Bu çalışma Dedemin İnsanları filmini milliyetçilik kuramlarına dair sembol ve metinler aracılığıyla
irdelemektedir. Çalışmada milliyetçiliği tartışırken, film metninde failin varlığı sorgulanmaktadır.
Çalışmanın amacı dil, bayrak, ötekileştirme, cemaat gibi milliyetçilik kuramlarında değinilen
temel kavram ve olguları metinler arası bir okuma ile incelemektir. Giriş bölümünde çalışmanın
kuramsal dayanağını oluşturan yapısalcılık, post-yapısalcılık, sosyal bilimlerde milliyetçilik
kuramları ve sinema milliyetçilik ilişkisi tartışılmaktadır. Milliyetçiliğin diğer gösterenlerinin yanı
sıra ekonomi ve dil ile ilişkisinin üstünde durulmaktadır. İlerleyen bölümde film metninde
milliyetçiliğin gösterenleri milliyetçilik kuramları bağlamında incelenmektedir. İnceleme
yaklaşımı normatif değil pozitiftir, böylece çalışma filmin nasıl olması gerektiğinden ziyade, nasıl
olduğu üstünde durmaktadır. Son bölümde ise filmin yönetmeni ile yapılan bir röportajda
kendi sorduğu sorunun filmdeki cevabı aranmakta, bu soru son dönem Türk sinemasında
yaygınlaştığı kabul edilen bir düşünce –devleti, yapıyı öne çıkaran; bireyi önemsizleştiren bir
ikilik- ile birlikte tartışılmaktadır.
Adorno, T. W. & Horkheimer, M. (2010). Aydınlanmanın Diyalektiği. (N. Ülner & E. Öztarhan Karadoğan, Çev.). İstanbul: Kabalcı.
Anderson, B. (1995). Hayali Cemaatler: Milliyetçiliğin Yayılması ve Kökenleri. (İ. Savaşır, Çev.). İstanbul: Metis.
Baudrillard, J. (2008). Simulark ve Simulasyon. (O. Adanır, Çev.). Ankara: Doğu Batı.
Benhabib, S. (1999). Modernizm, Evrensellik ve Birey Çağdaş Ahlak Felsefesine Katkıları. İstanbul: Ayrıntı.
Bernstein, J.M. (2009). Önsöz. Adorno, T. W., Kültür Endüstrisi - Kültür Yönetimi, (E. Gen, N. Ülner, M. Tüzen, Çev.). İstanbul: İletişim.
Bordwell, D. (1986). Classical Hollywood Cinema: Narrational Principles and Procedures. P Rosen (Ed.), Narrative, Apparatus, Ideology (s. 17-34). NY: Colombia University.
Buckland, W. (2005). Film Semiotics. Toby Miller ve Robert Stam (Ed.), A Companion to Film Theory (s. 84-104). Blackwell Publishing.
Currie, G. (2005). Cognitivism. Toby Miller ve Robert Stam (Ed.), A Companion to Film Theory (s. 105-122). Blackwell Publishing.
Duruel Erkılıç, S. (2012). Türk Sinemasında Tarih ve Bellek. Ankara: De Ki.
Easthope, A. (1998). Classic Film Theory and Semiotics. J. Hill & P. Church Gibson (Ed.), The Oxford Guide to Film Studies (s. 51-57). OUP Oxford Press.
Edgard, A. (2007a). Metinlerarasılık (Intertextuality), (M. Karaşahan, Çev.). A. Edgar & P. Sedgwick (Ed.), Kültürel Kuramda Anahtar Kavramlar Sözlüğü, (s. 188). İstanbul: Açılım.
Edgard, A. (2007b). Modernizm (Modernism), (M. Karaşahan, Çev.). A. Edgar & P. Sedgwick (Ed.), Kültürel Kuramda Anahtar Kavramlar Sözlüğü, (s. 231-233).İstanbul: Açılım.
Edgar, A & Sedgwick, P. (2007). Post-yapısalcılık (Post-Structuralism), (M. Karaşahan, Çev.). A. Edgar & P. Sedgwick (Ed), Kültürel Kuramda Anahtar Kavramlar Sözlüğü, (s. 280-285). İstanbul: Açılım.
