Zümre İçi Dağıtımcı Liderlik: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması

Year 2025, Volume: 4 Issue: 1, 1 - 17

Muammer Gülsoy , Ercan Yilmaz

Abstract

Bu çalışmada, Grille & Kauffeld (2015) tarafından geliştirilen ölçeğin, zümre içi dağıtımcı liderlik algısını ortaya koymak için Türkçeye uyarlanarak geçerliliğinin ve güvenirliğinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında 382 öğretmenden veri toplanılmıştır. Uyarlaması yapılan Zümre İçi Dağıtımcı Liderlik Ölçeğinin yapı geçerliliği için önce açımlayıcı faktör analizi, sonrasında ise doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Veriler, açımlayıcı faktör analizine göre incelenirken varimax döndürme yönteminden faydalanılmış ve maddelerin ihtiyaç duyulan ölçütleri karşıladığı görülmüştür. Ölçekteki maddelerin “Motivasyon”, “İş Birliği” ve “Mesleki Bağlantı” olmak üzere üç faktör altında toplandığı tespit edilmiştir. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda ortaya çıkan üç faktörlü yapı, doğrulayıcı faktör analizi ile sınanmıştır. Analizler sonucunda elde edilen ölçeğin Motivasyon alt boyutunun Cronbach-Alfa Katsayısı .901 ve McDonald's ω değeri .901, İş Birliği alt boyutunun Cronbach-Alfa Katsayısı .844 ve McDonald's ω değeri .845, Mesleki Bağlantı alt boyutunun Cronbach-Alfa Katsayısı .817 ve McDonald's ω değeri .821 hesaplanmıştır. Ölçeğin Cronbach-Alfa Katsayısı .929 ve McDonald's ω değeri .935’tir. Bu sonuçlara göre ölçme aracının geçerli ve güvenilir olduğu söylenebilir.

Keywords

Liderlik , Dağıtımcı Liderlik , Zümre , Zümre Başkanı

Distributive Leadership within the Department: A Scale Adaptation Study

Abstract

In this study, it was aimed to examine the validity and reliability of the scale developed by Grille & Kauffeld (2015) by adapting it into Turkish to reveal the perception of distributive leadership in the classroom. Within the scope of the study, data were collected from 382 teachers. For the construct validity of the adapted Distributive Leadership Scale within the Department, first exploratory factor analysis and then confirmatory factor analysis were conducted. While examining the data according to the exploratory factor analysis, varimax rotation method was used and it was seen that the items met the required criteria. It was determined that the items in the scale were grouped under three factors: “Motivation”, “Collaboration” and “Professional Connection”. The three-factor structure that emerged as a result of the exploratory factor analysis was tested with confirmatory factor analysis. As a result of the analyses, Cronbach's Alpha Coefficient of the Motivation sub-dimension of the scale was .901 and McDonald's ω value was .901, Cronbach's Alpha Coefficient of the Cooperation sub-dimension was .844 and McDonald's ω value was .845, Cronbach's Alpha Coefficient of the Professional Connection sub-dimension was .817 and McDonald's ω value was .821. The Cronbach-Alpha Coefficient of the scale is .929 and McDonald's ω value is .935. According to these results, it can be said that the measurement tool is valid and reliable.

