Krzysztof Kieslowski’nin “A Short Film About Love” Filminde Bakışın İnşası ve Cinsiyetsizleşmesi

Year 2021, Volume: 6 Issue: 11 - Özel Sayı (3) 2021, 179 - 194, 09.10.2021

Mehmet Emre Gül

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.871694

Abstract

Sinema filmleri, seyircisine özdeşleşme, katarsis, bilgilenme, sosyalleşme gibi çeşitli yönlerden doyum ve haz sağlama potansiyelini içinde barındırır. Sinemanın seyircisine sağladığı bir başka haz ise bakma hazzıdır (skopofili). Bakma hazzı ve eylemi, özellikle klasik anlatı sinemasında erkeğin egemenliğindedir ve kameranın bakışı erkek bakışıyla özdeşleştirilir. Klasik anlatıya sahip filmlerde bakış inşa edilirken erkek, gözetleyen/dikizleyen konumdadır. Kadın ise gözetlenen/dikizlenen bir şekilde sunulmaktadır. Bu sunuş biçimi, erkeği etkin, kadını ise edilgen bir şekilde konumlandırmaktadır. Bu nedenle bakışın erkeğe ait olması ve erkek egemen kodlara göre düzenlenmesi feminist film çalışmaları açısından önemli bir tartışma alanıdır. Krzysztof Kieślowski’nin Aşk Üzerine Kısa Bir Film’inde gözetleyen-gözetlenen ilişkisi iç içe geçmekte, bakış cinsel kimlikler merkezinde inşa edilmemekte ve cinsiyetsizleşmektedir. Çalışmada, feminist film kuramları çerçevesinde Krzysztof Kieślowski’nin Aşk Üzerine Kısa Bir Film’inde bakışın nasıl inşa edildiği ve cinsiyetsizleştiği tartışılmaktadır.

Keywords

bakış, feminist film teorisi, kieslowski, aşk üzerine kısa bir film, cinsiyetsizleşme

References

• Aydınalp, E. B. (2020) Gilles Deleuze Ve Felix Guattari’de Oedipal Temsilin Eleştirisi Ve “Kadın Oluş” Kavramı. Güncel Filoloji Çalışmaları, 47.
• Berger, J. (2010). Görme Biçimleri, Metis Yayınları.
• Bonitzer, P. (2011). Kör Alan ve Dekadrajlar, çev. İzzet Yaşar, İstanbul: Metis Yayınları.
• Butler, A. M., & Toprak, A. (2011). Film Çalışmaları. Kalkedon Yayıncılık.
• Butler, J. (2009). Toplumsal cinsiyet düzenlemeleri. Cogito, 58, 73-91.
• Büker, S. (2010). Feminist ve psikanalitik eleştiriye giriş. Sinema: Tarih/Kuram/Eleştiri, 205-210.
• Chutkowski, R. (Yapımcı), & Kieslowski, K. (Yönetmen). (1988). A Short Film About Love [Sinema Filmi]. Polonya: Zespol Filmowy "Tor".
• Deleuze, G. (2005). “Kapitalizm ve Şizofreni”, Araf Yayıncılık, Ankara.
• Deleuze, G. (2009). Issız ada ve diğer metinler: Metinler ve söyleşiler 1953-1974. (F. Taylan-H. Yücefer, Çev.) İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Deleuze, G. ve Guattari F. (2014). Anti-ödipus: Kapitalizm ve şizofreni 1 (II. Baskı). (F. Ege-H. Erdoğan-M. Yiğitalp, Çev.) Ankara: Bilim ve Sosyalizm Yayınları.
• Erus, Z. Ç., & Gürkan, H. (2012). Toplumsal cinsiyet ve sinemaya yansıması: yeniden çekimler aracılığıyla Japon ve Amerikan sinemalarında kadının temsiline bir bakış.
• Goodchild, P. (2005) Deleuze Guattari- Arzu Politikasına Giriş: İstanbul: Ayrıntı yay. İlbuğa, E. U. (2018). Yeşim Ustaoğlu sinemasında kadın karakterlerin özgürlük arayışları. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 11(2), 292-320.
• Kabadayı, L. (2013). Film Eleştirisi: Kuramsal Çerçeve ve Sinemamızdan Örnek Çözümlemeler. Ayrıntı.
• Kırel, S. (2010). Kültürel çalışmalar ve sinema.
• Mulvey, L. (2019). Görsel Haz ve Anlatı Sineması,(Çev: Nilgün Abisel), Sinema (Tarih/Kuram/Eleştiri),(Derleyenler) Seçil Büker ve Y. Gürhan Topçu. Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi, 235-256.Mutlu, E. (1995). İletişim sözlüğü. Ark Yayınevi.
• Ögüt, H. (2009). Kadın filmleri ve feminist karşı sinema. Sayı: 58 Bahar 2009, 202.
• Özden, Z. (2000). Film eleştirisi: film eleştirisinde temel yaklaşımlar ve tür filmi eleştirisi. İmge Kitabevi.
• Pekerman, S. (2012). Film dilinde mahrem: ulusötesi sinemada kadın ve mekân temsili. Metis.
• Smelik, A. (2008). Feminist Sinema Ve Film Teorisi, çev: Deniz Koç, İstanbul: Agora. Araştırmalarında Yöntem, 34-47.
• Sözen, M. (2008). SİNEMASAL ANLATIDA BAKIŞAÇISI KAVRAMI VE ÖRNEK ÇÖZÜMLEMELER. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20), 577-595.
• Teksoy, R. (2009). Rekin Teksoy'un sinema tarihi. Oğlak Yayınları.