Pandemi Sürecinde Hemşirelerin Standart ve İzolasyon Önlemlerine Uyum Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler

Year 2025, Volume: 2 Issue: 1, 17 - 26, 29.09.2025

Şerife Kurşun Kural , Meral Taşkın

Abstract

Amaç: Çalışma, pandemi sürecinde hemşirelerin standart önlemler ve izolasyon önlemlerine uyum düzeylerini ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapıldı.
Yöntem: Tanımlayıcı türdeki çalışma, Konya il merkezinde bir hastanede çalışan 382 hemşire ile Temmuz-Ağustos 2021 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Veriler, “Tanıtıcı Bilgi Formu”, “Standart Önlemlere Uyum Ölçeği (SÖUÖ)” ve “İzolasyon Önlemlerine Uyum Ölçeği (İÖUÖ)” kullanılarak toplandı. Sayı, yüzde, ortalama ve standart sapma ile özetlenen verilerin analizinde bağımsız gruplarda t test, ANOVA testi ve pearson korelasyon katsayısı kullanıldı.
Sonuçlar: Katılımcıların standart önlemlere uyum puanını 13,14±3,59 ve orta düzeydedir. 20-29 yaş arasındaki hemşireleri, erkek hemşirelerin, bir yıldan daha az çalışanların, dahili kliniklerde çalışanların, Pandemi başlangıcında izolasyon önlemlerine ilişkin bilginin yeterli bulmayanların standart önlemlere uyumlarının daha düşük olduğu saptandı (p<0,05). İzolasyon önlemlerine uyum puanını 78,39±10,96 ve iyi düzeydedir. Erkek hemşirelerin, ayaktan birimlerde çalışanların, haftada 41 saat ve üzerinde çalışanların, pandemi başlangıcında standart önlemlere ilişkin bilgi yeterli bulmayanların, pandemi sürecinde standart önlemlere ve izolasyon önlemlerine yönelik hizmet içi eğitim almayanların ile pandemi kliniğinde daha uzun çalışanların izolasyon önlemlerine uyumlarının daha düşük olduğu saptandı (p<0,05). SÖUÖ ile İÖUÖ toplam puanları arasında orta düzeyde pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu ve standart önlemler daha iyi uyum gösteren hemşirelerin izolasyon önlemlerine uyumlarının da daha yüksek olduğu belirlendi.
Tartışma: Çalışma sonucunda hemşirelerin izolasyon önlemlerine uyumlarının bireysel ve mesleki bazı faktörlerden etkilendiği saptandı. Bu bağlamda, çalışanların bireysel ve mesleki faktörleri dikkate alınarak standart ve izolasyon önlemlerine yönelik hizmet için eğitimlerin yapılması, çalışanların farkındalığının artırılmasına yönelik kurumsal politikaların oluşturulması önerilmektedir.

Keywords

HEMŞİRE , İzolasyon Önlemleri , Pandemi , Standart Önlemler , Uyum

Levels of Nurses' Compliance with Standard and Isolation Precautions and Affecting Factors During the Pandemic

Abstract

Purpose: The study was conducted to determine the level of compliance of nurses with standard precautions and isolation measures and the factors affecting them during the pandemic process.
Method: The descriptive study was conducted between July and August 2021 with 382 nurses working in a hospital in Konya province center. Data were collected using the “Descriptive Information Form”, “Compliance with Standard Precautions Scale (CSPS)” and “Compliance with Isolation Precautions Scale (CIPS)”. The data summarized by number, percentage, mean and standard deviation were used to analyze independent samples t test, ANOVA test and Pearson correlation coefficient
Results: The participants' compliance with standard precautions score was 13.14±3.59 and at a moderate level. It was found that nurses between the ages of 20-29, male nurses, those who worked less than one year, those who worked in internal clinics, and those who did not find the information on isolation measures at the beginning of the pandemic sufficient had lower compliance with standard measures (p<0.05). the score of compliance with isolation measures was 78.39±10.96 and at a good level. It was found that male nurses, those working in outpatient units, those working 41 hours or more per week, those who did not find information on standard precautions sufficient at the beginning of the pandemic, those who did not receive in-service training on standard precautions and isolation measures during the pandemic process, and those who worked longer in the pandemic clinic had lower compliance with isolation measures (p<0.05). It was determined that there was a moderately positive and significant relationship between the total scores of the CSPS and the total scores of the CIPS and that nurses who had better compliance with standard precautions also had higher compliance with isolation measures.
Conclusion: As a result of the study, it was determined that nurses' compliance with standard and isolation measures was affected by some individual and professional factors. In this context, it is recommended to conduct in-service training on standard and isolation measures, considering the individual and professional factors of the employees, and establish institutional policies to increase awareness of the employees.

