SİNEMADA KÖTÜNÜN KAHKAHASININ EROL TAŞ ÖRNEĞİ ÜZERİNDEN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 1, 105 - 144, 15.04.2020

Şükrü Sim , Semih Göncü

https://doi.org/10.32001/sinecine.674333

Cited By: 1

Öz

Sinema tarihinde kötünün kahkahası her daim kötü karakter ile özdeşleşen ve kötüyü kahramandan keskin bir şekilde ayıran önemli bir olgu olarak var olmuştur. Ancak bu kahkahanın nasıl bir sebepten veya motivasyondan dolayı filmlerde tezahür ettiği, akademik bağlamda yeterince üzerinde durulmamış ve düşünülmemiş bir durumdur. Bu çalışmada Türk sinemasında kötü karakterle/tiple özdeşleşmiş bir aktör olan Erol Taş’ın dört farklı filmde canlandırdığı karakter ve tiplerin kahkahası üzerinden bir inceleme yapılmaya çalışılacaktır. Teorik çerçevesini gülme teorilerinin oluşturduğu çalışmada, Türk sinemasında bulunan karakter/tip ayrımı için de teorik bir perspektif ortaya konulmuş ve Taş’ın seçilen filmlerde canlandırdığı kişiliklerin karakter ve tip ayrımları yapılmıştır. Çalışmada Erol Taş’ın ön plana çıktığını varsaydığımız dört farklı filmi seçilmiştir: Susuz Yaz (Metin Erksan, 1963), Aslan Bey (Yavuz Yalınkılıç, 1968), Çeko (Çetin İnanç, 1970), Yılmayan Şeytan (Yılmaz Atadeniz, 1972). İncelenen filmlerdeki kötü karakterler ve tipler genellikle üstünlük teorisinin ön gördüğü sebeplerden dolayı kahkaha atmaktadırlar. Bununla birlikte bazı durumlarda kötü karakterlerin kahkaha atma sebebi uyumsuzluk ve rahatlama teorileriyle birlikte Henri Bergson’un da gülme teorisini doğrulamaktadır. Çalışmada Erol Taş’ın canlandırdığı kötü karakter kahkahalarının karmaşık bir yapı arz ettiği; öte yandan kötü tiplerin ise nispeten daha basit bir düzlem üzerinden şekillenen kahkahalara sahip olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Kahkaha, Gülme Teorileri, KÖTÜ KARAKTER, TÜRK SİNEMASI, EROL TAŞ

EXAMINATION OF EVIL LAUGHTER IN THE CONTEXT OF TURKISH ACTOR EROL TAŞ’S FILMS

Öz

Evil laughter has always been a significant element that distinguishes the villain from the hero in cinematic narratives. However, the ontology of this evil laughter, and specifically why and how evil laughter occurs, has never been adequately examined in film studies. This study seeks to examine the ontology of evil laughter in the context of films featuring Erol Taş who was a prominent actor in Turkish cinema renowned for the villains he played. This study thus employs character and type theories to distinguish the characters and types in Taş’s films. Its main theoretical framework, however, is theories of laughter. This study focuses on four films that feature him as a leading villain: Dry Summer (Metin Erksan, 1962), Aslan Bey (Yavuz Yalınkılıç, 1968), Çeko (Çetin İnanç, 1970), and The Deathless Devil (Yılmaz Atadeniz, 1972). Analysis of the four films selected here reveals that the superiority theory is the theory that best clarifies evil laughter, though the incongruity and relief theories have value too, as does Henri Bergson’s laughter theory. The study also finds that the evil laughter of characters is more sophisticated than the evil laughter of types.

