Türk Dış Politikasında Amerikancılığın Ontolojik Güvenlik Analizi, 1945-1960

Year 2024, Volume: 33 Issue: 1, 71 - 86, 19.04.2024

Emine Alp

https://doi.org/10.26650/siyasal.2024.33.1347036

Abstract

Bu makale, Türk dış politikasının, özellikle Ontolojik Güvenlik kavramı çerçevesinde, yeterince kuramsallaştırılmamış bir yönüne dikkat çekmeyi amaçlamaktadır. Türk dış politikasının Soğuk Savaş döneminin başlarında Batı’ya doğru artan yöneliminin nedenlerinden birinin üç yüzyıldır devam eden Batılılaşma veya modernleşme projesini tamamlamak ve uluslararası sistemde kendine uygun bir yer bulmak olduğunu göstermeye çalışmaktadır. Türk dış politikasında Amerikancılık, Batıcılığın Avrupa modeline alternatif bir versiyon olarak ülkenin siyasi, ekonomik ve güvenlik çıkarlarının yanı sıra ontolojik güvenlik kaygılarının da bir göstergesi olarak ortaya çıkmıştır. Zira Batı güvenlik şemsiyesi altında Türk devleti sadece topraklarını Sovyet tehdidinden korumayı değil, aynı zamanda Batı medeniyetinin önemli bir parçası olarak devlet kimliğini de güvence altına almayı amaçlamıştır. Bu doğrultuda Türkiye, Sovyet karşıtı bir tutum benimseyerek Batı bloğundaki yerini sağlamlaştırmaya çalışmış, ancak çoğu zaman ABD’nin lehine ve kendi ulusal çıkarlarının aleyhine hareket etmiştir. Bu tutum, devletlerin irrasyonel ve kimlik odaklı davranışlarını onların ‘varoluş’ güvenliğini sürdürme çabası olarak yorumlayan Ontolojik Güvenlik yaklaşımı için çıkarımlar sunuyor. Sonuç olarak, bu çalışma ontolojik güvenlik arayışının bu dönemde Türk dış politikasının önemli bir unsuru olduğunu savunmaktadır.

Keywords

Türk Dış Politikası, Ontolojik Güvenlik Kuramı, Amerikancılık, Batı Bloku

An Ontological Security Analysis of Americanism in Turkish Foreign Policy, 1945-1960

Abstract

This article aims to draw attention to an aspect of Turkish foreign policy that has not been sufficiently theorized, especially within the framework of Ontological Security Theory. It attempts to show that one of the motives of Turkish foreign policy for its increasing orientation towards the West in the early Cold War period was to complete the three-centurylong project of Westernization and to find a relevant place in the international system. As an alternative version to the European model of Westernism or modernization, Americanism in Turkish foreign policy appeared as an illustration of the ontological security concerns of the country alongside its political, economic, and security interests. Under the Western security umbrella, the Turkish state sought not only to protect its territory from the Soviet threat but also to secure its state identity as an important part of Western civilization. Accordingly, Türkiye adopted an anti-Soviet stance and tried to secure its place in the Western bloc, but often acted in favor of the United States and against its own national interests. This attitude has implications for the Ontological Security approach, which interprets the irrational and identity-oriented behavior of the nation-states as an effort to maintain the security of their ‘being.’ Consequently, this study argues that the pursuit of ontological security was an important element of Turkish foreign policy during this period.

Keywords

Turkish Foreign Policy, Ontological Security Theory, Americanism, Western Bloc

Ethical Statement

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın Committee on Publication Ethics (COPE)' in tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim. Herhangi bir zamanda, çalışmayla ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm.

