II. Dünya Savaşı'nda Çizgi Filmlerin Mihver Devletleri Tarafından Karşı Propaganda Amaçlı Kullanımı

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 8, 249 - 265, 29.12.2019

Mehmet Ali Gazi , Caner Çakı

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.542931

Cited By: 2

Öz

II. Dünya Savaşı'nda Müttefik
Devletleri tarafından, Mihver Devletleri'ne karşı propaganda amaçlı pek çok
çizgi film üretilmiştir. Müttefik Devletler, çizgi filmlerde Mihver
Devletleri'ne karşı nefret söylemi inşa ederek, kamuoyundan savaşa yönelik
destek almayı amaçlamıştı. Bu süreçte Mihver Devletleri, Müttefik Devletleri'ne
yönelik karşı propaganda amaçlı çizgi filmler üretme yolu gitti. Bu çalışmada,
2. Dünya Savaşı'nda Mihver Devletleri'nce propaganda amaçlı üretilen çizgi
filmler "karşı propaganda" amaçlı olarak ele alınmıştır. Bu amaçla
çalışmada, 1940Almanya yapımı Der Störenfried (Oyunbozan), 1941 İtalyanyapımı
Il Dottor Churkill (Doktor Churkill) ve 1943 Japonya yapımı Momotarō no
Umiwashi (Momotaro'nun Deniz Kartalları) çizgi filmleri nitel araştırma
yöntemleri içerisinde yer alan göstergebilimsel analiz yöntemi kullanılarak
incelemiştir. Çalışmada çizgi filmler, İsviçreli Dil Bilimci Ferdinand de
Saussure'ün göstergebilim anlayışı çerçevesinde analiz edilmiştir. Elde edilen
bulgular ışığında, Mihver Devletleri'nce çekilen propaganda amaçlı çizgi
filmlerde Müttefik Devletleri'ne karşı nefret söylemi inşa edilmeye çalışıldığı
sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