Anahtar Kelimeler

Laughter, theories of laughter, villain, Turkish cinema, Erol Tas

Kaynakça

• Adanır, O. (2003). Sinemada Anlam ve Anlatım. İstanbul: Alfa.
• American Film Institute (t.y). AFI’s 100 Years… 100 Heroes & Villains. AFI. https://www.afi.com/afis-100-years-100-heroes-villians/ (Erişim Tarihi: 11 Kasım 2019).
• Arenas, E. C. (2011). Villains in Our Mind: A Psychological Approach to Literary and Filmic Villainy. A. Fahraeus & D. Y. Çamoğlu (Ed.), Villains and Villainy Embodiments of Evil in Literature, Popular Culture and Media (3-27). New York: Rodopi.
• Aristoteles (2016). Poetika. (Çev. Ari Çokona & Ömer Aygün). İstanbul: İş Bankası.
• Aslan, P. (2007). 90 Sonrası Türk Sinemasında Tip Karakter İkilemi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İzmir.
• Atadeniz, Y. (Yönetmen). (1972). Yılmayan Şeytan [Film]. Türkiye: Atadeniz Film.
• Atayman, V. & Çetinkaya, T. (2016). Popüler Sinemanın Mitolojisi. İstanbul: Ayrıntı.
• Bazin, A. (2013). Sinema Nedir? (Çev. İbrahim Şener). İstanbul: Doruk.
• Belge, M. (1998). Edebiyat Üstüne Yazılar. İstanbul: İletişim.
• Bergson, H. (2015). Gülme: Komiğin Anlamı Üstüne Deneme. (Çev. Yaşar Avunç). İstanbul: Ayrıntı.
• Bruney, G. (2019, 16 Ağustos). Joaquin Phoenix’s Joker Laugh Was Inspired By a Real-Life Neurological Disorder. Esquire. https://www.esquire.com/entertainment/movies/a28719757/joaquin-phoenix-joker-inspiration-laugh/ (Erişim: 28 Ekim 2019).
• Christiansen, J. K. (2018). Social Signals and Antisocial Essences: The Function of Evil Laughter in Popular Culture. The Journal of Popular Culture, 51 (5), 1214-1233.
• Croley, J. A., Reese, V., & Wagner, R. (2017). Dermatologic Features of Classic Movie Villains: The face of Evil. JAMA Dermatology, 153 (6), 559-564.
• Dunbar, R., Baron, E., Frangou, A., R., Pearce, Van Leeuwen, E., Stow, J., Partridge, G., Macdonald, I., Barra, V., van Vugt, M. (2011). Social laughter is Correlated with an Elevated Pain Threshold. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 279, 1161-1167.
• Erdoğan, İ. (2012). Pozitivist Metodoloji ve Ötesi. Ankara: Erk Yayınları.
• Erkek, F. (2017). Kahkaha Toplumdan Yana: Henri Bergson’un Gülme Yorumu. Dört Öğe, 5 (11), 1-16.
• Erksan, M. (Yönetmen). (1963). Susuz Yaz [Film]. Türkiye: Hitit.
• Glenn, P. (2003). Laughter in Interaction. Cambridge: New York.
• Hanich, J. (2014). Laughter and collective awareness: The cinema Auditorium as Public Space. NESCUS, European Journal of Media Studies, 3 (2), 43-62.
• İnanç, Ç. (Yönetmen). (1970). Çeko [Film]. Türkiye: Erman Film.
• Kabadayı, L. (2016). “İyi Adam-Kötü Adam”: Son Dönem Türk Sinemasında Erkek Karakter ve Stereotipleşme. H. Kuruoğlu (Ed.), Erkek Kimliğinin Değişemeyen Halleri (s. 167-185). İstanbul: Nobel Yaşam.
• Klapp, O. E. (1954). Heroes, Villains and Fools, as Agents of Social Control. American Sociological Review. 19 (1), 56-62.
• Mashable. (2012, 13 Ocak). The 100 Greatest Maniacal Laughs in Movie History. Mashable. https://mashable.com/2012/08/13/100-best-maniacal-laughs-in-movies/#QBk1YhrupPqH (Erişim: 28 Ekim 2019).