Supporting Institution

YOK

Thanks

YOK

References

• Adısönmez, U. C., & Onursal, R. (2020, June 1). Governing Anxiety, Trauma, and Crisis: The Political Discourse on Ontological (In)Security after the July 15 Coup Attempt in Turkey. Middle East Critique, 29(3), p. 291-306. doi:10.1080/19436149.2020.1770445 google scholar
• Aktaş, M. (2006). 1950-1960 Demokrat Parti Dönemi Türk-Sovyet İlişkilerinde Amerikan Faktörü. Istanbul: Şema Yayınevi. google scholar
• Arı, B. (2021). The Politics of the Ottoman Empire In the 19th Century: Institutionalization, Change and Continuity. In A. Komsuoğlu, H. Toker, & F. Nardella, The Relationship Between Art and Politics in the 19th Century Ottoman Empire: Institutionalization, Change and Continuity (pp. 1-18). Istanbul: Istanbul University Press. google scholar
• Aydemir, Ş. S. (2011). İkinci Adam, İkinci Cilt (1938-1950) (11. ed.). İstanbul: Remzi Kitabevi. google scholar
• Balcı, A. (2013). Türkiye Dış Politikası: İlkeler, Aktörler, Uygulamalar. İstanbul: Etkileşim Yayınları. google scholar
• Bayar, “30 yıl sonra küçük bir Amerika olacağız”. (1957, October 27). Retrieved from Vatan. google scholar
• Bilgiç, T. U. (2015). The Roots of Anti-Americanism in Turkey 1945-1960. Bilig, Winter(72), pp. 251-280. Retrieved from https://hdl.handle.net/11511/54680 google scholar
• Bora, T. (2002). Türkiye’de Siyasal İdeolojilerde ABD/Amerika İmgesi. In T. Bora, M. Gültekingil, & U. Kocabaşoğlu, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Modernleşme ve Batıcılık (pp. 147-169). İstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
• Bora, T. (2017). Cereyanlar: Türkiye’de Siyasi İdeolojiler (2. ed.). lstanbul: İletişim Yayınları. google scholar
• Bozdağlıoglu, Y. (2008). Modernity, Identity, and Turkey’s Foreign Policy. Insight Turkey, 10(1), 55-75. Retrieved from https://www.jstor.org/stable/26328782 google scholar
• Bozdağlıoğlu, Y. (2003). Turkish Foreign Policy and Turkish Identity: A Constructivist Approach/. New York & London: Routledge. google scholar
• Browning, C. S., & Joenniemi, P. (2017). Ontological Security, Self-articulation and the Securitization of Identity. Cooperation and Conflict, 52(1), pp. 31-47. doi:10.1177/0010836716653161 google scholar
• Buzan, B., W^ver, O., & Wilde, J. D. (1998). Security: A New Framework For Analysis. London: Lynne Rienner Publishers. google scholar
• Celep, B. (2018). Türkiye’de American Askeri Yardım Kurulu (JAMMAT) ve Türkiye’deki Faaliyetleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. google scholar
• Dağcı, G. T., & Diyarbakirlioğlu, K. (2013). Turkish Foreign Policy during Adnan Menderes Period. Alternatives: Turkish Journal of International Relations, 12(1), 18-31. Retrieved from https://dergipark.org. tr/en/pub/alternatives/issue/1689/20864 google scholar
• Demirtaş-Coşkun, B. (2011). Turkish Foreign Policy toward the Bosnian War (1992-1995): A Constructivist Analysis. Karadeniz Araştırmaları, 28, s. 1-18. https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=106512 adresinden alındı google scholar
• Deringil, S. (2014). Denge Oyunu (5. ed.). Istanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. google scholar
• Elteren, M. v. (2006). Americanism and Americanization: A Critical History of Domestic and Global Influence. Jefferson, North Carolina, London: McFarland. google scholar
• Giddens, A. (1991). Modernity and Self-Identity (New ed.). Cambridge: Polity Press. google scholar
• Gökay, B. (2006). Soviet Eastern Policy and Turkey, 1920-1991: Soviet Foreign Policy, Turkey and Communism. London and New York: Routledge. google scholar
• Gülmez, N., & Tahancı, B. (2014). Soğuk Savaş Dönemi Çekişmelerinden Bir Örnek: U-2 Uçak Krizi. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 14(28), 225-252. Retrieved from https://atif.sobiad.com/index. jsp?modul=makale-goruntule&id=JdVx_nQBu-adCBSEN5v8 google scholar
• Gülseven, E. (2023). Ontological Security-seeking in Turkish-Israeli Relations: Prospects and Challenges of Normalisation. Israel Affairs, s. 1-20. doi:10.1080/13537121.2024.2295620 google scholar
• Güney, A. (2008). Anti-Americanism in Turkey: Past and Present. Middle Eastern Studies, 44(3), pp. 471-487. doi:10.1080/00263200802021632 google scholar
• Hale, W. (2013). Turkish Foreign Policy since 1774 (3. ed.). New York: Routledge. google scholar
• Holland, R. (2020). Playing the Turkish card: British policy and Cyprus in the 1950s. Middle Eastern Studies, 56(5), 759-770. Retrieved from https://doi.org/10.1080/00263206.2020.1783099 google scholar
• İlyas, A., & Turan, O. (2012). İnönü Dönemi Türk Dış Politikası (Turkish Foreign Policy within the Period of Inonu). 1(1), 319-341. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniad/issue/2368/30376 google scholar
• Kösebalaban, H. (2011). Turkish Foreign Policy: Islam, Nationalism, and Globalization. New York: Palgrave Macmillan. google scholar
