönelik Göstergebilimsel Bir Analiz, Turkish Studies (Elektronik), 17(5), 985-1005.
• Çitfçi, H. ve Yolcu, P. (2023). The Use of Cartoons In The Transfering Historical Places to Children: The Example of İstanbul Guards, Erciyes İletişim Dergisi, 10(1), 105-2022.
• Er, E. ve Durmuş, E. (2022). Akıllı Cep Telefonlarının Ebeveynlik Görevinde Kullanımı, Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(1), 186-201.
• Fırat, H. (2019). Çizgi Filmlerde Çocuk Gerçekliği: Niloya Örneği. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(2), 1007-1033.
• Fiske, J. (2003). İletişim Çalışmalarına Giriş. (S. İrvan Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Güler, D. (1989). Çocuk, Televizyon ve Çizgi Film, Kurgu, 5(1), 163-177.
• Halifeoğlu, M. (2015). Stuart Hall: Yapı, İdeoloji, Kültür. H. Onur-İnce (Ed). Günümüzde Yeni Siyasal Yaklaşımlar III. Eleştiriler-Farklılıklar-Çözüm Arayışları (s. 231-257) içinde. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Hall, S. (2003). Kodlama ve Kodaçım (B. Çoban, Çev). Söylem ve İdeoloji Mitoloji, Din, İdeoloji (s. 309-341) içinde, İstanbul: Su Yayınevi.
• Hall, S. (2004). Routledge Critical Thinkers, Taylor & Francis Group: Londan And New York.
• Hark-Söylemez, N. (2023). Dijital Okuryazarlık Açısından Bir Çizgi Film İncelemesi: Dijital Tayfa, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 63, 17-35.
• Hickey, K., Golden, T., & Thomas, A. (2018). Sensory Play in Libraries: A Survey of Different Approaches. Children and Libraries, 16(3), 18-21.
• Hoops, J. F., and Drzewiecka, J. A. (2017). Critical Perspectives Toward Cultural And Communication Research. In Oxford Research Encyclopedia of Communication.
• Yılmaz, B., ve Ekici, S. (2011). Çocuk kütüphanesi hizmetleri için ilkeler. Türk Kütüphaneciliği, 25(4), 545-552.
• Rankin, C., Polat, C., Eroğlu, E. B., Çuhadar, S., Kavak, A., ve Tan, B. (2020). IFLA 0-18 Yaş Grubundaki Çocuklar İçin Kütüphane Hizmetleri Rehberi. 2. Baskı, (2003 Rehberinin revizyonu). IFLA (International Federation of Library Associations and Institutions) Publications: Netherlands.
• Kaftan-Ayan, H., Arslan, Ü., Kul, S. ve Yılmaz, N. (2018). İlkokul Türkçe Ders Kitabı 4, MEB Devlet Kitapları.
• Kamaraj, I. (2000). Okul Öncesi Eğitimde Oyuncak Kütüphanesi. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 12, 177-182.
• Khan, A. (2018, Kasım 14-17). Re-İnventing Children’s Spaces For A New Generation [Bildiri]. 1. Uluslararası Çocuk Kütüphaneleri Sempozyumu Bildirileri, Nevşehir, Türkiye.
• Kubanç, Y. (2022). Sınıf Öğretmeni Adaylarına Göre Çizgi Filmlerin Çocuk Gelişimindeki Rolü, Tarih Okulu Dergisi, 15(61), 4011-4042.
• Mcquail, D. ve S. Windhal (1997). Kitle İletişim Modelleri. Çeviren: Konca Yumlu. Ankara: İmaj Yayınları.
• Mcvicker, C. (2017). Last Child in The Library? A Survey of Use of E-Books Versus Traditional Books, Children ve Libraries, 4-7.
• Medlar, A. (2016). Envisioning a Twenty-First Century Children’s Library. Children and Libraries, 14(1), 29-33.
• Moghaddam, A. (2017). Çocukların Medya Okuryazarı Kılınmasında Kütüphanelerin Katkısı ve Medya Mentörü Olarak Kütüphaneciler, [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Mutlu, E. (1999). Televizyon ve Toplum, TRT Yayınları, Ankara.
• Okyavuz, Ş. A. ve Sancaktaroğlu-Bozkurt, S. (2022). Çok Modluluk ve Çeviri: Nasreddin Hoca Örneği, Avrasya Uluslararası Araştırma Dergisi, 10(32), 176-193.
• Öçal, M. (2022). Süngerbob Kareşort Çizgi Filminde Sendikalaşma ve Grev Algısı Üzerine Bir Vaka Analizi Çalışması, Emek Araştırma Dergisi, 7(2), 289-318.