• McKee, R. (1997). Story: Substance, Structure, Style, and the Principles of Screenwriting. New York: ReganBooks.
• McKee, A. (2003). Textual Analysis: A Beginner’s Guide. London: Sage.
• Morreall, J. (1997). Gülmeyi Ciddiye Almak. (Çev. Kubilay Aysevener & Şenay Soyer). İstanbul: İris.
• Ni Fhlainn, S. (2011). ‘Wait till they get a load of me!’: The Joker from Modern to Postmodern Villainous S/laughter. A. Fahraeus, D. Y. Çamoğlu (Ed.), Villains and Villainy Embodiments of Evil in Literature, Popular Culture and Media (71-92). New York: Rodopi.
• Nutku, Ö. (2001). Dram Sanatı-Tiyatroya Giriş. İstanbul: Kabalcı.
• Parvulescu, A. (2017). Gülme. Bir Tutkuya Dair Notlar. (Çev. Mehmet Doğan). İstanbul: Boğaziçi.
• Platon. (2007). Yasalar. (Çev. C. Şentuna & S. Babür). İstanbul: Kabalcı.
• Platon. (2010). Devlet. (Çev. S. Eyüpoğlu & M. A. Cimcoz) İstanbul: İş Bankası.
• Quora. (2017). Which Movie Villian Has The Best Laugh?. Quora. https://www.quora.com/Which-movie-villain-has-the-best-evil-laugh (Erişim: 28 Ekim 2019).
• Raine, J. (2016, 13 Nisan). The Evolutionary Origins of Laughter Are Rooted More in Survival Than Enjoyment. The Conversation. https://theconversation.com/the-evolutionary-origins-of-laughter-are-rooted-more-in-survival-than-enjoyment-57750 (Erişim: 7 Ekim 2019).
• Reddit. (2016). Do "evil laughs" exist in real life, even though nothing is actually funny?. Reddit.https://www.reddit.com/r/NoStupidQuestions/comments/4wu2kp/do_evil_laughs_exist_in_real_life_even_though/ (Erişim: 28 Ekim 2019).
• Ross, M. D., Owren, M. J., Zimmermann, E. (2010). The Evolution of Laughter in Great Apes and Humans, Communicative & Integrative Biology, 3 (2), 191-194.
• Sanders, B. (2001). Kahkahanın Zaferi. (Çev. Kemal Atakay). İstanbul: Ayrıntı.
• Scognamillo, G., Demirhan, M. (2005). Fantastik Türk Sineması. İstanbul: Kabalcı.
• Scognamillo, G. (2014). Türk Sinema Tarihi. İstanbul: Kabalcı.
• Sevindi, K. (2015). Yeşilçam’da Eril Kötülüğün Tipolojik Temsili: Kötü Erkek Tipleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sevindi, K. (2016). Sosyo-Kültürel Bağlamıyla Yeşilçam’daki Kötü Adam Temsilleri: Köy Ağaları Örneği. Medeniyet Sanat, İMÜ Sanat, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 2 (1), 61-78.
• Sim, Ş. (2009). Türk Sinema Tarihi’nde İlk Üçleme, Metin Erksan’dan Mülkiyet Üçlemesi: “Yılanların Öcü”, “Susuz Yaz”, “Kuyu”. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi. 1 (3), 171-196.
• Sim, Ş. (2018). Transformation of The Villain in Hollywood. International Journal of Cultural and Social Studies. 4 (2), 429-449. Şentürk, R. (2016). Gülme Teorileri. İstanbul: Küre.
• Taş, E. (t.y.) Erol Taş Belgeseli, Program Yön. Yılmaz Çoğulu. https://www.youtube.com/watch?v=IkF75pvKZ9A (Erişim: 19 Ekim 2019). Wikipedia. (t.y.) Evil Laughter. Wikipedia. http://www.wikizero.biz/index.php?q=aHR0cHM6Ly9lbi53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvRXZpbF9sYXVnaHRlcg (Erişim: 28 Ekim 2019).
• Yağız, N. (2009). Türk Sinemasında Karakterler ve Tipler: Türk Sinemasının Türk Toplumuna Bakışı 1950-1975 Dönemi. İstanbul: İşaret.
• Yalınkılıç, Y. (Yönetmen). (1968). Aslan Bey [Film]. Türkiye: Objektif Film.