Keywords

Nurse , Isolation Precautions , Pandemic , Standard Precautions , Compliance

References

• Akkaş, S.E., Aytekin Kanadlı, K., Çubukçu, E., Kara Söylemez, G., Sazak, Y. & Odabaşı, R. (2022). Covıd-19 pandemisinde hemşirelerin izolasyon önlemlerine uyumlarının incelenmesi. GÖBEKLİTEPE International Journal of Health Sciences, 5(10), 70-78.
• Al-Faouri, I., Okour, S.H., Alakour, N.A. & Alrabadi, N. (2021). Knowledge and compliance with standard precautions among registered nurses: A cross-sectional study. Annals of Medicine and Surgery, 29(62), 419-424. https://doi.org/10.1016/j.amsu.2021.01.058.
• Alpar, R. (2020). Uygulamalı istatistik ve geçerlik-güvenirlik. (s.333-361). Detay Yayıncılık.
• Asemahagn, M.A. (2020). Factors determining the knowledge and prevention practice of healthcare workers towards COVID-19 in Amhara region, Ethiopia: A cross-sectional survey. Tropical Medicine and Health, 48(72), 2-11. https://doi.org/10.1186/s41182-020-00254-3 .
• Broussard, I.M. & Kahwaji, C.I. (2023). Universal precautions. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470223/
• Cascella, M., Rajnik, M., Cuomo, A., Dulebohn, S.C. & Napoli, R.D. (2023). Features, evaluation and treatment Coronavirus (COVID-19). In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK554776/
• Curran, E.T. (2015). Standard precautions: what is meant and what is not. Journal of Hospital Infection, 90(1), 10-11. http://dx.doi.org/10.1016/j.jhin.2014.12.020.
• Deniz, M., İyi, Z. & Akkuş, Y. (2023). Covıd-19 pandemisinde hemşirelerin izolasyon önlemlerinin ve bakım davranışlarının belirlenmesi. Selçuk Sağlık Dergisi,4(2), 206-220.
• Dobrina, R., Donati, D., Giangreco, M., De Benedictis, A., Schreiber, S., Bicego, L., Scarsini, S., Buchini, S., Kwok, S.W.H. & Lam, S.C. (2024). Nurses' compliance to standard precautions prior to and during COVID-19. International Nursing Review,71(1), 20-27. https://doi.org/10.1111/inr.12830
• Dökümcü, G. & Yıldızeli Topçu, S. (2023). Cerrahi hemşirelerinin standart önlemlere uyumu ve ilişkili faktörler. Hemşirelik Bilimi Dergisi, 6(3), 151–156. https://doi.org/10.54189/hbd.1302598
• Erpolat, M.N. & Faydalı, S. (2024). Pandemi sürecinde hemşirelerin izolasyon önlemlerine uyum düzeyleri ve etkileyen faktörler. Mevlana Tıp Bilimleri Dergisi, 4(3), 119-126. http:/dx.doi.org/10.56752/Mevmedsci.2024.72.
• Geçit, S. & Özbayır, T. (2020). Hemşire ve hekimlerin izolasyon önlemlerine uyumu. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 36(3), 163-173.
• Gök, A.F.K., Eryılmaz, M., Özmen, M.M., Alimoğlu, O., Ertekin, C. & Kurtoğlu, M.H., 2020, Recommendations for trauma and emergency general surgery practice during COVID-19 pandemic. Ulusal Travma Acil Cerrahi Dergisi, 26(3), 335-342. https:// doi.org/10.14744/tjtes.2020.79954
• Gökce Işıklı, A. & Yıldız Fındık, Ü. (2023). Determination of surgical nurses’ compliance with ısolation precautions. Dubai Medical Journal, 6(4), 253–260. https://doi.org/10.1159/000531862
• Güleç Şatır, D., Er Güneri, S., Öztürk, R., Bülbül Maraş, G., Mertoğlu, A. & Sevil, Ü. (2019). Hemşirelerin izolasyon önlemlerine uyumları ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi: İzmir Örneği. Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Dergisi, 29(3), 218-222. https:// doi.org/doi:10.5222/terh.2019.08870 Kaptan, H., Kasımcan, M.Ö. & Yılmaz, M. (2020). COVID-19 ve cerrahi yaklaşım. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, Özel sayı, 97-102.
• Karabay, O., Yarımbaş, A., Akcakaya, U. & Öğütlü, A. (2018). Tıp fakültesi son sınıf öğrencilerinde izolasyon önlemleri konusunda bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi, Online Türk Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 50-55. https://doi.org/10.26453/otjhs.381881.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma ve yöntemi. 15. Baskı. Nobel Yayın Dağıtım.
