NEOREALİZM PERSPEKTİFİNDEN İSRAİL - FİLİSTİN SORUNU: TARİHSEL KÖKENLERDEN GÜNÜMÜZE UZANAN BİR MÜCADELE ÖRNEĞİ

Year 2025, Volume: 13 Issue: 1, 23 - 51, 30.06.2025

Aziz Armutlu

Abstract

Filistin sorunu, 19. yüzyılın sonlarından itibaren Ortadoğu'nun siyasi ve toplumsal yapısını derinden etkileyen karmaşık bir çatışmadır. Bu çalışmanın amacı, Filistin sorununun tarihsel ve siyasi dinamiklerini derinlemesine incelemek, sorunun nedenlerini, gelişimini ve mevcut durumunu anlamaktır. Sorunun kökenleri, Siyonist hareketin Filistin topraklarında bir Yahudi devleti kurma çabalarına dayanmakta olup 1948'de İsrail’in kurulmasıyla yeni bir boyut kazanmıştır. Bu süreç, Filistinlilerin topraklarından edilmesine ve mülteci krizlerinin ortaya çıkmasına yol açmıştır. İsrail'in Batı Şeria'daki yerleşim politikaları ve Gazze Şeridi'ne uyguladığı abluka, bölgede tansiyonu artırmış ve barış sürecini zorlaştırmıştır. Birinci ve İkinci İntifada, Filistin halkının direnişini ve uluslararası toplumun dikkatini soruna çekmiştir. Oslo Barış Süreci gibi diplomatik girişimler, kalıcı bir çözüm üretememiştir. Filistin sorununun çözümü, sadece diplomatik çabalarla değil, aynı zamanda bölgedeki güç dengelerinin yeniden sağlanması ve uluslararası toplumun etkin bir arabuluculuk rolü oynamasıyla mümkündür. Kalıcı barış için her iki tarafın da tarihsel şikâyetlerini aşarak, karşılıklı anlayışa dayalı bir diyalog süreci geliştirmesi gerekmektedir. Sorunun çözülmesi, hem bölgesel hem de küresel barış ve istikrar için büyük önem taşımaktadır. Bu çalışma, sorunun kökenleri, İsrail'in devletleşme süreci, toprak kayıpları, mülteci krizleri ve İsrail'in yerleşim politikaları gibi temel konuları detaylandırarak, Filistin halkının ulusal mücadelelerini, bölgesel güç dengelerini ve uluslararası toplumun müdahalelerini değerlendirmiş; Neorealizm perspektifi çerçevesinde uluslararası sistemin yapısal özelliklerini ve güç dengelerini dikkate alarak Filistin-İsrail çatışmasının nedenlerini ve çözümsüzlüğünü analiz etmeyi amaçlamıştır. Çalışma, Filistin sorununu hem tarihsel hem de güncel dinamikler ışığında analiz ederek bu alanda literatüre önemli bir katkı sağlamayı hedeflemektedir.

Keywords

Neorealizm , Filistin Sorunu , İntifada , Gazze Ablukası , İki Devletli Çözüm

Ethical Statement

Herhangi bir zamanda, çalışmayla ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm.

Supporting Institution

yok

Project Number

yok

Thanks

yok

THE ISRAEL – PALESTİNE CONFLICT FROM THE PERSPECTIVE OF NEOREALISM: AN EXAMPLE OF STRUGGLE FROM HISTORICAL ORIGINS TO THE PRESENT DAY

Abstract

The Palestine conflict is a complex issue that has profoundly affected the political and social structure of the Middle East since the late 19th century. The aim of this study is to analyze the historical and political dynamics of the Palestine conflict in depth and to understand its causes, development, and current situation. The origins of the conflict can be traced back to the Zionist movement's efforts to establish a Jewish state in the Palestine territories, which gained a new dimension with the establishment of Israel in 1948. This process led to the displacement of Palestinians and the emergence of refugee crises. Israel's settlement policies in the West Bank and the blockade imposed on the Gaza Strip have exacerbated tensions in the region and complicated the peace process. The First and Second Intifadas highlighted the resistance of the Palestine people and drew the attention of the international community to the issue. Diplomatic initiatives such as the Oslo Peace Process failed to produce a lasting solution. Resolving the Palestine conflict requires not only diplomatic efforts but also the restoration of the balance of power in the region and the active mediation of the international community. For lasting peace, both sides need to overcome their historical grievances and develop a dialogue process based on mutual understanding. The resolution of the conflict is of great importance for both regional and global peace and stability. This study aims to analyze the causes and intractability of the Palestine-Israel conflict by detailing the origins of the issue, Israel's statehood process, territorial losses, refugee crises, Israel's settlement policies, the national struggles of the Palestine people, the regional balance of power, and the interventions of the international community. Within the framework of the Neorealist perspective, the study also examines the structural features of the international system and the balance of power. By analyzing the Palestine issue in the light of both historical and contemporary dynamics, this study aspires to make a significant contribution to the literature in this field.

