İNSANLIK TARİHİ BAKIMINDAN ATAMIZ ADEM İLE HZ. ADEM (A)

Year 2021, Issue: 9, 69 - 104, 01.01.2021

M. Hanefi Palabıyık , Korkut Dindi

Abstract

İslam düşünce geleneğinde İslam âlimleri insanlığın başlangıcı hakkındaki tartışmalara cevap verebilmek için bazı teoriler öne sürmüşlerdir. Buna göre: 1. Hz. Adem ilk insandır yani ilk babamızdır. Her açıdan mükemmeldir, konuşur, yazar, dil/diller bilir, medenidir. 2. Hz. Adem aynı zamanda ilk peygamberdir de. Peygamberlik geleneği onunla başlamıştır. 3. İnsan nesli, Hz. Adem’in kadın ihtiyacının karşılanması için onun kaburga kemiğinden yaratılmış olan Havva annemizle olan ilişkisinden türemiştir. Ancak bu türeme, çocuklarının her batında ikiz doğması ve birinci batın ile üçüncü batında doğan çocuklarının çapraz evlendirilmesi ile vuku bulmuştur. 4. Ayrıca insanlığın tarihi gerek İslami gelenekte ve gerekse onun mülhem olduğu İsrailiyatta, MÖ 7000 yıllarına ulaşmaktadır.
Yukarıda sunulan bu teori şimdilerde bazı sorularla karşılanmakta ve bu teori üzerinden İslam dini ve şeriatı küçümsenmektedir. Bu bakımdan çağımız insanını gerçekten tatmin eden ve buna alternatif olan bir teoriye ihtiyaç vardır. Buna göre: 1. Babamız olan Adem/Adam ile peygamber olan Hz. Adem aynı kimseler değildir. 2. İkisinin arasında binlerce yıl vardır. 3. İlk insanın yaratıldığı tarih bilinmese bile, Hz. Adem’in gönderiliş/görevlendiriliş tarihi MÖ 7000’li yıllarda olabilir. 4. Birden fazla Adem/Adam ve Havva olsa da (ki vardır), Hz. Adem bir kişidir. Yani ilk insan olarak yaratılan kadın ve erkeklerin sayısı çok olabilir, ancak peygamber olan Hz. Adem tek kişidir. 5. Dolayısıyla insanların türemesi, Hz. Adem’in peygamber olarak gönderilmesinden binlerce yıl evvel, bu Adem’ler ve Havva’ların birleşmesinden olmuştur.
Mezkûr iddia ve inançları, din ve tarih açısından ele alıp tartışmak ve değerlendirmeler yapmak çalışmamızın hedefidir.