Esen, Ş.K. (2010). Türk Sinemasının Kilometre Taşları. İstanbul: Agora.
Foucault, M. (2011a). Etiğin soybilimi üzerine: Sürmekte olan çalışmaya ilişkin bir değerlendirme, (O. Akhınay & F. Keskin, Çev.). F. Keskin (Ed.), Özne ve İktidar, (s. 193-220). İstanbul: Ayrıntı.
Foucault, M. (2011b). Bir özgürlük pratiği olarak kendilik kaygısı etiği, (O. Akhınay, Çev.). F. Keskin (Ed.), Özne ve İktidar, (s. 221-247). İstanbul: Ayrıntı.
Gellner, E. (2006). Nations and Nationalism. Malden. MA: Blackwell. Georgeon, F. (1995). Son Canlanış (S. Tanilli, Çev.). R. Mantran (Ed),Osmanlı İmparatorluğu Tarihi II (s. 145-216). İstanbul: Cem.
Giritlioğlu, T. (Yönetmen). (1999).Salkım Hanımın Taneleri [Film]. Türkiye: Avşar Film.
Giritlioğlu, T. (Yönetmen). (2008).Güz Sancısı [Film]. Türkiye: Özen Film.
Güney, A. (2007). Resmi Milliyetçilikten Popüler Milliyetçiliğe Geçiş: 1960 Sonrası Türk Sineması Üzerine Siyasal Bir Deneme. Doğu Batı Milliyetçilik II, 39,209-226.
Güran, T. (1999). İktisat Tarihi. İstanbul: Acar Matbaacılık.
Hall, S. (2011). “Encoding/Decoding”. C. Lee Harrington, D. Bielby (Ed.) Popular Culture, Production and Consumption (s. 123-132). MA: Blackwell.
Hayward, S. (2006). Cinema Studies The Key Concepts. London & NY: Routledge.
Hobsbawm, E. J. (1990). Nations and Nationalism Since 1780: Programme, Myth, Reality. NY: Cambridge Universi
Konuralp, S. (2004). Film Müziği. Ankara: Oğlak.
MacCabe, C. (1986). Theory and Film: Principles of Realism and Pleasure. P Rosen (Ed.), Narrative, Apparatus, Ideology (s. 179-197). NY: Colombia University.
Maro, A. (2011). Bu kadar azınlığın olduğu ülkede çoğunluk nedir?. (Çağan Irmak ile söyleşi) Milliyet Pazar. 30 Ekim 2011.http://www. milliyet.com.tr/-bu-kadar-azinligin-oldugu-ulkede-cogunluk-nedir-/ pazar/haberdetay/30.10.2011/1456956/default.htm
Irmak, Ç. (Yönetmen). (2011) Dedemin İnsanları [Film]. Türkiye: Most Production & Ay Yapım.
Lacan, J. (1949). The Mirror Stage as Formative of the Function of the I as Revealed in Psychoanalytic Experience. (A. Sheridan, Çev.) http:// faculty.wiu.edu/D-Banash/eng299/LacanMirrorPhase.pdf.
Lozan Mübadilleri Vakfı. (2012). Yunan ve Türk Halklarının Mübadelesine İlişkin Sözleşme ve Protokol, http://www. lozanmubadilleri.org.tr/anlasma.
Mantran, R. (1995). Doğu Sorunu’nun Başlangıçları (S. Tanilli, Çev.). R. Mantran (Ed),Osmanlı İmparatorluğu Tarihi II (s. 8-57), İstanbul: Cem.
McCarthy, J. (2012). Ölüm ve Sürgün: Osmanlı Müslümanlarının Etnik Kıyımı (1821-1922). (F.Sarıkaya, Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
McNeill, W. H. (2001). Dünya Tarihi.(A.Şenel, Çev.). İstanbul: İmge.
Medya Takip Merkezi. (2014). Mayıs Ayında Sanat Dünyasında Cannes ve Nuri Bilge Ceylan Rüzgarı Esti. http://www.medyatakip. com.tr/mayis-ayinda-sanat-dunyasinda-cannes-ve-nuri-bilge-ceylan- ruzgari-esti/devami/
Monaco, J. (2002). Bir Film Nasıl Okunur? (E. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Oğlak.
