BÜTÜNCÜL KENTSEL KORUMA YAKLAŞIMI: PERA/BEYOĞLU

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 113 - 128, 30.03.2021

Beste Aydın , Gülferah Çorapçıoğlu

https://doi.org/10.30692/sisad.849799

Öz

Tarihsel gelişim sürecinde oldukça önemli bir yer tutan Beyoğlu/Pera Bölgesinde XIX. y.y batılılaşma dönemiyle birlikte yaşanan değişim ve yenilikler, yeni yapılaşmalarda da kendini göstermiştir. Bu dönemde bölgede inşa edilen kargir çok katlı konut yapılarının büyük bölümünün günümüze ulaşmış olmasıyla birlikte, sosyal, kültürel ve ekonomik nedenlerle bölgede yaşayan nüfusun değişime uğradığı, farklı işlevlerle kullanılan veya işlevsiz kalan yapılarda koruma sorunları oluştuğu ve sokak/mahalle ölçeğinde doku bütünlüğünün bozulduğu görülmektedir. Bu doğrultuda çalışmada; yerleşme ve yapı ölçeğinde detaylı envanter çalışması yapılması ve sonuçların değerlendirilerek mahalle ölçeğinde bütüncül koruma önerileri geliştirilmesi önerilmektedir. Önerilen bu yöntemle mevcut ve süregelen bozulmaların iyileştirmesi ve durdurulması hedeflenmektedir. Buna yönelik olarak; Beyoğlu İlçesi, Kuloğlu Mahallesi, 480 ve 476 numaralı yapı adaları örneğinde, 41 adet parselde belgeleme çalışması yapılmıştır. Çalışmada TÜBA-TÜKSEK Türkiye Kültür Envanteri Projesi kılavuzunda belirtilen ilkeler doğrultusunda; çoktan seçmeli değerlendirme sistemiyle sorgulanan yerleşme ve yapı ölçeğinde iki ayrı kentsel mimarlık envanter fişi kullanılmış, her parsele ait kroki ve fotoğraf albümü fişlerden bağımsız dosyalar halinde envanter ekinde verilmiştir. Fişlerde sorgulanan mevcut dokuda yer alan yapıların fiziksel ve işlevsel özgünlük ölçütleri tablo ve grafikler ile değerlendirilerek mevcut doku bütünlüğündeki bozulma oranları ortaya konmuştur. Bozulma nedenleri tartışılarak mimari mirasının korunması sürecinde bütüncül yaklaşımın ve mirasın çağdaş yaşama entegre edilmesinin önemi vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Beyoğlu/Pera, Kültür mirası, Bütüncül koruma, Belgeleme

HOLISTIC URBAN CONSERVATION APPROACH: PERA/BEYOGLU

Öz

In Beyoğlu / Pera region, which has a significant place in the historical development process, the changes and innovations experienced in many areas with the 19th century westernization period directly affected the architecture. The multi-storey residential buildings that have emerged during this period in the region have started to be built as kargir and have mostly survived to the present day. When the current situation is considered, it is seen that the use of these structures with incompatible and unhealthy functions as a result of differentiation of the population living in the region due to social, cultural and economic reasons, causes conservation of street and neighborhood scale and causing damage to existing tissue integrity. The first step of effective conservation is to document the cultural assets to be preserved and to document and document the buildings in the study area and to protect them in a holistic way by integrating them in a modern way. To address Beyoglu district, Kuloğlu Quarter, 480 and 476 numbered structure TUBA island in conduit with high-Turkey Cultural Inventory Project in accordance with the principles specified in the manual; Documentation studies have been started by using two separate urban architecture inventory receipts in the settlement and building scale, which already includes evaluation system. A total of 41 parcels were placed in the settlement and settlement. Sketch and photo album belonging to each plot are given in inventory annexes as independent files. As a result of the inventory study, the "physical" and "functional specificity" criteria questioned in the papers were evaluated with tables and graphs, the deterioration rates in the existing texture integrity were explained, and the importance of a holistic approach and integrating the heritage into contemporary life has been emphasized.

Anahtar Kelimeler

Pera/Beyoglu, Cultural heritage, Holistic conservation, Documentation

Kaynakça

• Ahunbay, Z. (1996). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon. İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi.
• Ahunbay, Z. (2013). Tarihi Kentlerin Ve Kentsel Alanların Korunması Ve Yönetimiyle İlgili Valetta İlkeleri (Çeviri) (http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0592931001536912260.pdf)
• Akın, N. (1994). Beyoğlu. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, cilt 2, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Başat, K.B. (2007). Şehirlerdeki Güncel Farklılaşmalar: İstanbul-İstiklal Caddesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Başgelen, N., (2003). Türkiye Kültür Envanteri Kılavuzu, İstanbul: TÜBA-TÜKSEK Yayınları.
• Demirarslan, D. (2006). Osmanlı’da Modernleşme/Batılılaşma Sürecinin İç Mekân Donanımına Etkileri. Erdem İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 15 (45-46-47).
• Dinçer, İ., Enlil, Z., Evren, Y. (2009). İstanbul’un koruma alanlarının değerlendirilmesi. Megaron,3(3).
• Dökmeci, V., Çıracı, H. (1990). Tarihsel Gelişim Sürecinde Beyoğlu. İstanbul: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu.
• Durudoğan, S. (1998). XIX. Yüzyılda Pera/Beyoğlu’nun ekonomik kültürel ve politik yapısının mimariye etkileri. Yayımlanmamış doktora tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Eyice, S. (1950). Galata. İslam Ansiklopedisi. Cilt 5. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Gulli, L., Talo, F. (2012). Cinquant’anni di esperienze nella gestione dei centri storici in un caso Esemplare. Journal of the department of cultural herıtage University of Macerata, Vol. 5.
• Güncan, A. (1993). 19. Yüzyıl Avrupa mimarlık hareketlerinin ve batılılaşmanın Osmanlı konut mimarisine etkileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Kan, T., Binan, D. (2014). İstanbul Süleymaniye külliyesi örneğinde külliyeler için bir yönetim modeli önerisi, Tasarım Kuram. 10(17).
• Kılıç, E. (2009). XIX. Yüzyıl sonu batılılaşma hareketlerinin Pera/Beyoğlu'nda apartmanlaşma sürecine etkileri ve mimari yansımalar. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Haliç Üniversitesi, İstanbul.
• Kardaş, Y. (2004). Tarihi kent merkezlerindeki konut değerleri dinamizminin analizi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Sakaoğlu, N. (1994). Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, cilt.2, İstanbul: Kültür Bakanlığı ve Tarih Vakfı Ortak Yayınları.