Yaşlıların Eş Kaybı Deneyimleri Üzerine Çalışırken Araştırmacının Konumu Üzerine Düşünmek

Year 2024, Volume: 8 Issue: 2, 1 - 13

Nur Manolya Şen Çatalkaya

Abstract

Bu çalışmada, yazarın doktora tez sürecinden yola çıkarak araştırmacının konumu ve yaklaşımı üzerine bir tartışma yürütülecektir. Bu kapsamda araştırma yönteminden ve saha sürecinden bahsedilecektir. Tezin konusu yaşlıların eş kaybı deneyimleri ve değişen sosyal destek ilişkileridir. Nitel araştırma yöntemlerinden temellendirilmiş kuram ile yürütülen çalışmada kesişimsellik, yaşam seyri ve kümülatif avantaj/dezavantaj (KAD) perspektiflerinden faydalanılmıştır. Yaşam seyri perspektifi, yaşlılık dönemiyle yaşamın erken dönemlerini ilişkilendirerek ele almayı; KAD ise erken dönemde karşılaşılan eşitsizliklerin veya fırsatların yaşlılığa birikimsel bir etkiyle nasıl taşındığı üzerinde düşünmeyi sağlamıştır. Kesişimsellik perspektifi, katılımcıların karşılaştığı eşitsizlikleri değerlendirirken cinsiyet, yaş, sosyo-ekonomik durum, medeni durum, eğitim ve sağlık durumu gibi farklı özelliklerin eş zamanlı olarak nasıl etkili olduğunu anlama ve aktarabilme noktasında imkânlar sunmuştur. Ayrıca bu perspektiflerin birlikte kullanılmasıyla literatür ile veri toplama ve değerlendirme süreci arasındaki bağın korunması, araştırma açısından literatürdeki birikim ile pratiğin etkileşimini zenginleştirirken; araştırmacı açısından teorik hassasiyetin gelişmesine katkıda bulunarak veri toplama ve yorumlama becerilerini geliştirmiştir. Temellendirilmiş kurama uygun bir araştırma sürecinin takip edilmesi ve farklı perspektiflerden yararlanılması, süreç boyunca, araştırmacının kendi konumunu ve katılımcılarla etkileşimini farklı açılardan değerlendirmesine olanak tanımıştır. Araştırma sürecinde edinilen deneyimlerin paylaşılması ile yapılacak benzer çalışmalar için faydalı olabilecek bir tartışma yürütmek amaçlanmaktadır.