Paşa Cengiz, E. (2014). Tarih, Tekerrür ve Ulusal Sinema: Veda ve Fetih 1453. Sözlü Tebliğ, Türkiye Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler Konferansı XV: Sinema ve Seyirci, 8 Mayıs 2014; 3. Oturum.
Poster, M. (2012) Foucault, Deleuze ve Yeni Medya. Cogito, 70-71, 536-551.
Pulur, H. (2012). “Vaaay kitabın başına gelenler!” http://cadde. milliyet.com.tr/2010/12/05/YazarDetay/1647505/“vaaay_kitabin_ basina_gelenler
Sedgwick, P. (2007). Yapısalcılık (Structuralism) (M. Karaşahan, Çev.). A. Edgar & P. Sedgwick (Ed), Kültürel Kuramda Anahtar Kavramlar Sözlüğü, (s. 354-356). İstanbul: Açılım.
Scognamillo, G. (2010). Türk Sinema Tarihi. İstanbul: Kabalcı.
Sönmez Selçuk, S. (2012). Dünden Bugüne Milliyetçilik: Küresel Dünyada Yükselen Sesler. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(3), 117-136.
Odabaş, B. (2006). Türk Sinemasının Kuruluşunda Ordu’nun Rolü, Belge(sel) Film ve Kurtuluş Savaşı Filmleri. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, 24, 205-212.
Onaran, A.Ş. (1994). Sessiz Sinema Tarihi. Ankara: Kitle.
Özön, N. (1970). İlk Türk Sinemacısı: Fuat Uzkınay. İstanbul: Türk Sinematek Derneği.
Vasey, R. (2008). Sinemanın Dünya Çapında Yaygınlaşması (A. Fethi, Çev.). G. Nowel-Smith (Ed), Dünya Sinema Tarihi (s. 75-85), İstanbul: Kabalcı.
Yalur, T. (2012). Foucault’nun Temsil Anlayışı Üzerine. Cogito, 70-71, 437-445.
Zaim, D. (Yönetmen). (2010). Gölgeler ve Suretler [Film]. Türkiye: M3 Film.
Zizek, S. (2011). İdeolojinin Yüce Nesnesi. (T. Birkan, Çev.). İstanbul: Metis.
DEDEMIN INSANLARI IN THE OF CONTEXT OF NATIONALISM AND THE INDIVIDUAL
This study analyzes the film Dedemin İnsanları (The People of My Grandfather) via symbols and
texts about nationalism theories. The study questions the existence of the individual in the
film text. The study aims to observe the integral concepts and facts in the theory of nationalism, such as language, flag, Othering, and community, through an intertextual reading of the
film. First, the study discusses the theoretical backgrounds, such as post-structuralistic, structuralistic, and nationalistic theory in social science, and the relationship between nationalism
and cinema, emphasizing the relationships among nationalism, economy, and language. Then
it examines the significance of nationalism in the film text. The approach is not intended to be
normative; rather it is positive, focusing on how film is to be, rather than how it has to be. The
last section presents an interview with the director of the film about the dichotomy between
civil society and the state, which trivializes the concept of the the individual and highlights
structure in the Turkish Cinema in the new era.
Adorno, T. W. & Horkheimer, M. (2010). Aydınlanmanın Diyalektiği. (N. Ülner & E. Öztarhan Karadoğan, Çev.). İstanbul: Kabalcı.
Anderson, B. (1995). Hayali Cemaatler: Milliyetçiliğin Yayılması ve Kökenleri. (İ. Savaşır, Çev.). İstanbul: Metis.
Baudrillard, J. (2008). Simulark ve Simulasyon. (O. Adanır, Çev.). Ankara: Doğu Batı.
Benhabib, S. (1999). Modernizm, Evrensellik ve Birey Çağdaş Ahlak Felsefesine Katkıları. İstanbul: Ayrıntı.
Bernstein, J.M. (2009). Önsöz. Adorno, T. W., Kültür Endüstrisi - Kültür Yönetimi, (E. Gen, N. Ülner, M. Tüzen, Çev.). İstanbul: İletişim.