Keywords

İslam, Hz. Adem, İlk İnsan

Supporting Institution

Yok

Project Number

Yok

Thanks

Yok

References

• Aça, Mehmet, “Köken Mitleri Evlilik Kurumunun Ortaya Çıkışını Nasıl Açıklıyordu?”, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 2018, Cilt: 11, Sayı: 21, ss. 1-14.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillah Ahmed b. Muhammed eş-Şeybânî, el-Müsned I-VI, Tahk. Şuayb el-Arnaûd, Müessesetü Kurtuba, Kahire tsz.
• Almaz, Hasan, “Giriş-Osmanlı Dönemi Tarih Yazıcılığı ve İlk Tarih Eserleri”, Şükrullah Efendi, Behcetü’t-Tevârîh Tarihin Aydınlığında, İnceleme-Çeviri: Hasal Almaz, Mostar Yay., 2. baskı, İstanbul 2011
• Batuk, Cengiz, “Adem ve Havva’nın Kitabı: Eski Ahit Apokrifasında Adem ve Havva’nın Hayatı”, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2006/2, Cilt: V, Sayı: 10, ss. 51-96.
• Bayrakdar, Mehmet, İslam’da Evrimci Yaratılış Teorisi, Otto Yay., Ankara 2018.
• Bıçak, Ayhan, Tarih Düşüncesi I-IV, I-Tarih Düşüncesinin Oluşumu, Dergah Yay., İstanbul 2004-2005.
• Bilgiz, Musa, “Kur’an’da Nübüvvet (Peygamberlik)”, Diyanet İlmi Dergi, Cilt: 49 Sayı: 1, ss. 23-46.
• Birinci, Züleyha, “Nefs-i vâhide” İfadesinden Hareketle Kadının Yaratılışı Hakkında Bir Değerlendirme”, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 2014, Cilt-Sayı 47, ss. 151-164.
• Bolay, Süleyman Hayri, “Adem”, DİA, 1988, I,358-363.
• Cevâd Ali, el-Mufassal fi Tarihi’l-Arab Kable’l-İslam I-XX, Dâru’s-Sâkî, yy. 2001.
• Childe, V. Gordon, Kendini Yaratan İnsan-İnsanın Çağlar Boyunca Gelişimi, Varlık Yay., İstanbul 1996.
• Çelik, Hüseyin, “Kur’an’a Göre Hz. Adem’in Yaratılışı”, İÜİF Dergisi, 2011/2(2), ss. 49-70.
• Çetiner, Bedrettin, Fâtiha’dan Nâs’a Esbâb-ı Nüzûl I-II, Çağrı Yay., İstanbul 2010.
• Dartma, Bahattin, “Kur’ân Bağlamında İlk İnsan ve Nübüvvet-Fıtrat İlişkisi”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, VI (2006), Sayı: 1, ss. 9-21.
• Davis, James C., Taş Devrinden Bugüne Tarihimiz İnsanın Hikâyesi, Çev. Barış Bıçakçı, 5. baskı, Türkiye İş Bankası Yay., İstanbul 2010.
• Deniz, Gürbüz, “Kur’an’a Göre Hz. Adem (a.s.)’in Serüveni”, İslamî Araştırmalar Dergisi, 2011, 22(2), ss. 89-105.
• Diakov V.-S. Kovalev, İlkçağ Tarihi I-II, Çev. Özdemir İnce, Yordam Yay., İstanbul 2008.
• Dindi, Korkut, Siyer-Kur’an İlişkisi -Mekke Dönemi- Ankara Okulu Yay., Ankara 2019.
• Dîvânu Beşşâr b. Bürd, Tahk. M. Tahir b. Âşûr, el-Cezâiru Asimetü’s-Sekâfeti’l-Arab, Cezâir 2007.
• Duman, M. Fatih, Gelibolulu Mustafa Ali'nin Zübdetü't-Tevarih Adlı Eserinin 1-111. Varaklar Arası Edisyon Kritiği, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir 2006.
• Erdem, Mustafa, Hz. Adem (İlk İnsan), TDV Yay., Ankara 2005.
• Ezrakî, Ebu’l-Velîd Muhammed b. Abdillah, Ahbâru Mekke vemâ câe fîhâ mine’l-Âsâr I-II, Tahk. Ali Ömer, Mektebetü’s-Sekâfeti’d-Dîniyye, Kahire tsz.
• Ferâhîdî, Halil b. Ahmed, Kitâbu’l-Ayn I-VIII, Tahk. Mehdî el-Mahzûmî-İbrahim es-Semarrâî, Dâru ve Mektebetü’l-Hilâl, Beyrut tsz.
