Labour Policies of the Centre Right in the Neoliberal Era: The True Path Party

Year 2024, Volume: 33 Issue: 2, 319 - 338, 24.10.2024

Caner Yacan

https://doi.org/10.26650/siyasal.2024.33.1435612

Abstract

This study examines the labour policies of the True Path Party (TPP) to better understand the centre-right’s role in establishing neoliberalism in Turkey. Using a historical-comparative method, the article reveals significant changes in the Party’s labour policies from its establishment in 1983 to Süleyman Demirel’s Presidency (1983-1993). It is thought that a comparative examination of the period from the establishment of the Party to Demirel’s Presidency can reveal the dilemmas and continuities experienced in the Party’s labour policies depending on the neoliberal perspective. The TPP produced discourses aimed at gaining the support of labour immediately after its establishment in opposition to the structural conditions of the labour market in which it was born. These discourses expressed by the TPP are objections to the suppression of wage income, which is the most important element that ensures the sustainability of the accumulation process during the military rule (1980-1983) and the first civilian government following it and led by the Motherland Party. After becoming the head of the TPP (1987), Demirel brought to the fore the large inequalities in income distribution, argued for an effective labour market regulation to create full employment, and emphasised the relationship between poverty, wealth, and income distribution, which policymakers refrained from mentioning in the neoliberal process. However, during the Party’s rule, it lost the support of many worker organisations, especially unions affiliated with Türk-Iş.

Keywords

True Path Party, Labour Policies, Hüsamettin Cindoruk, Süleyman Demirel, Centre-right

Neoliberal Dönemde Merkez Sağ’da Emeğe Dair Politikalar: Doğru Yol Partisi

Abstract

Çalışmada, Türkiye’de 1980’li yıllarda berraklaşan neoliberal hegemonya inşa mücadelesinde merkez sağın emeğe dair politikaları, Doğru Yol Partisi (DYP) merkeze alınarak incelenmiştir. Böylece neoliberal süreçte Parti’nin emek politikalarında yaşanan değişimin ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. Belirtilen amaca ulaşabilmek için çalışmada tarihsel karşılaştırmalı araştırma yöntemi kullanılmıştır. Partinin kuruluşundan Demirel’in Cumhurbaşkanlığına kadar geçen dönemin karşılaştırmalı olarak incelenmesinin, neoliberal bakış açısına bağlı olarak Parti’nin emek politikalarında yaşanan kopuklukları, ikilemleri ve süreklilikleri ortaya koyabileceği düşünülmektedir. DYP, içinde doğduğu emek piyasasına dair yapısal şartlara karşı, kuruluşundan hemen sonra emeğin desteğini almaya yönelik söylemler üretmiştir. DYP tarafından dile getirilen bu söylemler 24 Ocak ile başlayarak, cunta ve Anavatan Hükümeti tarafından devam ettirilen birikim sürecinin sürdürebilirliğini sağlayan en önemli öğe olan ücret gelirlerinin bastırılmasına bir karşı çıkış niteliğindedir. Demirel ise partinin başına geldikten sonra neoliberal süreçte politika yapıcıların söylemekten imtina ettiği gelir dağılımındaki büyük eşitsizlikleri, tam istihdamı yaratabilmek için gerekli işgücü piyasası yönetimini, yoksulluğun servet ve gelir dağılımı ile olan ilişkisini ön plana çıkartmıştır. Ancak Parti iktidarı süresince özellikle Türk-İş’e bağlı sendikalar başta olmak üzere, birçok işçi örgütlenmesinin desteğini kaybetmiştir. DYP vaat ettiği 12 Eylül’ün çalışma hayatına getirdiği izleri silmekten oldukça uzak kalmıştır.

Keywords

Doğru Yol Partisi, Emek Politikaları, Hüsamettin Cindoruk, Süleyman Demirel, Merkez Sağ