• Kumek, İ. (2022). Türk Dış Politikasında Statü Arayışı: Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Geçici Üyeliği (1951-52, 1954-55, 1961, 2009-2010). Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 77(3), 559-582. doi:10.33630/ ausbf.1103059 google scholar
• Küçük, A. (2021). Ontolojik Güvenlik Bağlamında Türkiye-Yunanistan Çatışması”. Stratejik Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(Özel Sayı “Türk-Yunan İlişkileri”), pp. 21-39. Retrieved from https://doi. org/10.30692/sisad.956147 google scholar
• Laing, R. D. (1990). The Divided Self: An Existential Study in Sanity and Madness (Reprinted ed.). New York: Penguin Books. google scholar
• Leffler, M. P. (1985). Strategy, Diplomacy, and the Cold War: The United States, Turkey, and NATO, 19451952. The Journal of American History, 71(4), pp. 807-825. Retrieved from http://www.jstor.org/ stable/1888505?origin=JSTOR-pdf google scholar
• Mearsheimer, J. (2013). Structural Realism. In T. Dunne, M. Kurki, & S. Smith, International Relations Theories: Discipline and Diversity (3. ed., pp. 77-94). Oxford: Oxford University Press. google scholar
• Mingst, K. A., Mckibben, H. E., & Toft, I. M. (2019). Essentials of International Relations (8. ed.). New York: W. W. Norton & Company. google scholar
• Mitzen, J. (2006a). Ontological Security in World Politics: State Identity and the Security Dilemma. European Journal of International Relations, 12(3), pp. 341-370. doi:10.1177/1354066106067346 google scholar
• Mitzen, J. (2006b). Anchoring Europe’s Civilizing Identity: Habits, Capabilities and Ontological Security. Journal of European Public Policy, 13(2), pp. 270-285. doi:10.1080=13501760500451709 google scholar
• Mitzen, J., & Larson, K. (2017). Ontological Security and Foreign Policy. Retrieved from Oxford Research google scholar
• Encyclopedia of Politics: https://oxfordre.com/politics/view/10.1093/acrefore/9780190228637.001.0001/ acrefore-9780190228637-e-458 google scholar
• Oğuzlu, T., & Han, A. K. (2023). Making Sense of Turkey’s Foreign Policy from the Perspective of Neorealism. Uluslararası İlişkiler, 20(78), s. 59-77. doi:10.33458/uidergisi.1284178 google scholar
• Oran, B. (1996). Türk Dış Politikası: Temel İlkeleri ve Soğuk Savaş Ertesindeki Durumu Üzerine Notlar. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 51(1), pp. 353-370. doi:10.1501/SBFder_0000001913 google scholar
• Örnek, C. (2015). Türkiye’nin Soğuk Savaş Düşünce Hayatı: Antikomünizm ve Amerikan Etkisi. Istanbul: Can Yayınları. google scholar
• Özkan, B. (2020). The 1945 Turkish-Soviet Crisis: Devising a Foundational Myth for Turkish Foreign Policy. google scholar
• Pamir, A. (2002). Kapitülasyon Kavramı ve Osmanlı Devleti’ne Etkileri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 51(2), 79-119. Retrieved from https://doi.org/10.1501/Hukfak_0000000565 google scholar
• Pusane, O. K., & Ilgıt, A. (2022). Ontological Insecurity, Anxiety, and Hubris: An Affective Account of Turkey-KRG Relations. Uluslararası İlişkiler, 19(73), pp. 95-111. doi:10.33458/uidergisi.1085441 google scholar
• Seydi, S. (2010). Turkish-American Relations and the Cuban Missile Crisis, 1957-63. Middle Eastern Studies, 46(3), 433-455. doi:10.1080/00263201003666035 google scholar
• Steele, B. J. (2005). Ontological Security and the Power of Self-Identity: British Neutrality and the American Civil War. Review of International Studies, 31(3), pp. 519-540. Retrieved from http://www.jstor.org/ stable/40072087 google scholar
• Steele, B. J. (2008). Ontological Security in International Relations: Self-Identity and the IR State. New York: Routledge. google scholar
• Subotic, J. (2016). Narrative, Ontological Security, and Foreign Policy Change. Foreign Policy Analysis, 12(4), 610-627. Retrieved from https://doi.org/10.1111/fpa.12089 google scholar
• Tellal, E. (2000). SSCB-Türkiye İlişkileri. Ankara: Mülkiyeliler Birliği Vakfı Yayınları. google scholar
• Tuncer, H. (2013). Menderes’in Dış Politikası: Batı’nın Güdümündeki Türkiye. Istanbul: Kaynak Yayınları. google scholar
• Turan, Ş. (1991). Türk Devrim Tarihi: Çağdaşlık Yolunda Yeni Türkiye (Vol. IV). Ankara: Bilgi Yayınevi. google scholar
• Tutan, M. N. (2020). Siyaset Psikolojisi ve Ontolojik Güvenlik Yaklaşımı: Türk Dış Politikasında İmgelerin Görünümleri. The Turkish Yearbook of International Relations, 51, pp. 115-148. Retrieved from https:// dergipark.org.tr/tr/pub/tyir/issue/59570/857212#article_cite google scholar
• Vatan Gazetesi, 27.10.1957. google scholar
• Wendt, A. (1994). Collective Identity Formation and the International State. The American Political Science Review, 88(2), 384-396. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/2944711 google scholar
• Wendt, A. (2004). The State as Person in International Theory. Review of International Studies, 30(2), pp. 289316. doi:10.1017/S0260210504006084 google scholar
• Yalvaç, F. (2014). Approaches to Turkish Foreign Policy: A Critical Realist Analysis. Turkish Studies, 15(1), s. 117-138. doi:10.1080/14683849.2014.892238 google scholar
• Yetkin, Ç. (2014). Karşıdevrim:1945-1950 (9. ed.). Ankara: Kilit Yayınları. google scholar