• Gelibolulu Mustafa Ali, Zübdetü't-Tevarih, Duman, M. Fatih, Gelibolulu Mustafa Ali'nin Zübdetü't-Tevarih Adlı Eserinin 1-111. Varaklar Arası Edisyon Kritiği, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir 2006.
• Gündüz, Altay, Mezopotamya ve Eski Mısır, Büke Yay., İstanbul 2002.
• Güven, İsmail, Editör, Uygarlık Tarihi, Pegem A Yay., Ankara 2007
• Güvenç, Bozkurt, İnsan ve Kültür, 6. baskı, Remzi Yay., İstanbul 1994.
• Halebî, Ali b. Burhaniddîn İbrahim, es-Sîretu’l-Halebiyye fi Sîreti’l-Emîni’l-Me’mûn I-III, Dâru’l-Ma‘rife, Beyrut 1980.
• Hasanov, Eldar, “Yahudilikte Peygamberlik ve Peygamberler”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 4, 2014, ss. 676-695.
• İbn Abdilberr, Yusuf b. Abdullah b. Muhammed en-Nemerî, el-İstîâb fi Ma‘rifeti’l-Ashâb, (Şâmile 3.23).
• İbn Asâkir, Ebu’l-Kasım Alî b. el-Hasen b. Hibetillâh, Tarihu Medîneti Dımeşk I-LXX, Tahk. M. Ebî Saîd Ömer b. Ğarâme, Dâru’l-Fikr, Beyrut 1995.
• İbn Habîb, Ebû Ca‘fer Muhammed, el-Münemmak fi Ahbâri Kureyş, Tahk. Hurşid Ahmed Fâruk, Âlemü’l-Kütüb, Beyrut 1985.
• İbn Habîb, Ebû Ca‘fer Muhammed, Kitâbu’l-Muhabber, Tahk. Ilse Lichtenstadter, Dâru’l-Âfâki’l-Cedîde, Beyrut tsz.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Abdulmelik el-Basrî el-Himyerî, es-Sîretü’n-Nebeviyye I-II, (Şâmile 3.23).
• İbn İshâk, Ebû Abdillah Muhammed b. İshâk b. Yesâr, es-Sîretü’n-Nebeviyye, (Şâmile 3.23).
• İbn Kesîr, Ebu’l-Fidâ İsmail, el-Bidâye ve’n-Nihâye I-XIV, (Şâmile 3.23).
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim ed-Dîneverî, el-Maârif, (Şâmile 3.23).
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mükrim el-Efrîkî, Lisânu’l-Arab I-XV, Dâru Sâdır, Beyrut tsz.
• İbn Sa‘d, Ebû Abdillah Muhammed el-Basrî, et-Tabakâtu’1-Kübrâ I-VIII, Tahk. İhsan Abbas, Dâru Sâdır, Beyrut 1968.
• İbn Seyyidinnâs, Ebu’l-Feth Muhammed b. Muhammed el-Ya‘murî, Uyûnu’l-Eser fi Funûni’l-Meğâzî ve’ş-Şemâil ve’s-Siyer I-II, Müessesetü İzzeddîn, Beyrut 1986.
• İbnü’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec Abdurrahman b. Ali b. Muhammed, Zâdü’l-Mesîr fi İlmi’t-Tefsir I-IX, el-Mektebetü’l-İslamî, Beyrut 1984.
• İbnü’l-Esîr, Ebu’l-Hasen İzzüddîn Ali b. Muhammed, el-Kâmil fi’t-Tarih I-VII, (Şâmile 3.23).
• İslamoğlu, Mustafa, Nüzûl Sırasına Göre Hayat Kitabı Kur’an, Düşün Yay., İstanbul 2009.
• Karauğuz, Güngör, Adem’in Çocukları, Çizgi Kitabevi Yay., Konya 2015.
• Korkmaz, Ömer, “Tarihsel Süreç İçerisinde Evrensellik Düşüncesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 3, 2002, ss. 154-197.
• Köksal, M. Asım, Peygamberler Tarihi I-II, 8. baskı, TDV Yay., Ankara 2004.
• Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed el-Ensârî, el-Câmi‘ li-Ahkâmi’l-Kur’an I-XX, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut 1985.
• Maisels, Charles Keith, Uygarlığın Doğuşu, Çev. Alâeddin Şenel, İmge Kitabevi Yay., Ankara 1999.
• Makdisî, Mutahhar b. Tâhir, el-Bed’ ve’t-Tarih, (Şâmile 3.23).
