An Evaluation of the Provision Regulating the Limits of Deposits, Participation Funds, Receivables, and Trust Assets in Banks Within the Scope of Article 62 of the Banking Law

Year 2025, Volume: 13 Issue: 2, 830 - 853, 23.12.2025

Sefer Oğuz

https://doi.org/10.56701/shd.1666614

Abstract

A deposit contract is a mixed contract incorporating elements of a loan for consumption, an irregular deposit, and an agency contract. It establishes a continuous obligation. When interest is paid, the characteristics of a loan for consumption become predominant; when no interest is paid, the features of an irregular deposit prevail. Under such a contract, the ownership of the funds credited to the bank passes to the bank, while the depositor assumes the status of a creditor. Upon the termination of the contractual relationship, the obligation to return the deposited amount arises. The debt becomes due and enforceable at that point. Pursuant to Article 146 of the TCO, the statute of limitations for such claims is ten years from the due date. However, the period specified under Article 62 of the Banking Law concerning deposits, participation funds, and receivables is not a statute of limitations in the technical sense. Under general provisions, claims arising from deposit or escrow agreements are not extinguished merely by the passage of time. Instead, if the depositor remains unresponsive for ten years from the last transaction date, the bank initiates a formal procedure: notifying depositors via registered mail, publishing their names on its website and in two widely circulated newspapers, and informing the Fund and banking associations. If the owners remain unidentified, the assets are transferred to the savings deposit insurance fund. Unlawful transfers in breach of Article 62 Bank Law render the bank liable to the rightful owner. This provision may be contrary to Article 13-35 of the Constitution and fundamental of principles of Law.

Keywords

Deposit Contract , Participation Account Contract , Safe Deposit Box Contract , Prescription , Bank’s Liability

Bankacılık Kanunu M. 62 Kapsamında Bankalardaki Mevduat, Katılım Fonu, Alacaklar ile Emanetlerin Zamanaşımına Uğramasını Düzenleyen Hükmünün Değerlendirilmesi

Abstract

Mevduat sözleşmesi, tüketim ödüncü, usulsüz vedia ile vekâlet sözleşmesi unsurlarını ihtiva eden, sürekli borç doğuran, karma mahiyetli sözleşmedir. Mevduat sözleşmesinde faiz verildiğinde tüketim ödüncü unsurları, faiz verilmediğinde ise usulsüz vedia sözleşmesi unsurları öne çıkar. Mevduat sözleşmesine göre bankaya teslim edilen paranın mülkiyeti bankaya ait olur ve parayı yatıran kişi (mudi) alacaklı sıfatı kazanır. Sürekli borç doğuran sözleşmelerin sona ermesinden sonra iade borcu doğar. İade borcunun doğmasıyla borç muaccel olacaktır. İade borcu muaccel olmasından itibaren on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar (TBK m. 146). BankK m. 62’de düzenlenen mevduat, alacaklar ve emanetlerin son işlem tarihinden itibaren zamanaşımı uğraması, teknik anlamda bir zaman aşımı değildir. Zira genel hükümlere göre mevduat, emanet sözleşmesine konu alacaklar son işlem tarihinden itibaren on yılın geçmesi ile zamanaşımına uğramamaktadır. Bu varlıkların bulunduğu banka, BankK m. 62 ve Yönetmeliğe uygun şekilde kanuni görev olarak kendisine yüklenen görevi takvime uygun olarak yerine getirmek zorundadır. Banka önce mevduat, alacak ve emanetleri tespit eder. Ardından bunların sahiplerine uyarı görevini ifa eder. Uyarı görevinin yapmasının ardından başvuruda bulunmayan mevduat sahiplerinin listeleri internet sitesinde ilan edilir. İlanın yapıldığı, Basın İlan Kurumu aracılığıyla en yüksek tirajlı iki gazetede de duyurulur. Sonra listeler Fon’a ve Kuruluş Birliklerine gönderilir. Sahibi bulunamayan mevduat, emanet ve alacaklar; kamu alacağına dönüşerek Fon’a devredilir. Banka, BankK m. 62 ve Yönetmelikteki usule aykırı şekilde mevduatın, alacakların ve emanetlerin Fon’a devredilmesi halinde, varlıkların hak sahiplerine karşı sorumlu olacaktır. BankK m. 62 hükmü Anayasa'nın 13-35. maddeleri ile hukukun temel ilkelerine de aykırılı olabilir.