• Önal, İ. H. (2015). Okul Kütüphaneleriyle Öğrencilerin 21. Yüzyıla Hazırlanması, Millî Eğitim, 208, 233-248.
• Özel, Ö. ve Küçükkart, N. Z. (2023). TRT Çocuk Kanalındaki Çizgi Filmlerin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi: “Akıllı Tavşan Momo” ve “Pırıl” Örneği, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 534-559.
• Pew Research Center (2013). Children, Libraries, And Reading, https://www.pewresearch.org/internet/2013/05/16/children-libraries-and-reading/, adresinden 10 Ekim 2023 tarihinde alınmıştır.
• Ross, S. (2011). The Encoding/Decoding Model Revisited. Boston, Mass: ABD.
• Samancı, H. ve Çetintaş, H. B. (2018). Dünyada ve Türkiye’de Oyuncak Kütüphaneleri: Alipaşa ve Bergama Oyuncak Kütüphaneleri Örneği. Bilgi Dünyası, 19(2), 145-166.
• Sarman, A. ve Sarman, E. (2022). Çizgi Film ve Fantastik Animasyonlardaki Karakterlerinin Bağımlılık Kapsamında Analizi ve Çocuklar Üzerindeki Etkisi, Bağımlılık Dergisi, 23(2), 216-220.
• Semiz-Türkoğlu, H. ve Türkoğlu, S. (2022). Çizgi Filmlerde Toplumsal Cinsiyet Rolleri, Kalıp Yargılar ve Karakterlerin Kurgu Dağılımı Üzerine Bir Analiz: TRT Çocuk Kanalı Örneği, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 49, 48-65.
• Small, R. V., Arnone, M. P., and Bennett, E. (2017). A Hook and A Book: Rewards As Motivators In Public Library Summer Reading Programs. Children and Libraries, 15(1), 7-15.
• Şakı-Aydın, O. (2007). Alımlama Araştırmaları ve Kültürel Çalışmalar Geleneğinin Katkısı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 119-131.
• Şeker, T. ve Balcı, E. V. (2016). Yeni Türk Çocuk Dizi Fenomeni "Pepee" Çizgi Dizisinin Alımlama Analizi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (33), 243-263.
• Tanju, E. H. (2011). Çocuklarda Kitap Okuma Alışkanlığı’na Genel Bir Bakış, Aile ve Toplum, 6(22), 30-39.
• Temiz, N. ve Yılmaz, B. (2023). Çocuk Kütüphanelerinde Yaşam Becerileri Geliştirmek: Bir Kütüphane Programı Modeli, Türk Kütüphaneciliği, 37(1), 51-73.
• TRT Çocuk (2017, 17 Ekim). Nane ile Limon Kütüphane, https://www.youtube.com/watch?v=ycTWBDkavdM, adresinden 20 Eylül 2023 tarihinde alınmıştır.
• Tulum, H. ve Gezer-Çatalbaş, C. (2022). 1960 Yılından Günümüze Animasyon Filmlerde Mimarlık, Kent ve Mekân: Gelecek Göründü, Sinema Araştırmaları Dergisi, 13(2), 389-424.
• Ufak, K. ve Yorulmaz, B. (2022). Niloya Çizgi Filminin İçerdiği Değerler Açısından İncelenmesi, Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 5(1), 99-112.
• Üstündağ, N. (2022). Türkiye’de Cumhuriyet Sonrası Çıkan Çocuk Dergi Kapak Tasarımlarının Görsel Analizi, Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 12(2), 1419-1440.
• Wikipedia (Özgür Ansiklopedi). (2023). Nane ile Limon, https://tr.wikipedia.org/wiki/Nane_ile_Limon, adresinden 22 Eylül 2023 tarihinde alınmıştır.
• Yaylagül, L. (2006). Kitle İletişim Kuramları, Ankara: Dipnot Yayınları.
• Yıldız, O. (2022). Dijital Kültürde Ramazan Ayı ve Kültür Aktarımı: Rafadan Tayfa Çizgi Filmi Örneği, Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Özel Sayı 11, 347-355.
• Yolasığmazoğlu, H. (2022). Çizgi Film Şarkıları Yoluyla Değer Aktarımı: Niloya Örneği, Folklor Akademi Dergisi, 5(3), 859-871.
• Yolcu, P. ve Çitfçi, H. (2023). Teaching Religious Education Through Cartoons: The Case Of Ramazan Tayfa Cartoon Film, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 11(1), 622-646.
• Zickuhr, K., Rainie, L. ve Purcell, K. (2013). Parents, Children, Libraries, And Reading, Pew Research Center, https://www.pewresearch.org/internet/2013/05/01/parents-children-libraries-and-reading-3/, adresinden 1 Ekim 2023 tarihinde alınmıştır.