An Important Correction on the Way of Reading of the Document Related to Evrenos Beg’s Ancestry in Ayşegül Kılıç / Heath W. Lowry Debate

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 1, 197 - 214, 28.07.2015

Hakan Yılmaz

Öz

This article aims to evaluate the debate between Ayşegül (Çalı) Kılıç and Heath W. Lowry due to the publication of an important foundation document that would illuminate the ancestry of famous Ottoman pioneer by Ghazi Evrenos Beg and the claims that were made during this debate, in the light of historical evidences and scientific criteria. A false claim that was put forward on way of reading of an important phrase in the document was tried to be corrected based on contemporary materials. This article aims to evaluate the debate between Ayşegül (Çalı) Kılıç and Heath W. Lowry due to the publication of an important foundation document that would illuminate the ancestry of famous Ottoman pioneer by Ghazi Evrenos Beg and the claims that were made during this debate, in the light of historical evidences and scientific criteria. A false claim that was put forward on way of reading of an important phrase in the document was tried to be corrected based on contemporary materials.

Anahtar Kelimeler

Ghazi Evrenos Beg, İsa Beg endowment, Pranko Lazarat, Martrydom, plagiarism, Ayşegül Kılıç, Heath W. Lowry

Ayşegül Kılıç / Heath W. Lowry Tartışmasında, Evrenos Beg’in Soyu İle İlgili Belgenin Okunuşuna İlişkin Önemli Bir Düzeltme

Öz

Bu makale, ünlü Osmanlı akıncı beyi Gâzî Evrenos Beg’in soyunu aydınlatacak nitelikte önemli bir vakıf belgesinin yayını nedeniyle, Ayşegül (Çalı) Kılıç ile Heath W. Lowry arasında yaşanan tartışma ve bu tartışma sırasında ortaya atılan iddiaları, tarihî kanıtlar ve bilimsel kıstaslar ışığında değerlendirmek amacıyla kaleme alınmış; belgedeki önemli bir ibârenin okunuşuna dair ortaya atılan yanlış bir iddia çağdaş materyallere dayanılarak düzeltilmeye çalışılmıştır. Bilimsel yayın ve çalışmalar hayli yorucu bir süreç ve uzun bir mesai gerektirdiğinden, aynı konu üzerinde çalışan araştırmacılar arasında zaman zaman tenkit ve tartışmalar yaşanması son derece doğaldır. Ancak bu tartışmalar sırasında taraflar arasında, iki meşhur Türk deyimi olan “Vur deyince öldürmek” ve “Devenin altında buzağı aramak” sözlerine rahmet okutacak düzeyde bir “linç” ve “kusur arama” arayışı içerisine girişmek, işi ifrata vardırmanın daha da ötesinde; bazen bilimin ve bilimselliğin objektifliğine de gölge düşürecek sonuçlar ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gazi Evrenos Beg, İsa Beg vakfiyesi, Pranko Lazarat, Şehidlik, intihal, Ayşegül Kılıç, Heath W. Lowry

Kaynakça

• Arşiv Belgeleri ve Birincil Kaynaklar:
• Evrenos-oğlu ‘İsâ Beg Vakfiyesi, BOA, Vakfiyeler (EV. VKF.), 10/1.
• Gâzî Süleymân Paşa’nın İznik Hacı Kara-oğlân Zâviyesi Vakfiyesi, TSMA, no. 7792.
• ‘Alâeddîn ‘Alî Esved (Kara Hoca), Künûzü’l-Envâr, Nuruosmaniye Kütüphanesi, no. 1334.
• İbn Kemâl (Kemâl Paşa-zâde), Târîh-i İbn Kemâl, III. Defter, Millet Kütüphanesi, Ali Emîrî, Tarih, no. 30/3.
• Tevârîh-i Âl-i ‘Osmân, Anonim, Belgrade Svetozar Marković Lib- rary, T Pco., no. 327.
• Zeynü’l-Müneccim bin Süleymân el-Konevî, Zikr-i Tevârîh-i Ba‘z ez-Selâtîn-i Moğol, Nuruosmaniye Kütüphanesi, no. 2782.
• Yayınlanmış Eserler ve Makaleler:
• Demetriades, Vasilis, “The Tomb of Ghâzî Evrenos Bey at Yenitsa and Its Inscription”, Bulletin of School of Oriental and African Studies, XXXIX (June, 1976), London, pp. 328-332.
• Kılıç, Ayşegül, “Evrenos Bey’in Kökeni Hakkında Tartışmalar ve Yeni Bir Değerlendirme”, Belleten, c. LXXV/274 (Aralık 2011), s. 745-768.
• Kılıç, Ayşegül, “Bizans ve Osmanlı Kaynaklarında Gâzi Evrenos Bey’in İmajı Hakkında Bir İnceleme”, Ankara Üniversitesi Ta- rih Araştırmaları Dergisi, c. XXX/49 (2011), Ankara, s. 131-144.
• Kılıç, Ayşegül, “Evrenos Bey’in Babası Pranko Lazarat’ın (Pranko İsa) Vakfı ve Türbesi”, Güneydoğu Avrupa Çalışmaları Uygula- ma ve Araştırma Merkezi Dergisi (GAMER), I/1 (2012), Ankara, s. 87-99.
• Kılıç, Ayşegül, Bir Osmanlı Akıncı Beyi: Gazi Evrenos Bey, İthaki Ya- yınları, İstanbul 2014.
• Lowry, Heath W.- Erünsal, İsmail E., Yenice-i Vardar’lı Evrenos Ha- nedanı: Notlar ve Belgeler, Bahçeşehir Ünv. Yay., İstanbul, 2010.
• Lowry, Heath W., “Oyunu Kuralına Göre Oynamak: Ayşegül Kılıç’a Bir Yanıt”, Osmanlı Araştırmaları/The Journal of Ottoman Studies, XLIII (2014), s. 475-492.
• Lowry, Heath W., Fourteenth Century Ottoman Realities, In Search of Hâcı-Gâzî Evrenos - Ondördüncü Yüzyıl Osmanlı Gerçekleri, Hacı-Gazi Evrenos’un İzinde, Bahçeşehir Üniversitesi Yayınla- rı, İstanbul, 2012.
• Schreiner, Peter, Die Byzantinischen Kleinchroniken, II: “Chronica Byzantina Breviora”, Österreichiscen Akademie der Wis- senschaften, Vienna, 1977.
• Turan, Osman, İstanbul’un Fethinden Önce Yazılmış Tarihî Takvimler, TTK, Ankara, 1954