Keywords

Mevduat Sözleşmesi , Katılım Hesabı Sözleşmesi , Kiralık Kasa Sözleşmesi , Zamanaşımı , Bankanın Sorumluluğu

References

• Akça, Kürşat. “Anayasa Mahkemesi Kararlarında Mülkiyet Hakkı”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası Özel Sayı C. I (2015), 542-596.
• Akgün, Aliye. Mevduat Sözleşmeleri, Ankara: Seçkin, 2020.
• Alıca, Yaşar. Bankacılık Kanunu Şerhi, C. I, İstanbul 2017.
• Aydın, Sermet. “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesi Kapsamında Müşterinin Tanınması Prensibi”. Bankacılar 65 (2008), 66-88.
• Barın, Taylan. “Bankalarda Unutulan Mevduat ve Sair Kıymetlerin Zamanaşımına Uğramasının Hukukun Genel İlkelerine ve Anayasa’ya Aykırılığı”. Türkiye Barosu Dergisi S. 122 (2016), 73-98.
• Battal, Ahmet. Güven Kurumu Nitelendirilmesi Işığında Bankaların Hukuki Sorumluluğu, Ankara: Batider, 2001.
• Battal, Ahmet. “Mevduatta Zamanaşımı Konusundaki Mevzuatın ve Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi”. Banka Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu (Bildiriler ve-Tartışmalar) (8 Haziran 2007), Ankara: Batider, 2007, 141-201 (Mevduat Zamanaşımı).
• Bayram, Aziz Erman. “Kasa Kiralama Sözleşmesi”. Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 29/4 (2021), 47-88.
• Bozkurt, Tamer. “Bankacılık Kanunu’nun 62. Maddesinin Hukuki niteliği, Uygulama Alanı ve Mülkiyet ve Miras Hakkı Yönünden Anayasa’ya Aykırılığı Sorunu”. Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi 3/1 (2017), 23-46.
• Çeker, Mustafa. Hukuki Yönüyle Banka Mevduatı. Adana: Karahan Kitapevi, 2004.
• Doğrusöz Koşut, Hanife. “Yargıtay Kararları Işığında Banka Mevduatında ve Off-Shore Hesaplara Aktarılan Paralarda Zamanaşımına İlişkin Bazı Sorunlar”. Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu XXXV, Ankara: Batider, 2022, 214-223.
• Eren, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Yetkin, 2018.
• Erdem, Mehmet. Özel Hukukta Zamanaşımı. İstanbul: On İki Levha, 2010.
• Ergüne, Mehmet Serkan. Taşınır Mülkiyeti. İstanbul: On iki Levha 2017.
• Ertaş, Şeref. “Sürekli Borç İlişkilerinde (Dauerschuldverhaeltnisse) Zamanaşımı”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ’e Armağan 16/Özel Sayı 2014, (Basım Yılı: 2015), 3093-3104.
• Gemalmaz, H. Burak. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde Mülkiyet Hakkı. İstanbul: Beta Kitapevi, 2. Baskı, 2017.
• İmre, Zahit. “Usulsüz Vedia Akdi Türk-İsviçre, Alman ve Fransız Hukuku Üzerinde Bir Tetkik”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, (1944) 188-288.
• Kalender, Süleyman. “Banka Mevduatında Zamanaşımı”. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2/1 (2018), 14-36.
• Kaplan, İbrahim. Banka Sözleşmeleri Hukuku Cilt I, Ankara: Dayındarlı Yayınları, 1996.
• Koç, Elif. Zamanaşımına Uğramış Mevduat Alacakları, İstanbul: On iki levha, 2021.
• Koç, Nevzat. Vedia Alanın Ödemezlik Defi ve Hapis Hakkı, Prof. Dr. Seyfullah Edis’e Armağan, İzmir 2000, ss. 425-438.
• Konuralp, Haluk. “Banka Tasarruf Mevduatının Hukuki Niteliği”. Ankara Barosu Dergisi 1(1980), 14-23.
• Paksoy, Meliha Sermin. Zamanaşımından Feragat (TBK m. 160). İstanbul: On İki Levha, 2012.
• Reisoğlu, Sefa. Bankacılık Hukuku C. I, Ankara: Yaklaşım, 2015.
• Oğuzman, Kemal – Öz, Hasan. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 22. Baskı, 2022.
• Özer, Selçuk. Mevduat Rehni, İstanbul: Seçkin, 2016.
• Rüzgar,Yurdagül. “Mevzuat, Yargıtay Karaları ve Doktrin Işığında, Mevduatta Zamanaşımının Değerlendirilmesi, Mevduatın İade Edilmemesinin Hukuki Sonuçları”. (63) Bankacılar Dergisi 2007, 71-96.
• Solmaz, Meryem. “Bankanın Mevduat Sözleşmesinden Doğan Sorumluluğu”. İstanbul: On İki Levha, 2024.
• Sirmen, Lale. Eşya Hukuku, Ankara: Yetkin, 2022.
• Şener, Oruç Hami. Banka Mevduatı ve Hukuki Niteliği, Ankara: Seçkin, 2. Baskı, 2019.
• Şit İmamoğlu, Başak. Mevduatta Zamanaşımı, (XXXI/1) Batider 2015, 163-186.
• Tekinalp, Ünal. Ünal Tekinalp’in Banka Hukukunun Esasları. İstanbul; Vedat, 2009.
• Topaloğlu, Mustafa. Banka Mevduatı Üzerine Takas ve Hapis Hakkı, Adana Barosu Bülteni 4/11 (2004), 1-4.
• https://karararama.yargitay.gov.tr/