Eski Çağ’da Tıp’ta Cam Kullanımına İlişkin Gözlem ve Kanıtlar

Year 2015, Issue: 5, 21 - 50, 01.01.2015

Emre Taştemür

Abstract

Medicine, which is as early as the history of mankind has progressed in the course of time. The tools and materials used for medical purposes exhibited a similar development. The use of glass vessels began in large scale after the invention of glass blowing. A number of glass vessels were found in physicians’ tomb contexts together with medical tools. Glass vessels were preferred to pottery or metal vessels mainly because they were transparent. Transparency of glass enabled the ancient physicians to see and adjust the ingredients in their drug mixtures. In addition, glass vessels were preferrred as they were not as porous as pottery and did not corrode as fast as metal vessels.

Keywords

Ancient Medicine, Glass Medicine, Cupping, Pharmaceutical Containers, Physician

Eski Çağ’da Tıp’ta Cam Kullanımına İlişkin Gözlem ve Kanıtlar

Abstract

Neredeyse insanlık tarihi kadar eski olan tıp, insanlığın gereksinimlerinden doğarak binlerce yılda büyük ilerleme kaydetmiştir. Bu bağlamda, tıbbi amaçla kullanılan aletler ve maddeler de sürekli olarak gelişmiştir. Günümüz tıp dünyasında hekimler ve ilaç sanayi için hala vazgeçilmez olan cam kaplar, Eski Çağ’da üfleme tekniğinin keşfi ile yaygın olarak kullanılmaya; özellikle de hekim mezarlarında görülmeye başlanmıştır. Camın metal ya da pişmiş toprağa göre tıp alanında daha tercih edilir olmasının en önemli nedeni, kuşkusuz şeffaf olmasıdır. Camın şeffaf olması hekimlerin hastalar için yaptıkları ilaç karışımlarını daha iyi görmelerini ve miktarlarını daha iyi ayarlamalarını sağlamıştır. Ayrıca, cam vazolar, pişmiş toprak kaplardan farklı olarak gözeneksiz bir yapıya sahip olmaları, tortu bırakmamaları ve metaller kadar da kısa zamanda okside olmamalarından dolayı tıbbi işlemler için tercih edilmişlerdir

Keywords

Antik Tıp, Cam Kaplar, Hacamat, İlaç Kapları, Hekimlik

References

• Aristophanes Aristophanes, Clouds, with the English Translation of Benjamin Bickley Rogers, Volume 3. Front Cover, New York, 1924. Plinius Plinius, Natural History, Translation by W.H.S. Jones, The Loeb Classical Library, Cambridge, Harvard University Pres, 1956.
• Anadolu Anatolia, no: 2. Evran 2005
• Evran, Ümit., “Bir Özel Kolleksiyonda Yer Alan Antik Tıp Aletleri”
• Archaeology and Art Magazine, Arkeoloji ve Sanat, Temmuz-Aralık, 120, İstanbul.
• Lightfoot – Arslan 1997 Lightfoot, C.S.-Arslan, M., Anadolu Antik Camları; Yüksel Erimtan Koleksiyonu; Ancient Glass of Asia Minor; Yüksel Erimtan Collection, Ankara.
• Oberhelman 2014 Oberhelman , S.M., “Anatomik Adak Kabartmaları ve Yazıtlar”, Aktüel Arkeoloji, Aralık/42, İstanbul. Özbek 2014 Özbek, M., “Trepanasyon-Eskiçağlarda Beyin Ameliyatı”, Aktüel Arkeoloji, Aralık/42, İstanbul. Özet 1998 Özet, A., Dipten Gelen Parıltı; Bodrum Sualtı Arkeolojisi Müzesi Cam Eserleri, T.C. Kültür Bakanlıgı Yayınları, Ankara.
• Prioreschi 1996 Prioreschi, Plinio, A history of Medicine: Greek Medicine, 2. Cilt, Horatius Press.
• Weinberg-Stern 2009 Weinberg, G.D.-Stern, E.M., Vessel Glass (Excavations in the Athenian Agora), Volume: XXXIV.
• Whitehouse 2002 Whitehouse, D., Roman Glass in The Corning Museum of Glass, Volume One, Two. Wessberg, 1956 Wessberg, O., “Glass: Typology- Chronology”, S.C.E., IV, 3