Keywords

Yaşlanma, eş kaybı, yaşam seyri perspektifi, nitel araştırma, saha notları

References

• Arun, Ö. (2020). Türkiye'de insan haklarının yaşlanmayla imtihanı: Covid-19 döneminde yaş ayrımcılığı. II. Uluslararası Ayrımcılık Konferansı (s. 163-169). İstanbul: Eşit Haklar İçin İzleme Derneği.
• Atay, T. (2016). Sunu. R. Harmanşah, & Z. N. Nahya (Dü) içinde, Etnografik Hikayeler (s. 9-15). İstanbul: Metin Yayınları.
• Bourdieu, P. (2012). Bir otoanaliz için taslak. (M. Erşen, Çev.) İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Cairns-Lee, H., Lawley, J., & Tosey, P. (2021). Enhancing researcher reflexivity about the influence of leading questions in interviews. The Journal of Applied Behavioral Science, 58(1), 164-188. doi:10.1177/00218863211037446
• Charmaz, K. (2006). Constructing Grounded Theory: A Practical Guide Through Qualitative Analysis. London: Sage Publications.
• Charmaz, K., & Thornberg, R. (2021). The pursuit of quality in grounded theory. Qualitative research in psychology, 18(3), 305-327.
• Crooks, N., & vd. (2024). Writing qualitative research proposals using the pathway project mapping tool. International journal of qualitative methods, 23, 1-14. doi:10.1177/16094069241246406
• Dikeçligil, B. (2009). Sosyal bilimler epistemolojisinde sorunların kaynağı: ontolojiyi unutmak. Toplum Bilimleri Dergisi, 1-3(1-6), 47-67.
• Dwyer, S. C., & Buckle, J. L. (2009). The space between: On being an insider-outsider in qualitative research. International Journal of Qualitative Methods, 8(1), 54-63.
• Engler, S. (2011). Grounded theory. M. Stausberg, & S. Engler (Dü) içinde, The Routledge Handbook of Research Methods in the Study of Religion (s. 256-274). London & New York: Routledge.
• Finley, L. (2002). Negotiating the swamp: the opportunity and challenge of reflexivity in research practice. Qualitative Research, 2(2), 209-230.
• Gentles, S. J., & vd. (2014). Critical approach to reflexivity in grounded theory. The Qualitative Report, 19(44), 1-14.
• Glaser, B., & Strauss, A. (1967). The Discovery of Grounded Theory: Strategies for qualitative research. Chicago: Aldine.
• Grix, J. (2002). Introducing students to the generic terminology of social research. Politics, 22(3), 175-186.
• Haraway, D. J. (2010). Konumlu bilgiler: Feminizmde bilim meselesi ve kısmi perspektifin ayrıcalığı. D. Haraway içinde, Başka Yer (G. Pusar, Çev., s. 91-119). İstanbul: Metis Yayınları.
• Harding, S. (2019). Bakış açısı epistemolojisini yeniden düşünmek: "Güçlü nesnesllik" nedir? E. Erdoğan, & N. Gündoğdu (Dü) içinde, Türkiye'de Feminist Yöntem (G. C. Ağören, Çev., s. 52-92). İstanbul: Metis Yayınları.
• Hutchison, E. D. (2005). The life course perspective: a promising approach for bridging the micro and macro worlds for social workers. Families in society: The journal of contemporary social services, 143-152.
• Iversen, T. N., Larsen, L., & Solem, P. E. (2009). A conceptual analysis of ageism. Nordic Psychology, 61(3), 4-22.
• Kaçar-Tunç, G. (2020). Nitel araştırmalarda konumsallık ve düşünümsellik: Yakınlık ve mesafe arası müzakere. Humanitas, 8(16), 249-266. doi:10.20304/humanitas.690347
• Konopásek, Z. (2007). Making thinking visible with Atlas.ti: Computer assisted qualitative analysis as textual practices. Historical Social Research, Suppl. 19, 276-298.
• Mills, J., Bonner, A., & Francis, K. (2006). The Development of constructivist grounded theory. International Journal of Qualitative Methods, 5(1), 25-35. doi:10.1177/160940690600500103
• Mruck, K., & Breuer, F. (2003). Subjectivity and reflexivity in qualitative research - a new FQS issue. Historical Social Research, 28(3), 189-212.
• Nazaruk, M. (2011). Reflexivity in anthropological discourse analysis. Anthropological Notebooks, 17(1), 73-83.
• O'Connor, A., Carpenter, B., & Coughlan, B. (2018). An exploration of key issues in the debate between classic and constructivist grounded theory. The Grounded Theory Review, 17(1), 90-103.
• Oktay, J. S. (2012). Grounded Theory. Oxford - New York: Oxfod University Press.
• Ravitch, S. M., & Carl, N. M. (2021). Qualitative Research (2. b.). London: Sage.
• Sakti, V. K., & Taek, D. Y. (2023). Reflections on ethics in research with older displaced persons in West Timor: Considering the "Time Effect". International Quarterly for Asian Studies, 54, 39-58.
• Settersten, R. A. (2017). Some things i have learned about aging by studying the life course. Innovation in Aging, 1(2), 1-7.
• Toma, J. D. (2000). How getting close to your subjects makes qualitative data better. Theory into practice, 39(3), 177-184.
• Urquhart, C. (2013). Nitel araştırmalar için temellendirilmiş kuram. (Z. Ünlü, & E. Külekçi, Çev.) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Walby, S., Armstrong, J., & Strid, S. (2012). Intersectionality: multiple inequalities in social theory. Sociology, 46(2), 224-240.
• Yuval-Davis, N. (2006). Intersectionality and feminist politics. European journal of women's studies, 13(3), 193-209.