Keywords

Leadership , Distributed Leadership , Department , Head of Department

References

• Albez, C., Sezer, Ş., Akan, D., & Ada, Ş. (2014). İlköğretim okullarında zümre öğretmenler kurulu çalışmalarının etkililiği üzerine bir inceleme. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 7, 4-19.
• Baloğlu, N. (2011). Dağıtımcı liderlik: Okullarda dikkate alınması gereken bir liderlik yaklaşımı. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt, 12, 127-148.
• Bolden, R. (2011). Distributed leadership in organizations: A review of theory and research. International Journal of Management Reviews, 13(3), 251-269. https://doi.org/10.1111/j.1468-2370.2011.00306.x
• Brown, M., Rutherford, D., & Boyle, B. (2000). Leadership for school improvement: The role of the head of department in UK secondary schools. School Effectiveness and School Improvement, 11(2), 237-258. https://doi.org/10.1076/0924-3453(200006)11:2;1
• Davis, M. W. (2009). Distributed leadership and school performance [Doktora Tezi]. The George Washington University.
• De Lima, J. A. (2008). Department networks and distributed leadership in schools. School Leadership and Management, 28(2), 159-187. https://doi.org/10.1080/13632430801969864
• Demir, C., Yılmaz, M. K., & Çevirgen, A. (2010). Liderlik yaklaşımları ve liderlik tarzlarına ilişkin bir araştırma. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 2(1), 129-152.
• Elmore, R. F. (2000). Building a new structure for school leadership. Washington D.C.: Albert Schanker Institute.
• Ereş, F., & Akyürek, M. İ. (2016). İlkokul müdürlerinin dağıtılmış liderlik davranışları ile öğretmenlerin iş doyumu algıları arasındaki ilişki düzeyleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(3), 427-449.
• Eroğlu, M., & Özbek, R. (2018). Zümre öğretmenler kurulu toplantılarının mesleki gelişim bağlamında incelenmesi. Researcher: Social Science Studies, 6(3), 255-271.
• Ersozlu, A., & Ulusoy, T. (2016). Adaptation of distributed leadership scale into Turkish: The validity and reliability study. European Journal of Educational Research, 5(2), 43-52. https://doi.org/10.12973/eu-jer.5.2.43
• Fairhurst, G. T., & Connaughton, S. L. (2014). Leadership: A communicative perspective. Leadership, 10(1), 7-35. https://doi.org/10.1177/1742715013509396
• Grille, A., & Kauffeld, S. (2015). Development and preliminary validation of the shared professional leadership inventory for teams (SPLIT). Psychology, 06(01), 75-92. https://doi.org/10.4236/psych.2015.61008
• Gronn, P. (2002). Distributed leadership. Içinde K. Leithwood & P. Hallinger (Ed.), Second International Handbook of Educational Leadership and Administration (C. 8, ss. 653-696). Springer. https://doi.org/10.1007/978-94-010-0375-9_23
• Harris, A. (2011). Distributed leadership: Implications for the role of the principal. Journal of Management Development, 31(1), 7-17. https://doi.org/10.1108/02621711211190961
• Hickey, N., Flaherty, A., & McNamara, P. M. (2022). Distributed leadership: A scoping review mapping current empirical research. Societies, 12(1). https://doi.org/10.3390/soc12010015
• Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
• Hulpia, H., Devos, G., & Rosseel, Y. (2009). Development and validation of scores on the distributed leadership inventory. Educational and Psychological Measurement, 69(6), 1013-1034. https://doi.org/10.1177/0013164409344490
• Kılıçoğlu, D. (2018). Understanding democratic and distributed leadership: How democratic leadership of school principals related to distributed leadership in schools? Educational Policy Analysis and Strategic Research, 13(3), 6-23. https://doi.org/10.29329/epasr.2018.150.1
• Kinsella, S. (2011). Independent school department heads: The influence of role ambiguity, relationships, and professional development on career aspirations [Doktora Tezi]. Fordham University.
• Leithwood, K. (2016). Department-head leadership for school improvement. Leadership and Policy in Schools, 15(2), 117-140. https://doi.org/10.1080/15700763.2015.1044538
• Lomos, C., Hofman, R. H., & Bosker, R. J. (2011). The relationship between departments as professional communities and student achievement in secondary school. Teaching and Teacher Education, 27(4), 722-731. https://doi.org/10.1016/j.tate.2010.12.003
• MEB Eğitim Kurulları ve Zümreleri Yönergesi. (2018). MEB Eğitim Kurulları ve Zümreleri Yönergesi.
• Mpiwa, M. P. (2020). Heads of Departments Experiences of School Mergers in North West Province. University of Pretoria.
• Özdemir, M. (2012). Dağıtımcı liderlik envanterinin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Educational Administration: Theory and Practice, 18(4), 575-598.
• Pierro, J. (2020). Using distributed leadership to impact student achievement [Doktora Tezi]. Rowan University.
• Spillane, J. P., Halverson, R., & Diamond, J. B. (2004). Towards a theory of leadership practice: A distributed perspective. Journal of Curriculum Studies, 36(1), 3-34. https://doi.org/10.1080/0022027032000106726
• Thorpe, R., Gold, J., & Lawler, J. (2011). Locating distributed leadership. International Journal of Management Reviews, 13(3), 239-250. https://doi.org/10.1111/j.1468-2370.2011.00303.x
• Timperley, H. S. (2005). Distributed leadership: Developing theory from practice. Journal of Curriculum Studies, 37(4), 395-420. https://doi.org/10.1080/00220270500038545
• Uğur, V., Baysal, T., Kayhan, A., & Kayhan, H. S. (2024). Okul Müdürlerinin Dağıtımcı Liderlik Uygulamaları, Öğretmen ve Yönetici Görüşleri. International QMX Journal, 3(6), 1852-1866.
• Uğurluoğlu, Ö., & Çelik, Y. (2009). Örgütlerde stratejik liderlik ve özellikleri. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 12(2), 121-156.
• Weller, L. D. (2001). Department heads: The most underutilized leadership position. NASSP Bulletin, 85(625).
• Yenipınar, Ş. (2018). Okul müdürlerinin zümre çalışmalarını yönetebilme durumu. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(4), 2447-2474.