ABD-RUSYA-ÇİN EKSENİNDE ENERJİ GÜVENLİĞİNİN ULUSLARARASI SİSTEMDEKİ ARTAN ÖNEMİ: ORTADOĞU PETROLLERİ ÖRNEĞİ

Yıl 2020, , 91 - 102, 16.03.2020

Ramazan İzol

https://doi.org/10.30692/sisad.701209

Cited By: 1

Öz

Ortadoğu’daki petrol kaynakları küresel enerji güvenliğinin en önemli boyutlarından birini oluşturmaktadır. Önemli enerji kaynaklarını barındıran Ortadoğu bölgesi artık hegemonik mücadelelerin yoğun bir rekabet noktası hâline gelmiştir. Küresel sistemin önemli aktörleri nezdinde Ortadoğu bölgesinde etkinlik kurmak birincil meseledir. Stratejik ve ekonomik önemi geometrik bir biçimde artmakta olan Ortadoğu petrolleri küresel enerji güvenliğinin belki de en önemli boyutunu oluşturmaktadır. Bu çalışmada da hegemonya kavramından da yararlanılarak Ortadoğu’daki petrol kaynaklarının küresel güç mücadelesindeki konumu tartışılmış ve özellikle son yıllardaki küresel güç mücadelesinde petrolün yeri ortaya koyulmuştur. Çalışmada öncelikle enerji güvenliğinin artık birincil politika (high politics) meselesi olarak görülmeye başlandığına dikkat çekilerek Amerika Birleşik Devletleri(ABD), Çin ve Rusya gibi üç önemli aktörün Ortadoğu petrollerine yönelik izledikleri dış politika incelenmiştir. Bu bağlamda; ABD ve Rusya’nın önemli enerji kaynaklarına sahip olmalarına rağmen Ortadoğu petrolleri üzerinde denetim kurarak küresel enerji piyasasındaki konumlarını güçlendirmeyi hedeflediği görülmektedir. Diğer taraftan enerjide büyük ölçüde dışa bağımlı olan Çin’in ise Ortadoğu petrollerine en çok ihtiyaç duyan ülkeler arasında bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Enerji Güvenliği, Ortadoğu Petrolleri, Hegemonya