: Çizgi Film, Propaganda, Mihver Devletleri, 2. Dünya Savaşı, göstergebilim

Kaynakça

• Akarcalı, S. (2003). İkinci Dünya Savaşında İletişim ve Propaganda. Ankara: İmaj Yayınevi. 162-163
• Caplan, J. (2017). Hitler Almanyası 1933-1945. İdem Erman, (çev), İstanbul: İnkılap Yayınları. 17
• Çakı, C. (2018a). Nazi Almanyası Etkisindeki İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin Propaganda Posterleri Üzerine İnceleme. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 11 (2), 252-272.
• Çakı, C. (2018b). "Mitinglerin Propagandadaki Rolü: Nürnberg Mitingleri'ne Ait Fotoğrafların Göstergebilimsel Analizi",Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 5 (1), 59-79.
• Çakı, C. (2018c). Adolf Hitler'in Kült Lider İnşasında Kullanılan Propaganda Posterlerinin Göstergebilimsel Analizi. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 3(6), 24-38.
• Çakı, C. (2018d). İkinci Dünya Savaşı’ndaki Propaganda Savaşlarında Çizgi Filmin Rolü: Nazi Almanyası ve Amerika Birleşik Devletleri Üzerine İnceleme. Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları E-Dergisi, 1(2), 51-63.
• Çakı, C.,& Gülada, M. O. (2018). Nazizm İdeolojisinde Alman Kadınları:" Ns-Frauen-Warte" Propaganda Dergisi Üzerine İnceleme. Medeniyet ve Toplum Dergisi, 2(2), 89-105.
• Çankaya, E. (2008). İktidar Bu Kapağın Altındadır. Gösteri Demokrasisinde Siyasal Reklamcılık. İstanbul: Boyut Yayın Grubu, 32.
• Domenach, J. M. (2003). Politika ve Propaganda, Tahsin Yücel, (çev), 2. Basım. İstanbul:Varlık Yayınları, 90,80-81.
• Eberle, H. ve Uhl, M. (2017). Hitler Kitabı.Mustafa Tüzel, (çev), İstanbul: Alfa Yayınları, 584.
• Fiske, J. (2017). İletişim Çalışmalarına Giriş. Süleyman İrvan,(çev), 5. Basım. Ankara:Bilim ve Sanat Yayınları, 127.
• Gazi, M. A., Çakı, C., & Gülada, M. O. (2018). İkinci Dünya Savaşı'nda Sovyet Kült Lider Propagandasında Vladimir Lenin ve Joseph Stalin'in Sunumu. Dördüncü Kuvvet Uluslararası Hakemli Dergi, 1(2), 25-42.
• Gilbert, M. (2011). Churchill,Süha Sertabiboğlu, (çev), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 566
• Goebbels, J. (2016). Gerçek Yüzüyle Komünizm ve Teori ve Pratikte Bolşevizm. Zehra Köroğlu,(çev), İstanbul: Bilge Karınca Yayınları, 24-25.
• Guiraud, P. (2016). Göstergebilim. Mehmet Yalçın, (çev), 3.Baskı. Ankara: İmge Kitabevi, 39.
• Hart, B. L. (2015). İkinci Dünya Savaşı Tarihi.Kerim Bağrıaçık, (çev), İstanbul: İş Bankası Yayınları, 621-622
• Jowett, S. G. & O'donnell, V. (2014). Propaganda & Persuasion. USA: Sage, 59.
• Kalkan Kocabay, H. (2008). Tiyatroda Göstergebilim. İstanbul: E Yayınları, 16.
• Kallis, A. (2005). Nazi Propaganda and The Second World War. Germany: Springer, 120
• Kissenger, H. (2010). Diplomasi. (9.Baskı).(İbrahim H. Kurt,(çev), İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 280-281.
• Kuruoğlu, H. (2006). Propaganda ve Özgürlük Aracı Olarak Radyo. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım,21.
• Listverse (2018). http://listverse.com/2017/09/13/top-10-pro-nazi-propaganda-cartoons-from-world-war-ii/ erişim tarihi: 18.07.2018.
• Macksey, K. J. (2012). İkinci Dünya Savaşı’nda Askeri Hatalar. M. Tanju Akad, (çev), İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 247-248
• Mazower, M. (2014). Hitler İmparatorluğu, İşgal Avrupa'sından Nazi Yönetimi. (2. Baskı). Yavuz Alogan, (çev), İstanbul: Alfa Yayınları, 188.
• McNab, C. (2015). Hitler'in Ordusu, Nazi Savaş Makinesinin Tarihi, 1939-1945, (Okan Doğan, (çev), İstanbul:Timaş Yayınları, 410-411.
• Öymen, O. (2014). Bir Propaganda Silahı Olarak Basın. İstanbul: Remzi Kitabevi, 226.
• Riasanovsky, V. N.& Mark, D. S. (2011). Rusya Tarihi, Figen Dereli, (çev), İstanbul: İnkilap Yayınları, 526.
• Rifat, M. (2013). Açıklamalı Göstergebilim Sözlüğü: Kavramlar, Yöntemler, Kuramcılar, Okullar. İstanbul:Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları,99.
• Saussure, F.D. (2014). Genel Dilbilim Yazıları. Savaş Kılıç, (çev), İstanbul:İthaki Yayınları,296.
• Sığırcı, İ. (2016). Göstergebilim Uygulamaları, Metinleri, Görselleri ve Olayları Okuma.Ankara: Seçkin Yayıncılık, 31-32.
• Tanyeri Mazıcı, E. ve Çakı, C. (2018). Adolf Hitler’in Korku Çekiciliği Bağlamında Kamu Spotu Reklamlarında Kullanımı. Erciyes İletişim Dergisi, 5 (3), 290-306.
• Tekinalp, Ş. ve Uzun, R. (2013). İletişim Araştırmaları ve Kuramları. 4. Baskı. İstanbul: Derin Yayınları,139.
• Yücel, E. (2017). Propaganda, Hitler'in Müftüsünden Nazi Türklere, Bir Diktatörü Otopsisi. İstanbul: Karakarga Yayınları,156.
• Zorlu, Y., Çakı, C., Karaca, M. (2017). Türk Sinemasında Nazizm İdeolojisi:“Kırımlı” Filmi ve Göstergebilimsel Analizi, Sosyoloji Konferansları - Istanbul Journal of Sociological Studies No: 56 (2017-2) / 65-93.