MODERNLEŞME KURAMI VE OSMANLI İDARİ YAPISINDA MODERNLEŞME SÜRECİ HAKKINDA BAZI TESPİTLER

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 3, 365 - 383, 24.11.2019

Gökmen Kantar

https://doi.org/10.30692/sisad.627134

Cited By: 3

Öz

Modernizm, genel olarak 19. yüzyıldan
başlayarak; 20. yüzyılın ortalarına kadar toplumsal alanı her konuda
etkilemiştir. Modernite, toplumsal ve siyasal yaşam alanlarının, tümünde
değişimin yaşanması, toplumun geleneksel değerlerinden soyutlanarak; yeniden
tasarlanması anlamına gelmektedir. Osmanlı
Devleti son dönemlerinde siyasi, ekonomik, askeri, sosyal ve hukuki alanda
birçok değişiklikler yaşamıştır. Uzun bir dönem durağan bir yönetim ve sosyal
sistemi benimseyen Osmanlı Devleti, özellikle Tanzimat’tan sonra ciddi bir
atılım süreci gerçekleştirmiştir. Bu dönüşümle beraber Osmanlı siyasal yapısı,
Avrupa hukuk sistemine ve siyasal yaşamına doğru bir geçiş yapmıştır. Zira
1826-1877 yılları arasında Osmanlı Hükümeti, 17. yüzyıl sonunda Viyana’da
bozgunundan beri imparatorluğu yeniden canlandırmak için büyük çaba sarf
etmişti. Bunun içinde Batı’dan bazı sosyal, politik ve teknolojik kurumlar
benimsenerek imparatorluk modernize edilmeye çalışıldı. Gerçekleştirilen
“modernize edilmiş” reformlar, daha sivil bir bürokrasi aracılığıyla uygulandı.
Çalışmanın ilk bölümünde modernleşme süreçlerinin uluslararası ilişkiler
bağlamında etkisi incelenecektir. Çalışmanın ana problematiğinin izah edileceği
ikinci bölümde ise; Osmanlı modernleşmesinin altyapısının anlaşılması
amaçlanmaktadır. Çalışmanın son kısmını oluşturan üçüncü bölümde ise, Osmanlı
İmparatorluğunun modernleşmesinin kademeleri incelenerek çalışmanın ana iddiası
ortaya konulacaktır. 