References

• Adaman, F., Buğra, A. ve İnsel A. (2009). Societal context of labor union strategy: the case of Turkey. Labor Studies Journal, 34. Cilt, 2. Sayı, 168-188. google scholar
• Akça, İ. (2011). 1980’lerden bugüne Türkiye’de siyaset ve hegemonya: bir çerçeve denemesi. İktisat Dergisi, No. 515-516, 25-35. google scholar
• Akkaya, Y. (1999). 1990’lı yıllarda Türkiye’de grevler. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 54, Sayı:2, 1-34. google scholar
• Baysan, T. ve Blitzer C. (1990). Turkey’s trade liberalization in the 1980s and prospects for its sustainability. Arıcanlı T. ve Rodrik D. (der.), The Polıtıcal Economy Of Turkey Debt, Adjustment and Sustainability (pp.9-37). Palgrave Macmillan. google scholar
• Bedirhanoğlu, P. ve Yalman, G. L. (2010). Reflections on the neoliberal transformation in Turkey. Saad-Filho, A. ve Yalman, G. (der), Economic Transitions to Neoliberalism in Middle-income Countries (pp.107-128). Routledge. google scholar
• Bora, T. (2018). Cereyanlar. Türkiye’de Siyasi İdeolojiler, İletişim Yayınları. google scholar
• Boratav, K. (1990). Inter-class and intra-class relations of distribution under ‘structural adjustment’: Turkey during the 1980s, Arıcanlı T. ve Rodrik D. (der.), The Polıtıcal Economy Of Turkey Debt, Adjustment and Sustainability (pp.199-230). Palgrave Macmillan. google scholar
• Boratav, K. ve Yeldan, E. (2001). Turkey, 1980-2000: financial liberalization, macroeconomic (in)-stability and patterns of distribution, http://yeldane.bilkent.edu.tr/B&YCEPA2002.PDF 04.01.2021. google scholar
• Boratav, K., Yeldan, E.ve Köse A. H. (2000). Globalization, distribution and social policy: Turkey, 1980-1988. CEPA and The New School for Social Research, Working Paper Series, No:20. google scholar
• Cam, S. (2002). Neo-liberalism and labour within the context of an ‘emerging market’ economy— Turkey. Capital & Class, 26(2), 89-114. google scholar
• Celasun, M. (1990). Fiscal aspects of adjustment in the 1980s, Arıcanlı T. ve Rodrik D. (der.), The Politıcal Economy Of Turkey Debt, Adjustment and Sustainability (pp.37-60), Palgrave Macmillan. google scholar
• Cizre-Sakallıoğlu, Ü. (2002). From ruler to pariah: the life and times of the True Path Party. B. Rubin and M. Heper (der.), Political Parties in Turkey (pp.82-101). London: Frank Cass&Co. Ltd. google scholar
• Demirel, T. (2017), Adalet Partisi İdeoloji ve Politika, İletişim Yayınları. google scholar
• DYP’nin Doğru Görüşünden Parçalar (Ekonomi), DYP Ekonomi ve Mali İşler Başkanlığı, Ankara, 1985. google scholar
• DYP Bir Yaşında (23 Haziran 1983-23 Haziran 1984), DYP Yayınları No: 3, Ankara. google scholar
• DYP 1. Büyük Divan Toplantısı, 1984. google scholar
• Doğru Yol Partisi Neyin Mücadelesini Yapıyor?, DYP Yayınları No: 1, Onur Ofset, Ankara, 1983. google scholar
• Doğru Yol Partisi Tüzük ve Programı, DYP Yayınları, Ankara, 1983. google scholar
• Doğru Yol Partisi Tüzük ve Programı, DYP Yayınları, Ankara, 1985. google scholar
• DYP 1. Büyük Kongresi Raporlar, 14-15 Mayıs 1985. google scholar
• DYP I. Büyük Kongre Vesikaları, DYP Yayınları No: 6, Kurtuluş Ofset, Ankara, 1985. google scholar
• DYP Anayasa Mahkemesinde, DYP Yayınları No: 5, Ankara, 1985. google scholar
• DYP Cumhuriyet Medeniyeti’nin Üç Temeli: Hürriyet, Güven ve Refah Dün Üçü de Beraberdi... Yine Beraber Olacak! Doğru Yol Partisi 1986 Ara Seçim Beyannamesi. google scholar
• DYP 1986 Ara Seçim Beyannamesi, Ankara, 1986. google scholar
• DYP Niçin Vardır? Ne İster? DYP’nin İleri Hedefleri, DYP Basın ve Propaganda Başkanlığı, Ankara, 1987. google scholar
• DYP 1987 Seçim Beyannamesi, Büyük Türkiye Programı, Ankara, 1987. google scholar
• DYP Süleyman Demirel, Türk Demokrasisi Meydan Okuyor (1989 Mali Yıl Bütçesi Vesilesiyle TBMM’de 9 ve 23 Aralık 1988’de Yaptığı Konuşmalar), Ankara DYP Basın ve Propaganda Başkanlığı. google scholar
• DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel’in 25.8.1988’de İstanbul’da, 24.12.1988’de Ankara’da Gençlerle Yaptığı Konuşmalar, Sorulara Verdiği Cevaplar, Doğru Yol Basın ve Propaganda Başkanlığı, 1989. google scholar
• Doğru Yol Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel, “Bugünki Siyasi İktidar Neleri ile Övünüyor, Mes’elenin İç Yüzü Nedir?”, 4 Ocak 1989. google scholar
• Doğru Yol Partisi Gençlik ve Büyük Türkiye Sempozyumu, DYP İstanbul İl Başkanlığı, 1986. google scholar
• DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel’in Kongre Açış Konuşması: 14-15 Mayıs 1988 DYP Olağan Büyük Kongresi, DYP Yayınları, Doğuş Matbaacılık, Ankara, 1988. google scholar
• Doğru Yol Partisi İstanbul 3. Olağan il Kongresi, İstanbul İl Başkanlığı Faaliyet Raporu, 1990. google scholar
• Doğru Yol Partisi Genel Başkanı Süleyman Demirel’in DYP III. Büyük Kongresi’ni Açış Konuşması 24- 25 Kasım 1990, DYP Yayınları, Ankara, 1990. google scholar
• DYP Seçim Bildirgesi, 21 Ekim Sabahı Yeni Bir Türkiye, DYP Yayını, Ankara, 1991. google scholar
• DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel’in Ege ve 19 Mayıs Üniversitesi Öğrencilerine Yaptığı Konuşma, DYP Gençlik Komisyonları Yayınları:2, 1991. google scholar
• DYP-SHP Koalisyon Protokolü, Koalisyon Hükümetleri, Koalisyon Protokolleri, Hükümet Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri Cilt 2. google scholar
• Doğan, M. G. (2020). Neoliberalizm, işçiler ve direniş, Özal’a karşı geleneksel sendikacılığın mücadelesi (1986-1991), Tarih Vakfı Yurt Yayınları. google scholar
• -(2018). Örgütlü işçi hareketinin sindirilmesi. İ. Akça, A. Bekmen, B. A. Özden (der.), Yeni Türkiye’ye Varan Yol. Neoliberal Hegemonyanın İnşaası (pp. 261-279), İletişim Yayınları. google scholar
• -(2015). 1980 sonrası sendikal hareket: Türkiye’de sendikacılığın kuğu şarkısı. Y. D. Çetinkaya ve M. Ö. Alkan (der.), Tanzimat’tan Günümüze Türkiye İşçi Sınıfı Tarihi 1839-2014 Yeni Yaklaşımlar Yeni Alanlar Yeni Sorunlar, Tarih Vakfı Yurt Yayınları. google scholar
• Jessop, B. (2005). Hegemonya, Post-Fordizm ve Küreselleşme Ekseninde Kapitalist Devlet, İletişim Yayınları. google scholar
• Karahanoğulları, Y. (2019). Türkiye’de neoliberalizmin kuruluş süreci: 1980-1994. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt:74, No:2, 429-464. google scholar
• Neuman, L. (2013). Toplumsal araştırma yöntemleri, Yayın Odası. google scholar
• Önder, N. (2016). The economic transformation of Turkey. neoliberalism and state intervention, I. B. Tauris. google scholar
• Özgün, S. D. (2014). The political economy of labour market reforms Greece, Turkey and the global economic crisis,Palgrave Macmillan. google scholar
• Parla, T. (2009). Ziya Gökalp, Kemalizm ve Türkiye’de korporatizm, Deniz Yayınları. google scholar
• Saraçoğlu, C. (2019). Tank paletiyle neoliberalizm. Atılgan, G. vd. (der), Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Siyasal Hayat (pp.747-869), Yordam. google scholar
• TBMM Tutanak Dergisi, 10.03.1993. google scholar
• Yalman, G. (2004). Türkiye’de devlet ve burjuvazi: alternatif bir okuma denemesi. N. Balkan ve S. Savran (der), Sürekli Kriz Politikaları 2000’li Yıllarda Türkiye 1 (pp.44-75), Metis Yayınları. google scholar
• Yeldan, E. (1995). Surplus creation and extraction under structural adjustment: Turkey, 1980-1992. Review of Radical Political Economics, Vol. 27(2), 38-72. google scholar
• Yörük, E. (2018). Neoliberal hegemonya ve tabana dayalı siyaset: İslamcı hareket ve Kürt hareketi. İ. Akça, A. Bekmen, B. A. Özden (der.) Yeni Türkiye’ye Varan Yol. Neoliberal Hegemonyanın İnşaası (pp. 319-335), İletişim Yayınları. google scholar
• Tercüman, Cumhuriyet, Milliyet, 1983-1993 google scholar