OECD Ülkelerinde Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyümeyi Maksimize Edecek Şekilde Optimizasyonu

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 449 - 476, 19.12.2019

Murat Binay

https://doi.org/10.32331/sgd.658899

Cited By: 1

Öz

Ekonomik büyüme ve kalkınma, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler için en önemli iktisadi hedeftir. Literatürde beşeri sermayenin öneminin anlaşılmasıyla beşeri sermeye birikiminin nasıl artırılacağı üzerinde durulmuş ve eğitim ve sağlığın 2 ana bileşen olduğu görülmüştür. Önceleri sadece eğitim üzerinden giden çalışmalara sağlık harcamaları doğumda yaşam süreleri vb. gibi sağlık parametreleri de eklenmiştir. İktisadın ana çalışma alanlarından biri de kaynakların etkin dağılımıdır. Bu arada kamu harcamalarının ne kadar olması ve bu miktarın dağılımının ne kadar olması gerektiği üzerine çalışmalar yapılmıştır. Üretimin bir faktörü sabit kalırken, diğer faktörlerin artan bir ölçüde kullanılmasının marjinal hasılaları azaltacağı bilinmektedir. Richard Armey tarafından ortaya atılan Armey Eğrisi, devletin ekonomik süreçteki rolünü ortaya koymak için geliştirilen araçlardan biridir. Armey Eğrisi kamu harcamalarıyla Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) arasında bir noktaya kadar pozitif, bir noktadan sonra negatif ilişki olduğu şeklindeki temel mantığı yansıtmaktadır. Bu araştırmada Armey Eğrisi ilk defa sağlık harcamaları özelinde kullanılmıştır. Böylece sağlık harcamalarının optimizasyonu vasıtasıyla ekonomik büyüme açıklanmaya çalışılmıştır. Türkiye dâhil OECD istatistiklerinde yeterli veri içeren (n>30) ülkeler incelenmiş; kurulan model ile kişi başına düşen sağlık harcamalarının optimize edilip edilemeyeceği ve edilebiliyorsa Türkiye ve diğer OECD ülkelerinin optimum sağlık harcamalarına göre konumu belirlenmiş ve optimizasyon durumunda ülke ekonomisinin ekonomik büyümesin katkısı hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sağlık harcamaları, ekonomik büyüme, Armey Eğrisi