Bordwell, D. (1986). Classical Hollywood Cinema: Narrational Principles and Procedures. P Rosen (Ed.), Narrative, Apparatus, Ideology (s. 17-34). NY: Colombia University.
Buckland, W. (2005). Film Semiotics. Toby Miller ve Robert Stam (Ed.), A Companion to Film Theory (s. 84-104). Blackwell Publishing.
Currie, G. (2005). Cognitivism. Toby Miller ve Robert Stam (Ed.), A Companion to Film Theory (s. 105-122). Blackwell Publishing.
Duruel Erkılıç, S. (2012). Türk Sinemasında Tarih ve Bellek. Ankara: De Ki.
Easthope, A. (1998). Classic Film Theory and Semiotics. J. Hill & P. Church Gibson (Ed.), The Oxford Guide to Film Studies (s. 51-57). OUP Oxford Press.
Edgard, A. (2007a). Metinlerarasılık (Intertextuality), (M. Karaşahan, Çev.). A. Edgar & P. Sedgwick (Ed.), Kültürel Kuramda Anahtar Kavramlar Sözlüğü, (s. 188). İstanbul: Açılım.
Edgard, A. (2007b). Modernizm (Modernism), (M. Karaşahan, Çev.). A. Edgar & P. Sedgwick (Ed.), Kültürel Kuramda Anahtar Kavramlar Sözlüğü, (s. 231-233).İstanbul: Açılım.
Edgar, A & Sedgwick, P. (2007). Post-yapısalcılık (Post-Structuralism), (M. Karaşahan, Çev.). A. Edgar & P. Sedgwick (Ed), Kültürel Kuramda Anahtar Kavramlar Sözlüğü, (s. 280-285). İstanbul: Açılım.
Esen, Ş.K. (2010). Türk Sinemasının Kilometre Taşları. İstanbul: Agora.
Foucault, M. (2011a). Etiğin soybilimi üzerine: Sürmekte olan çalışmaya ilişkin bir değerlendirme, (O. Akhınay & F. Keskin, Çev.). F. Keskin (Ed.), Özne ve İktidar, (s. 193-220). İstanbul: Ayrıntı.
Foucault, M. (2011b). Bir özgürlük pratiği olarak kendilik kaygısı etiği, (O. Akhınay, Çev.). F. Keskin (Ed.), Özne ve İktidar, (s. 221-247). İstanbul: Ayrıntı.
Gellner, E. (2006). Nations and Nationalism. Malden. MA: Blackwell. Georgeon, F. (1995). Son Canlanış (S. Tanilli, Çev.). R. Mantran (Ed),Osmanlı İmparatorluğu Tarihi II (s. 145-216). İstanbul: Cem.
Giritlioğlu, T. (Yönetmen). (1999).Salkım Hanımın Taneleri [Film]. Türkiye: Avşar Film.
Giritlioğlu, T. (Yönetmen). (2008).Güz Sancısı [Film]. Türkiye: Özen Film.
Güney, A. (2007). Resmi Milliyetçilikten Popüler Milliyetçiliğe Geçiş: 1960 Sonrası Türk Sineması Üzerine Siyasal Bir Deneme. Doğu Batı Milliyetçilik II, 39,209-226.
Güran, T. (1999). İktisat Tarihi. İstanbul: Acar Matbaacılık.
Hall, S. (2011). “Encoding/Decoding”. C. Lee Harrington, D. Bielby (Ed.) Popular Culture, Production and Consumption (s. 123-132). MA: Blackwell.
Hayward, S. (2006). Cinema Studies The Key Concepts. London & NY: Routledge.
Hobsbawm, E. J. (1990). Nations and Nationalism Since 1780: Programme, Myth, Reality. NY: Cambridge Universi
Konuralp, S. (2004). Film Müziği. Ankara: Oğlak.
MacCabe, C. (1986). Theory and Film: Principles of Realism and Pleasure. P Rosen (Ed.), Narrative, Apparatus, Ideology (s. 179-197). NY: Colombia University.