• Lai, X., Wang, X., Yang, Q., Xu, X., Tang, Y., Liu, C., Tan, L., Lai, R., Wang, H., Zhang, X., Zhou, Q. & Chen, H. (2020). Will healthcare workers improve infection prevention and control behaviors as COVID-19 risk emerges and increases, in China?. Antimicrobial Resistance and Infection Control, 9(1), 83. https://doi.org/10.1186/s13756-020-00746-1.
• Lam, S. C. (2011). Universal to standard precautions in disease prevention: Preliminary development of compliance scale for clinical nursing. International Journal of Nursing Studies, 48(12), 1533-1539. https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2011.06.009
• Mercan Annak, İ. & Öner Karaveli, E. (2020). Hemşirelerin COVID-19 tanılı hastaların bakımında alması gereken izolasyon önlemleri. Yüksek İhtisas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 1, 48-52.
• Özcan, D. & Enç, N. (2023). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerin hastane infeksiyonlarını önlemede izolasyon bilgi ve uyum düzeyleri. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 39(2), 175-184.
• Pala, S.Ç. & Metintaş, S. (2020). COVID-19 Pandemisinde sağlık çalışanları. Eskişehir Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi, 5(COVID-19 Özel Sayısı), 156-68. https://doi.org/10.35232/estudamhsd.789806
• Polat, Ö. & Coşkun, F. (2020). COVID-19 salgınında sağlık çalışanlarının kişisel koruyucu ekipman kullanımları ile depresyon, anksiyete, stres düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Batı Karadeniz Tıp Dergisi, 4(2), 51-58. DOI: 10.29058/mjwbs.2020.2.3
• Rizk, S.M.A. & Siam, B.G. (2021). Effect of tele-nursing education program on nurses’ compliance with standard precautions during COVID- 19 pandemic, Assiut Scientific Nursing Journal, 9(25), 10-19. https://doi.org/10.21608/ASNJ.2021.73190.1166
• Samur, M., İntepeler, S.S. & Lam, S.C. (2020). Adaptation and validation of the Compliance with Standard Precautions Scale amongst nurses in Turkey. International Journal of Nursing Practice, 26(3), e12839, https://doi.org/10.1111/ijn.12839
• Sarıer, T. & Kurşun, Ş. (2020). Yoğun bakımlarda çalışan hemşirelerin izolasyon önlemlerine uyum düzeyi, Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(4), 682- 688.
• Şanlıalp Zeyrek., A., Arslan, S., Fidan, Ö. & Mutluluk, T. (2023). The compliance of nurses with ısolation precautions during the pandemic and the effect of COVID-19 fear and anxiety: An observational and descriptive study. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8(2), 429-437.
• Tayran, N. & Ulupınar, S. (2011). Bir ölçek geliştirme çalışması: İzolasyon önlemlerine uyum ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 19(2), 89-98.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2025). COVID-19 Bilgilendirme Platformu. https://COVID19.saglik.gov.tr/tr-66935/genel-koronavirus-tablosu.html. Erişim Tarihi: 12.07.2025.
• Usluer, G., Esen, Ş., Dokuzoğuz, B., Ural, O., Akan, H., Yörük, C. & Şahin, H. (2006). İzolasyon önlemleri kılavuzu. Hastane İnfeksiyonları Dergisi, 10(Ek 2), 5.
• Ünaldı Baydın, N., Tural Büyük, E., & Pazarlı, B. (2021). The effect of professional attitudes of nurses working in different areas on the compliance with isolatıon precautions. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1), 187-195. https://doi.org/10.47115/jshs.885221
• Wong, E.L.-Y., Ho, K.-F., Dong, D., Cheung, A.W.-L., Yau, P.S.-Y., Chan, E.Y.-Y., Yeoh, E.-K., Chien,W.-T., Chen, F.Y., Poon, S., Zhang, Q. & Wong S.Y-S. (2021). Compliance with standard precautions and its relationship with views on infection control and prevention policy among healthcare workers during COVID-19 pandemic. International Journal of Environmental Resarch and Public Health, 18(7), 3420. https://doi.org/10.3390/ijerph18073420
• World Health Organization (2025). COVID-19 Epidemiological Update. https://www.who.int/publications/m/item/COVID-19-epidemiological-update-edition-177 Erişim Tarihi: 12.07.2025.