Keywords

Neorealism , Palestine Issue , Intifada , Gaza Blockade , Two-State Solution

Project Number

yok

References

• Akçapa, Mustafa. “Arap Baharı Öncesi Filistin’in İçsel Dinamikleri Bağlamında Türkiye’nin Filistin Meselesine Yaklaşımı”. Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Dergisi 4/1 (2021), 33-45.
• Albin, Cecilia. “Explaining Conflict Transformation: How Jerusalem Became Negotiable”. Cambridge Review of International Affairs 18/3 (2005), 339-355. https://doi.org/10.1080/09557570500237870.
• Amour, Philipp O. “Hamas-PLO/Fatah Reconciliation and Rapprochement Within The Unfolding Regional Order in The Middle East Since 2010: Neorealist and Neoclassical Realist Perspectives”. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 6/5 (2018), 621-631. https://doi.org/10.18506/anemon.384773.
• Ashkar, Riad. “The Syrian and Egyptian Campaigns”. Journal of Palestine Studies 3/2 (1974), 15-33. https://doi.org/10.2307/2535797.
• Ataöv, Türkkaya. “Filistin Sorununun Ardındaki Gerçek: İsrail’in Kuruluşuna Kadar”. SBF Dergisi 25/3 (1970), 29-66.
• Balcı, Ali. “İsrail Sorunu: Ortadoğu’nun Gordion Düğümü”. Dünya Çatışmaları: Çatışma Bölgeleri ve Konuları, ed. Ali Balcı, 1/99-163. Ankara: Nobel Yayınları, 2010.
• Batır, Kerem ve İnal Aras. “Self-Determinasyon Hakkı ve Filistin Devleti Bağlamında Filistin Sorunu”. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi 1/1 (2012), 146-164.
• Ben-Zvi, Abraham. “Stumbling into an Alliance: John F. Kennedy and Israel”. Israel Affairs 15/3 (2009), 224-245. https://doi.org/10.1080/13537120902982959.
• Carey, Roane, Gila Svirsky ve Noam Chomsky. The New Intifada: Resisting Israel’s Apartheid. Londra: Verso Books, 2001.
• Cavusoglu, Esra. “Gulf States and Palestine: Strong Historical Ties Determining Gulf Politics”. International Journal of Political Studies (2022). https://doi.org/10.25272/icps.1137102.
• Chen, Zihao. “The Lasting Legacy of Six-Day War: How Six Days Changed the Life of Palestinians, Israelis and Their Relationship”. International Journal of History and Cultural Studies 7/1 (2021), 32-43. https://doi.org/10.20431/2454-7654.0701004.
• Çınkara, Galip - İhsan Deniz Bölükoğlu. “CIA Raporlarında Filistinliler ve Filistin Siyaseti”. Filistin Araştırmaları Dergisi 7 (2020), 82-108. https://doi.org/10.34230/fiad.701271.
• Çiçek, Şaban. “Türkiye’nin Filistin Sorununa Bakışı ve Hangi Kavramlar Üzerinden İnşa Ettiği Üzerine Bir Analiz”. Atlas Sosyal Bilimler Dergisi 3 (2018), 130-149.
• Erkaya, Furkan. “Türkiye-İsrail İlişkileri (1948-1960).” Kare 12 (2021), 135-174. https://doi.org/10.38060/kare.963268.
• Deri, Mehmet. “Ortadoğu Denkleminde Filistin Sorunu”. Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi 6/10 (2020), 115-119. https://doi.org/10.21021/osmed.713544.
• Dolu, Ahmet. “Filistin’de Bir Osmanlı Arşivi: Müeessesetü İhyâi’t-Türâs ve’l-Buhûsi’l-İslâmiyye”. Filistin Araştırmaları Dergisi (2020), 85-100. https://doi.org/10.34230/fiad.837267.
• Duran, Mehmet Ali. “Politik Siyonizm Ekseninde Yahudi Devleti Fikri”. Akademik Tarih ve Araştırmalar Dergisi 2/1 (2020), 135-158.
• Erkmen, Serhat. “Filistin’in BM Macerası: İki Adım İleri Bir Adım Geri”. Ortadoğu Analiz 3/34 (2011), 8-21.