Anahtar Kelimeler

: Osmanlı İmparatorluğu

Kaynakça

• Açıkgöz, Ö. (2013). Osmanlı Modernleşmesi İktisadi- Siyasi Dinamikler ve Kırılmalar, Ankara: Elips Kitap Yayınları.
• Akşin, S. (1970). Birinci Meşrutiyet Meclis-i Mebusanı. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 19-39. Erişim Adresi: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/.
• Ateş, H. ve Banazılı, M.A. (2019). Modern, Postmodern ve Postbürokratik Kamu Yönetimi Yaklaşımları, ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 6(13), 55-64.
• Aytekin, A. (2013). Osmanlı-Türk Modernleşmesinin Düşünsel, Ekonomik ve Bürokratik Kodları. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 30, 313-329.
• Ayteki̇n, E. (2012). Peasant Protest in the Late Ottoman Empire: Moral Economy, Revolt, and the Tanzimat Reforms. International Review of Social History, 57(2), 191-227. Erişim Adresi: http://www.jstor.org/stable/26394516.
• Bakırcı, T. (2014). Discussions On Democracy in the Ottoman Empire Before the First Constitution. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Fatih Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Baran, M. (2013). Avrupa’da Gelişen Modernlik Ve Modernleşme Anlayışları Ve Bu Anlayışların Türkiye’ye Yansımalarına Tarihî Sosyolojik Açıdan Bir Bakış. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(11), 55-79.
• Bayhan, H. (2006). Ulus Devlet, Modernizm Ve Postmodernizm. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Dicle Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
• Becermen, C. (2000). Osmanlı-Türk Modernleşme Serüveni ve Bugünkü Durumun Değerlendirilmesi. (Yüksek Lisans Derecesi İçin Gerekli Çalışmaları Yerine Getirerek Onaya Sunulan Tez). Abant İzzet Baysal Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Birecikli, İ. B. (2008). Yüzüncü Yılında II. Meşrutiyet’in İlanı Üzerine Bir İnceleme, Akademik Bakış Dergisi, 2(3), 211-226.
• Burçak, B. (2008). Modernization, Science and Engineering in the Early Nineteenth Century Ottoman Empire. Middle Eastern Studies, 44(1), 69-83. Erişim Adresi: http://www.jstor.org/stable/40262555.
• Coşkun, İ. (2003). Modernliğin Kaynakları: Rönesans Üzerine Bir Değerlendirme. Sosyoloji Dergisi, 3(6), 45-69.
• Çaha, Ö. (1994). Osmanlı’da Sivil Toplum. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 49 (3).
• Çalen, M. K. (2008). II. Meşrutiyet Döneminde Osmanlı Meclis-I Mebusan’ın Çalışmaları (1908-1912). (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Çetin, H. (2003). Modernleşme ve Türkiye’de Modernleştirme Krizleri, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Çetinkaya, B. S. (2018). Tanzimat Dönemi Osmanlı Siyasal Hayatında Bürokrasinin Değişen Konumu. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çığman, M. Z. (2015). II. Meşrutiyet Döneminde Osmanlı Meclis-İ Mebusan’ın Çalışmaları (1908-1912). (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Demir, Y. (2001). Modernizmden Postmodernizme Geçiş Sürecinin Dinamikleri. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Fidan,S., Şahin, K., Çelik, F. (2011). Osmanlı Modernleşmesinin Temel Olgularından Biri: Bürokrasi Osmanlı Modernleşmesinde Bürokrasinin Etkinliği ve Önemi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi SDU Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 23, 113-128.
• Findley, C. V. (2014). Modern Türkiye Tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Güneş, İhsan. (1984). Türk Parlamento Tarihi Meşrutiyet’e Geçiş Süreci: I. ve II. Meşrutiyet, I. Cilt, Ankara: Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları, No: 14.
• Güzel, H. C. ve Birinci, A. (ed.) (2002). Genel Türk Tarihi, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• İnalcık, H. (1964). The Nature of Traditional Society: Turkey Political Modernization in Japan and Turkey. (Çev.) Mehmet Özden ve Fahri Unan. Princeton University Press. Kayali, H. (1995). Elections and the Electoral Process in the Ottoman Empire, 1876-1919. International Journal of Middle East Studies, 27(3), 265-286. Erişim Adresi: http://www.jstor.org/stable/176251.
• Kırılmaz, H. ve Ayparçası, F. (2016). Modernizm ve Postmodernizm Süreçlerinin Tüketim Kültürüne Yansımaları. İnsan& İnsan Dergisi, 3(8), 32-58. Erişim Adresi: www.insanveinsan.org.
• Kızıltan, Y. (1994). I. Meşrutiyet’in İlanı ve İlk Osmanlı Meclis-İ Mebusanı. (Yayımlanmış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kunt, M., Akşin, S., Faroqhi, S., Toprak, Z., Yurdaydın, H.G., Ödekan, A. (2014). Türkiye Tarihi 3 Osmanlı Devleti 1600-1908. Sina Akşin (Ed.). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Mardin, Ş. (2000). The Genesis of Young Ottoman Thought a Study in the Modernization of Turkish Political Ideas. N.J: Syracuse University Press.
• Nurdoğan, M.A. (Ed. Öztürk, C.) (2017). İmparatorluktan Ulus Devlete Türk İnkılap Tarihi. Ankara: Pegem Yayınları.
• Oğuz, A. (2010). Birinci Meşrutiyet Kanun-ı esasi ve Meclis-i Mebusan, Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ortaylı, İ. (2005). İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ortaylı, İ. (2008). Son İmparatorluk Osmanlı. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Ökmen, Y., Yılmaz, A. (2009). Klasik Dönemden Tanzimat’a Osmanlı Kenti ve Yerel Yönetimler. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 23, 91-112. Sander, O. (2009). Siyasi Tarih: İlkçağlardan 1918’e. Ankara: İmge Yayınevi.
• Sander, Oral. (2008). Anka’nın Yükselişi ve Düşüşü, Ankara: İmge Kitabevi.