Kavramlarla Denge Kuran Yönetmen Olarak: Paolo Sorrentino

Year 2021, Volume: 6 Issue: 11 - Özel Sayı (3) 2021, 151 - 178, 09.10.2021

Nurşah Ferah

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.873434

Abstract

Denge, kelime anlamı olarak zihinsel ve duygusal uyum, istikrar olarak tanımlanır. Varlığı yokluğunda hissedilen bir kavram olarak hem günlük hayatta hem de düşünsel surette her şeye nüfuz eder. İnsanın varlığı ya onu bulma ya da onu kaybetme noktalarında kırılma yaşar. Nietzsche'nin Apollon ve Dionysos kavramları Tragedya'nın Doğuşu'nda birbiriyle zıtlıklarına karşın birbirlerine ihtiyaç duyan, birlikteliklerinden uyumsuzluk doğan bir uyumun dengesi olarak ele alınır. Birlikte olmaları Tragedya'nın mükemmelliği ile sonuçlanmıştır. Kendi içlerinde birbirlerini saklayan iki kavramdır. Bu çalışma kapsamında kullanılan kavramlar, hem Apollon ve Dionysos'un sanatla ilgili kavramlar olması hem de Sorrentino sineması için uygun düşme halinden kaynaklanmaktadır.
Kant'ın estetik felsefesi güzeli iyi, hoş, doğru ve yararlıdan ayırarak sanat güzelliği ile tabiat güzelliği farkını ortaya koyar. Sanatın yarattığı güzellik kavramında çoğu kez amaç, kural yoktur; ruhtaki estetik duygusu ve hoşa gitme esastır. Estetik deneyim, nesnenin seyredilmesinde hayal gücü ve anlama yetisi arasındaki uyumdan doğan bir hoşlanmanın hissedilmesidir. Sinemanın bakış ile ilişkisi, bakmanın kendisinin bir zevk kaynağı olduğu tezinden hareket eder. Sorrentino sineması, seyirdeki estetik duygusunu doyururken, Kant'ın seyir edimi ilkesinde bunu izleyicisiyle mesafe koyarak yapar. Sorrentino sineması, estetik öznesini hem beğeni yargılarıyla hem de yüce yargısı ile kuşatır.
Paolo Sorrentino, sinemada aşina olunan temaları görüntü ikilemi ya da pekiştirmeleri sinemasında kırar. Onun sinemasında her şey zıttıyla vardır: Ölüm - Yaşam, Varlık - Hiçlik, Güzellik - Çirkinlik, Gençlik - Yaşlılık, Nostalji - Şimdi. Bu çalışma literatürde ilk kez , kavramlarla Nietzsche'yi, estetik felsefesi ile Kant'ı, filmleriyle de Sorrentino'yu bir araya getirerek; Paolo Sorrentino filmografisinde yer alan Le Conseguenze dell’amore (2004) , L’amico di Famiglia (2006), La Grande Belleza (2013), La Giovienzza (2015) ve Loro (2018) filmleri hem kav-ramsal hem de biçimsel olarak değerlendirmeyi amaçlamaktadır.

Keywords

sinema, estetik, Paolo Sorrentino

References

• Altuğ, T. (2016). Kant Estetiği, İstanbul:Payel Yayınları
• Aydın Çakır, M. (2010), Nietzsche’de hayatı olumlama eğilimi ve sanat tutkusu, Marmara İletişim Dergisi, sayı 17, s. 60-78 http://hdl.handle.net/11424/5395
• Dede,K.&Çoruk,E. (2020), Eski ve Yeni Türkiye Arasında Özal Nostaljisi,Moment Hacettepe Üniversitesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, Sayı:7 (1), s.5-27
• Andrew, D.,( 2018) , Büyük Sinema Kuramları, (Çev. Zahit Atam), İstanbul: Doruk Yayıncılık
• Dutton, D. (2017), Sanat İçgüdüsü Güzellik, Zevk ve İnsan Evrimi, (Çev. Murat Turan), İstanbul : Ayrıntı Yayınları
• Eco, U., (2009) , Çirkinliğin Tarihi, (Çev. Anaca Uysal Ergün, Özgü Çelik, Arıcan Uysal, Elif Nihan Akbaş, Melike Barsbey, Kültigin Kaan Akbulut, Duygu Arslan, Berna Yılmazcan), İstanbul: Doğan Kitap
• Erenözlü,S.S (2020), Kant Estetiği Ve Modern Eleştiriler, Ankara:Aktif Düşünce
• Esenyel, A. (2020), Nietzsche Sokrates'i Neden Öldürdü?, Ankara: Fol
• Faruk,Ö., (2014), Haneke Huzursuz Seyirler Diler, Aşk ve Erek-siyon 'Aşk'ı, s.231-260 İstanbul :Ekslibris Yayıncılık
• İpşiroğlu, N. (2000), Alımlama Boyutları ve Çeşitlemeleri : Resim, İstanbul: Papirüs Yayınevi
• Kracauer, S. (2015), Film Teorisi: Fiziksel Gerçekliğin Kurtuluşu, (Özge Çelik Çev.), İstanbul: Metis
• May, R., ( Yaratma Cesareti İstanbul : Metis
• Merkit, N. (2020) Spinoza ve Nietzsche'nin Felsefesinde Ölüm So-runu, FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 30 , https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1275057
• Öztürk Aydın, T. (2015), Postmodernizmin Zaman Algısı: “Müzik-te Nostalji Modası”, Medeniyet Sanat, İMÜ Sanat ve Tasarım Fakültesi Dergisi, Sayı:1, 2015, s.31-42
• Öztürk, S. (2012), Mekan ve İktidar Filmlerle İletişim Mekanlarının Altpolitikası, Ankara : Phoenix
• Rosenkranz, K. (2018). Çirkinin Estetiği (Prof. Dr. Mustafa Özdemir Çev.), İstanbul: Muhayyel
• Sennet, R. (2018), Ten ve Taş, (Çev. Tuncay Birkan), İstanbul : Metis Yayınları
• Tunalı, İ. (2018). Estetik, İstanbul: Remzi Kitabevi
• Yetişkin, H. (1998) Estetiğin ABC'si, İstanbul: Kabalcı Yayınevi
• İnternet Kaynakları : Avrupa Sineması, http://www.avrupasinemasi.com/2014/02/08/paolo-sorrentino-roportaji/ , 2014
• Film Sorrentino Paolo (Yön.), Aile Dostu (L'Amico di Famiglia), Fandango, Indigo Film (Yap.), İtalya ,2006
• Sorrentino Paolo (Yön.), Aşkın Getirdikleri (Le Conseguenze Dell'Amore, Fandango, Indigo Film, Medusa Film (Yap.), İtal-ya, 2004
• Sorrentino Paolo (Yön.), Gençlik (Youth), Indigo Film (Yap.), Fransa - İtalya- İsviçre - İngiltere, 2015
• Sorrentino Paolo ( Yön.), Muhteşem Güzellik (La Grande Bel-lezza), Indigo Film (Yap.), İtalya,-Fransa, 2013
• Sorrentino Paolo (Yön.), Onlar (Loro), Baska Sinema(Turkey) (Dağ.), İtalya-Fransa, 2019