• Erkaya, Furkan. “Türkiye-İsrail İlişkileri (1948–1960).” Kare 12 (2021): 135–174. https://doi.org/10.38060/kare.963268.
• Firdaus, Asep Y. - Yanyan M. Yani. “Faktor Penghambat Perdamaian Konflik Palestina-Israel”. Padjadjaran Journal of Social Sciences and Humanities 5/1 (2020). https://doi.org/10.47313/pjsh.v5i1.824.
• Frangi, Abdallah. The PLO and Palestine. Çev. P. Knight. Londra: Zed Books Ltd., 1983.
• Freedman, Lawrence D. “Six Days of War – June 1967 and the Making of the Modern Middle East”. TLS–The Times Literary Supplement (2002), 12-12.
• Gökçınar, Deniz. Arap-İsrail Uyuşmazlığında Filistin Sorunu. Ankara: Atılım Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, (2009). YÖK Tez No: 231585.
• Gül, Hüseyin. “Filistin Sorununun Tarihsel Nedenleri”. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi 6/2 (2018), 13-22.
• Gürkaynak, Esra Çuhadar. “Turkey as a Third Party in Israeli-Palestinian Conflict: Assessment and Reflections”. Perceptions: Journal of International Affairs 12/1 (2007), 89-108.
• Imtiaz, Ayesha vd. “Taking Sides: Public Opinion over the Israel-Palestine Conflict in 2021”. arXiv (2022). https://doi.org/10.48550/arXiv.2201.05961.
• İnat, Kemal vd. Ortadoğu: Siyaset, Savaş ve Diplomasi. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2016.
• Kasalak, Kenan. “İngilizlerin Filistin Politikası ve Filistin Mandası”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 25 (2016), 65-78.
• Karakaya, İdris. “Turkey-Israel Relations in the Post-Cold War Political, Socio-Economic and Military Perspective”. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 12/Özel Sayı (2023), 186-200. https://doi.org/10.33206/mjss.1326963.
• Kaya, Mehmet - Emre Polat. “Filistin Kurtuluş Örgütü’nün (FKÖ) Diploması Serüveni: Oslo Barış Süreci”. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 26 (2023), 226-240. https://doi.org/10.29029/busbed.1297870.
• Kemiksiz, Nuran N. “Arap-İsrail Sorunu ve Bölgesel Yansımaları”. Journal of Awareness 3/5 (2019), 127-144. https://doi.org/10.26809/joa.2018548623.
• Mearsheimer, John J. The Tragedy of Great Power Politics. New York: W.W. Norton & Company, 2001.
• Memiş, Emel. İsrail Nereye Koşuyor. Ankara: Ekin Kitabevi, 2006.
• Mock, Steven vd. “A Brief Outline of the Israel–Palestinian Conflict”. Group Decis Negot 23 (2014), 1245-1262. https://doi.org/10.1007/s10726-012-9293-7.
• Murat, Taylan. “İsrail Devletinin Kuruluşu ve Türk Basınına Yansımaları”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 29/2 (2019), 449-468. https://doi.org/10.18069/firatsbed.560342.
• Oren, Michael. Six Days of War: June 1967 and the Making of the Modern Middle East. Oxford: Oxford University Press, 2002.
• Tür, Özlem. “Türkiye ve Filistin 1908-1948: Milliyetçilik, Ulusal Çıkar ve Batılılaşma”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 62/1 (2007), 223-251. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002015.
• Uçarol, Rifat. Siyasi Tarih. 4. Baskı. İstanbul: Filiz Kitabevi, 1995.
• Yıldırım, Yunus. “İsrail-Filistin Sorununda İki Devletli Çözüm Arayışları”. OPUS International Journal of Society Researches 18/41 (2021), 3840-3884. https://doi.org/10.26466/opus.874933.