Maro, A. (2011). Bu kadar azınlığın olduğu ülkede çoğunluk nedir?. (Çağan Irmak ile söyleşi) Milliyet Pazar. 30 Ekim 2011.http://www. milliyet.com.tr/-bu-kadar-azinligin-oldugu-ulkede-cogunluk-nedir-/ pazar/haberdetay/30.10.2011/1456956/default.htm
Irmak, Ç. (Yönetmen). (2011) Dedemin İnsanları [Film]. Türkiye: Most Production & Ay Yapım.
Lacan, J. (1949). The Mirror Stage as Formative of the Function of the I as Revealed in Psychoanalytic Experience. (A. Sheridan, Çev.) http:// faculty.wiu.edu/D-Banash/eng299/LacanMirrorPhase.pdf.
Lozan Mübadilleri Vakfı. (2012). Yunan ve Türk Halklarının Mübadelesine İlişkin Sözleşme ve Protokol, http://www. lozanmubadilleri.org.tr/anlasma.
Mantran, R. (1995). Doğu Sorunu’nun Başlangıçları (S. Tanilli, Çev.). R. Mantran (Ed),Osmanlı İmparatorluğu Tarihi II (s. 8-57), İstanbul: Cem.
McCarthy, J. (2012). Ölüm ve Sürgün: Osmanlı Müslümanlarının Etnik Kıyımı (1821-1922). (F.Sarıkaya, Çev.). Ankara: Türk Tarih Kurumu.
McNeill, W. H. (2001). Dünya Tarihi.(A.Şenel, Çev.). İstanbul: İmge.
Medya Takip Merkezi. (2014). Mayıs Ayında Sanat Dünyasında Cannes ve Nuri Bilge Ceylan Rüzgarı Esti. http://www.medyatakip. com.tr/mayis-ayinda-sanat-dunyasinda-cannes-ve-nuri-bilge-ceylan- ruzgari-esti/devami/
Monaco, J. (2002). Bir Film Nasıl Okunur? (E. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Oğlak.
Paşa Cengiz, E. (2014). Tarih, Tekerrür ve Ulusal Sinema: Veda ve Fetih 1453. Sözlü Tebliğ, Türkiye Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler Konferansı XV: Sinema ve Seyirci, 8 Mayıs 2014; 3. Oturum.
Poster, M. (2012) Foucault, Deleuze ve Yeni Medya. Cogito, 70-71, 536-551.
Pulur, H. (2012). “Vaaay kitabın başına gelenler!” http://cadde. milliyet.com.tr/2010/12/05/YazarDetay/1647505/“vaaay_kitabin_ basina_gelenler
Sedgwick, P. (2007). Yapısalcılık (Structuralism) (M. Karaşahan, Çev.). A. Edgar & P. Sedgwick (Ed), Kültürel Kuramda Anahtar Kavramlar Sözlüğü, (s. 354-356). İstanbul: Açılım.
Scognamillo, G. (2010). Türk Sinema Tarihi. İstanbul: Kabalcı.
Sönmez Selçuk, S. (2012). Dünden Bugüne Milliyetçilik: Küresel Dünyada Yükselen Sesler. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(3), 117-136.
Odabaş, B. (2006). Türk Sinemasının Kuruluşunda Ordu’nun Rolü, Belge(sel) Film ve Kurtuluş Savaşı Filmleri. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, 24, 205-212.
Onaran, A.Ş. (1994). Sessiz Sinema Tarihi. Ankara: Kitle.
Özön, N. (1970). İlk Türk Sinemacısı: Fuat Uzkınay. İstanbul: Türk Sinematek Derneği.
Vasey, R. (2008). Sinemanın Dünya Çapında Yaygınlaşması (A. Fethi, Çev.). G. Nowel-Smith (Ed), Dünya Sinema Tarihi (s. 75-85), İstanbul: Kabalcı.
Yalur, T. (2012). Foucault’nun Temsil Anlayışı Üzerine. Cogito, 70-71, 437-445.
Zaim, D. (Yönetmen). (2010). Gölgeler ve Suretler [Film]. Türkiye: M3 Film.
Zizek, S. (2011). İdeolojinin Yüce Nesnesi. (T. Birkan, Çev.). İstanbul: Metis.