Kaynakça

• Alakel, M. ve Yıldırım, A. (2014), “11 Eylül Sonrası ABD’nin Irak İşgali Sürecinde Hegemonya-Emperyalizm Tartışmalarına Eleştirel Bir Bakış”, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8)
• Al, A.. (2015) “Politika-Ekonomi Kesişmesi: Yeni Bir Bilim Dalı Olarak Uluslararası Politik Ekonomi”, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 143-159.
• Bauchard, D. (2006) “Le Moyen-Orient entre peurs et espoirs”, in Ramses(Rapport annuel sur le système économique et les stratégies), ifri, ss.95-110
• Burchill, S. ve Linklater, A. (2014) “Giriş”, Uluslararası İlişkiler Teorileri, Ed. Scott Burchill ve Andrew Linklater, Çev. Muhammed Ağcan, Ali Aslan, 3.Bs., İstanbul, Küre Yayınları
• Cleveland, W. (2015) Modern Ortadoğu Tarihi, Çev: Mehmet Harmancı, Agora, İstanbul
• Cox, R. (1993) “Gramsci, Hegemony and International Relations: an Essay in Method”, Cambridge Studies in International Relations, 26
• Djalili, M. ve Kellner, T. (2006a) “Au centre pétrolier du monde : le golfe Persique”, in Revue français de géopolitique, Outre-Terre (Arabies malheureuses – II), No : 14, érès éditions, s.341-375
• Djalili, M. ve Kellner, T. (2006b) “L’Asie centrale, terrain de rivalités”, in Le courrier des pays de l’Est, No : 1057, septembre-octobre, ss.4-16.
• Duman, M. (2002) “Hegemonya ve Güçler Dengesi Bağlamında Uluslararası Siyaset ve İktisat İlişkileri”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4, ss. 1-16.
• Friedberg, A. (2005) “The Future of US-China Relations:Is Conflict Inevitable?”, International Security, 30(2), Autumn
• Gilpin, R. (2015) Uluslararası İlişkilerin Ekonomi Politiği, Kripto Yayınları, 3. Baskı, Haziran, Ankara
• Grandre, N. (2019) “Conflict with China is Not Inevitable”, 23 Nisan 2019, https://nationalinterest.org/blog/skeptics/conflict-china-not-inevitable-53897 (Erişim Tarihi: 28.02.2020)
• Güneş, E. (2009) “Yeni Yüzyıldaki Çin-Amerika Rekabeti, Toplum ve Demokrasi”, 3(6-7), Mayıs-Aralık
• Hydrocarbons Technology. (2013) “The World’s Biggest Natural Gas Reserves”, https://www.hydrocarbons-technology.com/features/feature-the-worlds-biggest-natural-gas-reserves/, Erişim Tarihi:25.02.2020
• Hopf, T. (2013) “Common-sense Constructivism and Hegemony in World Politics”, International Organization, 67(2)
• Huntington, S.. (1997) The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order, Simon Schuster, Inc, s.313
• Investopedia. (2019) “The World's Top Oil Producers of 2019”, https://www.investopedia.com/investing/worlds-top-oil-producers/, Erişim Tarihi:25.02.2020
• Kayrak, S. (2012) “Rusya Federasyonu'nun Ortadoğu Politikası”, http://www.bilgesam.org/incele/103/-rusya-federasyonu'nun-ortadogu-politikasi/#.XlVGhSgzZPY, Erişim Tarihi: 26.02.2020
• Keohane, R. (1984) After Hegemony: Cooperation and Discord in the World Political Economy,Princeton University Press, New Jersey
• Kreft, H. (2006) “La diplomatie chinoise de l’énergie”, in politique étrangère, 2 :2006, s.349-360
• Laruelle, M. (2007) “Asie Central : Le « Retour » de la Russie”, in politique internationale, No : 115, printemps, s.377-391
• L’Huillier, H. (2007) “Les Chinois à la conquête des hydrocarbures de la planète. Esquisse d’une approche intégrée”, in La Revue Internationale et Stratégique, No : 6, Printemps s.36-49.
• Mireur, Y. (2005-2006) “La politique globale des Etats-Unis et la sauvegarde du modèle américain”, in Politique Américaine, No : 3, Hiver
• Müller, F. (2006) “Le nouveau Grand Jeu”, in revue française de géopolitique Outre-Terre, Asie antérieure Guerre à l’Iran, No : 16, Editions érès, Paris, s.163-175
• Noël, P. (2005) “Dépendance pétrolière et politique étrangère américaine : au déla des mythes », dans G. Chaliand ve A. Jafalian (dir.), La dépendance pétrolière. Mythes et réalités d’un enjeu stratégique, Encyclopédia Universalis Editions, 2005
• Noël, P. (2006a) “Les Etats-Unis et le Pétrole du Moyen-Orient”, in Les cahiers de l’Orient, No : 83, Septembre 2006, s. 85-95
• Noël P. (2006b) “La « doctrine Bush» et la sécurité pétrolière”, in Politique étrangère, 2 , s. 243-253
• Öksüzler, O. ve İpek, E. (2011) “Dünya Petrol Fiyatlarındaki Değişimin Büyüme ve Enflasyon Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği”, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
• Özev, M. (2017) “Energy Security and Future of the Persian Gulf, Ed. Sadık Ünay, Global Political Economy After the Crisis, Nova, New York
• Raballand, G. (2006/2007), “Les hydrocarbures du bassin Caspien: de la construction à l’affranchissement des interdépendances?”, in La Revue Internationale et Stratégique, No: 64, Hiver, s.120-131
• Rahr, A. (2007) “Russie - Allemagne : la relation spéciale et la présidence de l’Union européenne”, in Politique étrangère, No :1, Armand Colin, s. 109-122
• Rubin, L. (2014) Islam and Balance: Ideational Threats in Arab Politics, California, Stanford University Press
• Simonet, L. (2007) “Les pipelines internationaux vecteurs de prospérité, de puissance et de rivalités. Oléoducs et gazoducs dans la géopolitique et les relations internationales”, in La Revue Internationale et Stratégique, No : 65, Printemps s.50-62
• Sorkhabi, R. (2010) “Why So Much Oil in the Middle East?”, https://www.geoexpro.com/articles/2010/07/why-so-much-oil-in-the-middle-east, Erişim Tarihi:10.02.2020
• Tristam, P. (2019) The Truth About Middle East Oil Reserves, https://www.thoughtco.com/middle-east-oil-reserves-by-country-2353411, Erişim Tarihi:11.02.2020