HÛD SÛRESİNİN 111. ÂYETİYLE İLGİLİ KIRÂATLERİN FİLOLOJİK AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Year 2020, Volume: 7 Issue: 2, 573 - 589, 30.12.2020

Mahsum Taş

https://doi.org/10.47425/siirtilahiyat.787172

Abstract

kıraatlerin, Arap dili başta olmak üzere birçok islâmî ilimle yakın ilgisi bulunmaktadır. kıraatlerin sonradan oluşan Arap dili kurallarına göre değerlendirilip değerlendirilemeyeceği meselesi dilciler arasında tartışılmıştır. Bazı dilciler, Arap dili kâidelerine uyan kırâatleri kabul ederken, uymayanları reddetmektedirler. Diğer Bazı dilciler ise, sahih bir senetle rivâyet edilen kırâatlerin gramer kurallarına değil, gramer kurallarının kırâatlere uyması gerektiğini belirtmektedir. Zira dil kurallarının varlığı kırâatlerin varlığından sonradır. Hûd Sûresi’nin 111. Âyetiyle ilgili de sekiz farklı kırâat bulunmaktadır. Bu makalede söz konusu ayetle ilgili kırâatler Arap dili grameri açısından incelenmiştir. Söz konusu kırâatlerin gramer kurallarına uygun olup olmadığı hususu tespit edilmiş, ele alınan her bir kırâat vechinin imamları belirtilmiş ve söz konusu kırâatle ilgili dil âlimlerinin görüşlerine detaylı olarak yer verilmiştir.

Keywords

Kırâat, Nahiv, Mütevâtir, Şâz

References

• Cezerî, Ebu’l-Hayr Şemsüddin Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Alî b. Yûsuf. en-Neşr fi’l-Kırâ’âti’l-‘Aşr. thk. ‘Alî Muhammed ed-Dabbâ‘. Beyrut: Daru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, ts.
• Ebû Hayyân Muhammed b. Yûsuf b. ‘Alî b. Yûsuf b. Hayyân el-Endelüsî. el-Bahru’l-Muhît. thk. Sıdkî Muhammed Cemîl. Beyrut: Daru’l-Fikr, 1420), 6/217; Semîn el-Halebî, ed-Durru’l-Masûn, 6/399-401.
• Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Ziyâd b. Abdillâh el-Absî el-Ferrâ’, Me‘âni’l-Kur’ân, thk. Ahmed Yûsuf en-Necâtî vd. (Kahire: Dâu’l-Mısriyye li’t-Te’lîf ve’t-Teceme, 1966.
• ed-Dânî, Ebû ‘Amr Osmân b. Saîd b. Osmân. Câmi‘u’l-Beyân fi’l-Kırâ’âti’s-Seb‘. Birleşik Arap Emirlikleri: Câmi‘atu’ş-Şârika, 2007. Enbârî, Ebu’l-Berekât Kemâluddîn ‘Abdurrahmân b. Muhammed b. Ubeydillâh. el-İnsâf fî Mesâ’ili’l-Hilâf. Yayın Yeri Yok: el-Mektebetu’l-‘Asriyye, 2003.
• Fârisî, Ebû ‘Alî Hasen b. Ahmed b. Abdilgaffâr. el-Hucce li’l-Kurrâ’i’s-Seb‘a. thk. Bedruddîn Kahvecî ve Beşîr Cüveycâbî. Dimaşak: Dâru’l-Me’mûn, 1993.
• Ferrâ’, Ebû Muhammed Muhyissünne el-Hüseyn b. Mes‘ûd b. Muhammed. Me‘âlimu’t-Tenzîl. thk. ‘Abdurrezzak el-Mehdî. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-‘Arabî, 1420.
• Halebî, Ebu’l-‘Abbâs Şihâbuddîn Ahmed b. Yûsuf b. İbrâhîm. ed-Durru’l-Masûn fî ‘Ulûmi’l-Kitâbi’l-Meknûn. thk. Ahmed Muhammed el-Harrât. Dimaşk: Dâru’l-Kalem, 2011.
• İbn Cinnî, Ebu’l-Feth Osmân. el-Muhteseb fî Tebyîni Vucûhi Şevâzzi’l-Kırâât ve’l-Îzâh ‘anhâ. Yayın Yeri Yok: Vezâretu’l-Evkâf, 1999. İbnu’l-Hâcib, Ebû Amr Cemâlüddîn Osmân b. Ömer b. Ebî Bekr. el-Emâli’n-Nahviyye. thk. Fahr Sâlih Süleyman Kadâre. Beyrut: Dâru’l-Cîl, ts.
• Muntecebuddîn el-Hemedânî. el-Ferîd fî İ‘râbi’l-Kur’ani’l-Mecîd. thk. Muhammed Nizâmuddîn el-Futeyyih. Medine: Dâru’z-Zamân, 1428/2006.
• Nehhâs, Ebû Ca‘fer Ahmed b. Muhammed b. İsmâîl el-Murâdî. İ‘râbu’l-Kur’ân. thk. ‘Abdülmünim Halîl İbrâhîm. Beyrut: Dâru’l-kutubi’l-‘İlmiyye, 1421.
• Nidâl Mahmûd el-Ferâye. el-Kırâ’âtu’l-Kur’âniyye fî Kitâbi’l-Keşşâf li’z-Zemahşerî,. Mûte: Câmiatü Mûte, Doktora Tezi, 2006.
• Sîbeveyhi, Ebû Bişr ‘Amr b. Osmân. el-Kitâb. thk. ‘Abdusselâm Muhammed Hârûn. Kahire: Mektebetu’l-Hâncî, 1988.
• Süyûtî, Ebü’l-Fadl Celâluddîn ‘Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed. el-İtkân fî ‘Ulûmi’l-Kur’ân. thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrâhîm. Kahire: el-Heyetu’l-Mıriyyetu’l-‘Âmme li’l-Kitab, 1974.
• Vâhidî, Ebu’l-Hasen ‘Alî b. Ahmed b. Muhammed. el-Basît fî Tefsîri’l-Kur’âni’l-Mecîd. thk. ‘Âdil Ahmed ‘Abdülmevcûd vd. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, 1994.
• Zeccâc, Ebû İshâk İbrâhîm b. es-Serî b. Sehl. Me‘âni’l-Kur’ân ve İ‘râbu. thk. ‘Abdülcelîl ‘Abduh Şelebî. Beyrut: ‘Âlemu’l-Kutub, 1988.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed el-Hârizmî. el-Keşşâf ‘an Hakâ’ikı Ğavâmizi’t-Tenzîl ve ‘Uyûni’l-Ekâvîl fî Vucûhi’t-Te’vîl. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, 1407.