Kaynakça

• Ahsan S. M, Kwan, A.C.C and Sahni, B. S. (1996). Cointegration and Wagner’s Hypothesis: Time Series Evidence For Canada. Applied Economic. 28(8). 1055-1058.
• Akbulak, S. (1999). Eğitimin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Finans Dünyası. 100-108.
• Akbulut, H. (2015). Kamu Sektörünün Hacmi: Türkiye-Avrupa Birliği Karşılaştırması. Amme İdaresi Dergisi. 48 (3)
• Altunç, Ö. ve Aydın, C. (2013). The Relationship between Optimal Size of Government and Economic Growth: Empirical Evidence from Turkey. Romania and Bulgaria. Procedia - Social and Behavioral Sciences. 92(10). 66-75.
• Altunç, Ö. ve Aydın, C. (2012). Türkiye'de Kamu Sektörü Büyüklüğü ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Ampirik Analizi. Ekonomik Yaklaşım. 23(82). 79-98.
• Atun, R. and Fitzpatrick, S. (2005). Advancing Economic Growth: Investing in Health, A Summary of the Issues Discussed at A Chatham House Conference.
• Bağdigen, M. ve Beşer B. (2009). Ekonomik Büyüme ile Kamu Harcamaları Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Wagner Tezi Kapsamında Bir Analizi: Türkiye Örneği. 5(9). 1-17.
• Baltagi, B. H, Feng, Q. and, Kao, C. (2012). A Lagrange Multiplier test for Cross-Sectional Dependence in a Fixed Effects Panel Data Model. Journal of the Econometrics. 170.164–177.
• Basher, S. A. ve Westerlund, J. (2009). Panel Cointegration and the Monetary Exchange Rate Model. Economic Modelling. 26. 506-513.
• Breusch, T. S. ve Pagan, A.R. (1980). The Lagrange Multiplier Test and Its Applications to Model Specification Tests in Econometrics. Review of Economic Studies. 47. 239-53.
• Carrion-i-Silvestre, J. L., Barrio-Castro, T. D. ve Lopez-Bazo, E. (2005). Breaking the Panels: An Application to the GDP Per Capita. Econometrics Journal. 8. 159-175.
• Celepçioğlu, M. E. (2011). Kamu Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Arıkan Yayınevi. Balıkesir.
• Chang, T., Liu, W. ve Caudill, S. B. (2004). A Re-Examination of Wagner’s For Ten Countries Based on Cointegration and Error-Correction Modelling Techniques. Applied Financial Economics. 14(8). 577-589.
• Chudik, A. and Pesaran, M.H. (2015). Common Correlated Effects Estimation of Heterogeneous Dynamic Panel Data Models with Weakly Exogenous Regressors. Journal of Econometrics. 188(2). 393-420.
• Çetin, M. ve Ecevit, E. (2010). Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: OECD Ülkeleri Üzerine Bir Panel Regresyon Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi. 11(2). 166-182.
• Diler H. G. (2011). Kamu Harcamaları - Ekonomik Büyüme: Türkiye Ekonomisi Üzerine Bir Uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Dursun, H. (1998). İnsan Sermayesi ve Ekonomik Büyüme. Hazine Dergisi. S.10. Ankara. 81-98.
• Johnson E. A. J. (1968). The Place of Learning, Science, Vocational Training and Art in Pre-Smithian Economic Thought, Readings in the Economics of Education. UNESCO. France. 25-27.
• Eberhardt, M. ve Bond, S. (2009). Cross-Section Dependence in Nonstationary Panel Models: A Novel Estimator. MPRA Paper. No. 17870.
• Engle, R. and Granger, C.W. J. (1987). Co-Integration and Error Correction: Represention, Estimation and Testing, Econometrica. 55(2). 251-276.
• Facchini, F. ve Melki, M. (2011). Optimal Government Size and Economic Growth in France (1871-2008) : An Explanation by the State and Market Failures. [https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-00654363/document] (Erişim: 07.07.2018).
• Fikir, H. (2010). Türkiye'de Kamu Harcamaları ve İktisadi Büyüme Üzerine Etkisi. Marmara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Maliye Anabilim Dalı. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Wang Fuhmei, Wang Jung-Der ve Huang Yu-Xiu (2016). Health Expenditures Spent for Prevention. Economic Performance and Social Welfare. Health Econ Rev. 6(45).
• Göçer, İ. ve Akın, T. (2016). The Effects of Falling Crude Oil Prices on Macroeconomic Performance and Political Stabilities in the First Seven Net Oil Exporters’ Countries. Center for Economic Analyses Journal of Economics. 11(2). 23-39.
• Gül, E. ve Yavuz, H. (2011). Türkiye’de Kamu Harcamaları ile Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi:1963-2008 Dönemi. Maliye Dergisi. 160. 72-85.
• Johnson, E. A. J. (1968). The Place of Learning. Science. Vocational Training and Art in Pre-Smithian Economic Thought. Readings in the Economics of Education. UNESCO. France. 1968. 25-36.
• Kurtkan, A. (1977). Sosyolojik Açıdan Eğitim Yolu ile Kalkınmanın Esasları. İ.Ü. Yayın No: 2262. İktisat Fakültesi Yayın No: 388. İstanbul
• Lusting, N. (2004). Investing in Health for Economic Development. 1st ed., Mexico.
• Oktayer, N. ve Susam, N. (2008). Kamu Harcamaları-Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1970-2005 Yılları Türkiye Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 22(1). 145-164.
• Özgüven, A. (1984). İktisadi Düşünceler-Doktrinler ve Teoriler. Filiz Kitabevi. İstanbul.
• Özmen, İ. (2010). Kamu Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği (1980 - 2008). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İktisat Anabilim Dalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Pamuk, M. ve Bektaş, H. (2014). Türkiye’de Eğitim Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi. 2(2).
• Pesaran, M. H. (2004). General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels. Cambridge Working Papers in Economics. 435.
• Pesaran, M. H. ve Yamagata, T. (2008). Testing Slope Homogeneity in Large Panels. Journal of Econometrics. 142(1). 50–93.
• Samuel, O. O., Femi, E., Hassan, T. B., ve Shakirudeen, B. T. (2014). Government Expenditure and Economic Growth: An Empirical Analysis of the Armey Curve in Nigeria. The Romanian Economic Journal. 17(51). 47-66.
• Schultz, T. W. (1968). Education and Economic Growth: Return to Education, Readings in the Economics of Education. UNESCO. France. 277-292.
• Schultz, T. W. (1968). Investment in Man: an Economist’s View. Readings in the Economics of Education. UNESCO. France. 69-76.
• Stewart, F. (1995). Eğitim ve Uyum: 1980’lerin Deneyimi ve 1990’lar İçin Bazı Dersler. Piyasa Güçleri ve Küresel Kalkınma. Yapı Kredi Yayınları. 1. Baskı. İstanbul.
• Swamy, P.A.V.B. (1970). Efficient Inference in a Random Coefficient Regression Model. Econometrica. 38(2). 311-323.
• Şanlısoy, S. ve Sunal, O. (2016). Kamu Harcamaları-Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi. 7(17). 102-122.
• Taban, S. (2006). Türkiye’de Sağlık ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Sosyo Ekonomi Dergisi. 4(4) 31-46.
• Timur, M. C. ve Albayrak, N. (2016). Kamu Harcamaları ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Analizi: Wagner Kanunu. Sosyal Bilimler Metinleri. Aralık ICOMEP Özel Sayısı.(803-813)
• World Bank (1993). World Development Report: Investing in Health. New York: Oxford University Press. (Erişim:11.02.2019)
• Yıldırım, K., Karaman, D., ve Taşdemir, M. (2009). Makroekonomi. (8. Baskı). Seçkin Yayınevi. Ankara.
• Yumuşak, İ. G. (2008). Beşeri Sermayenin İktisadi Önemi ve Türkiye'nin Beşeri Sermaye Potansiyeli. İstanbul Üniversitesi Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi. 55. 3-48.
• Yumuşak, İ. G. ve Yıldırım, D. Ç. (2009). Sağlık Harcamaları İktisadi Büyüme İlişkisi Üzerine Ekonometrik Bir İnceleme. The Journal of Knowledge Economy & Knowledge Management. 4(1). 57-70.