• McNeill, William H., Dünya Tarihi, Çev. Alâeddin Şenel, İmge Kitabevi Yay., Ankara 2007.
• Mehmet Şem'î Efendi (ö. 1881), Kronolojik Kâinat Tarihi Tarihin Meyveleri Esmârü't-Tevârih, Yay. S. Faruk Göncüoğlu-Selahaddin Alpay, Kültür Tarihi Araştırmaları Merkezi Yay., İstanbul 2004.
• Memiş, Ekrem, Eskiçağ Medeniyetleri Tarihi, 3. baskı, Ekin Yay., Bursa 2012.
• Muhtar, Cemal, “Beşşâr b. Bürd”, DİA, 1992, VI/8-9.
• Mukâtil b. Süleyman, Ebu’l-Hasen el-Ezdî, Tefsiru Mukâtil b. Süleyman I-III, Tahk. Ahmed Ferîd, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2003.
• Özlem, Doğan, Tarih Felsefesi, Notos Kitap Yay., İstanbul 2015.
• Özsoy, Ömer-İlhami Güler, Konularına Göre Kur’an, Fecr Yay., Ankara 2003.
• Öztürk, Mustafa, Kıssaların Dili, Ankara Okulu Yay., Ankara 2010.
• Reşit Rızâ, Tefsiru’l-Menâr I-XII, el-Hey’etü’l-Mısrıyyetü’l-Âmme li’l-Kitâb, Mısır 1990.
• Said Havva, Hadislerle Hz. Peygamber’in Hayatı I-III, Çev. Abdurrahim Ali Ural ve dğr., Hikmet Neşriyat, İstanbul 1989.
• Schipper, Mineke, Adem ile Havva Her Yerde, Çev. Arlet İncidüzen, Ayrıntı Yay., İstanbul 2015.
• Seyrek, Ahmet, Mısır, Maviçatı Yay., İstanbul 2017.
• Sproul, Barbara C., Yaratılış Mitleri, Çev. Ali Bucak, Hil Yay., İstanbul 2018.
• Susa, Ahmet, Tarihte Araplar ve Yahudiler, Çev. Ahsen Batur, Selenge Yay., İstanbul 2005.
• Süheylî, Ebu’l-Kasım Abdurrahman b. Abdullah, er-Ravdu’l-Unuf I-IV, (Şâmile 3.23).
• Şâmî, Muhammed b. Yusuf es-Sâlihî, Sübülü’l-Hüdâ ve’r-Reşâd fi Sîreti Hayri’l-İbâd I-XII, Tahk. Âdil Ahmed Abdulmevcûd-Ali Muhammed Muavvaz, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1993.
• Şenel, Alâeddin, Kemirgenlerden Sömürgenlere İnsanlık Tarihi, İmge Kitabevi Yay., Ankara 2006.
• Şeşen, Ramazan, Müslümanlarda Tarih-Coğrafya Yazıcılığı, İSAR Yay., İstanbul 1998.
• Şükrullah Efendi, Behcetü’t-Tevârîh Tarihin Aydınlığında, İnceleme-Çeviri: Hasan Almaz, Mostar Yay., 2. baskı, İstanbul 2011.
• Taberî, Muhammed b. Cerîr, Tarihu’t-Taberî-Tarihu’l-Ümem ve’l-Mülûk I-V, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 1987.
• Taberî, Muhammed b. Cerîr, Tefsiru’t-Taberî-Câmi‘u’l-Beyân fi Te’vîli’l-Kur’an I-XXIV, Tahk. Ahmed Muhammed Şâkir, Müessesetü’r-Risâle, yy. 2000.
• Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa, Sünenü’t-Tirmizî-el-Câmi‘u’s-Sahîh I-V, Tahk. Ahmed M. Şâkir ve dğr., Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut tsz.
• Yakıt, İsmail, “Kur’an’da Hz. Adem”, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1999, Sayı: 6, ss. 1-18.
• Yavuz, Yusuf Şevki, “Peygamber” DİA, 2007, XXXIV/257-262.
• Yıldırım, Nimet, İran Mitolojisi, Pinhan Yay., İstanbul 2012.
• Yıldırım, Recep, Uygarlık Tarihine Giriş, 2. baskı, Asil Yay., Ankara 2004.
• Zemahşerî, Cârullah Ebu’l-Kasım Mahmûd b. Ömer, el-Keşşâf an Hakâiki’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvîl fi Vücûhi’t-Te’vîl I-IV, Tahk. Abdurrezzâk el-Mehdî, Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, Beyrut tsz.