Giddens Sosyolojisinde Toplumsal Dönüşümün Temel Kavramları ve Bağlantılar: Yapılanma, Modernite ve Küreselleşme

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 5, 189 - 207, 22.06.2017

Nesrin Akıncı Çötok

Öz

Çağdaş sosyolojide eserleri ve ortaya koyduğu
kuramları ile önemli yer tutan entelektüellerden biri şüphesiz Giddens’tır. Onun
en temel sosyolojik yaklaşımı, kendi ifadesiyle “toplumun üretiminin insanlar
tarafından sürdürülen ve mümkün kılınan ustaca bir icra olduğu” üzerinedir. Bu
üretim Giddens’a göre gerçekte sadece toplumdaki her bireyin pratik bir sosyal
teorisyen olmasından dolayı mümkündür. İçinde bulunduğumuz tarihsel süreç
temelinde özelllikle de modernite ve küreselleşme kavramları odaklı toplumsal
dönüşümü anlama adına Giddens’ı anlamak faydalı olacaktır. Bu fayda eksenli çalışmada
kendi eserlerinden yola çıkılarak Giddens’ın sosyolojisindeki yapılanma kuramı,
modernite ve küreselleşme ilişkisi ortaya konulup söz konusu kavramların
toplumsal dönüşümdeki yeri ve önemine değinilmiştir. Çalışmada Giddens ‘ın tüm
dünyada bu denli ilgi odağı haline getiren kuramlarını -öncelikle modernite,
küreselleşme ve yapılanmayı -anlamak ve bu kavramların özne temelli sosyal
eyleme kapasitesi bağlamında sosyal değişimin dönüşümü nasıl gerçekleştirdiği
aktarılmaya çalışılmaktadır. Bu bağlamda Giddens gözlemci olarak bilgilerini
derinleştirirken asıl görevinin gerçekte kendi kültürel kimliğinden yola
çıkarak araştırdığı kültüre ilişkin betimlemeler sayesinde diyalog kurmak
olduğunu ifade etmektedir. Bu diyalog çerçevesinde Giddens, moderniteyi
özellikle de ‘güvenlik, tehlike ve risk’ temelli, küreselleşmeyi ise dört
boyutlu (kapitalizm, ulus devlet, askeri dünya düzeni ve uluslararası işbölümü)
süreci ile yaşadığımız sonuçlarını eleştirir. Giddens’ın diğer yapı
kuramcılarından farklı olarak ele aldığı ‘yapı’ ise zamansal olarak ortaya
çıkar ve bu şekilde mevcut olabildiğinden yapılar, kişi eylemlerini de mümkün
kılan araçlardır.

Anahtar Kelimeler

Giddens, Modernite, Küreselleşme, Yapılanma

Kaynakça

• Bilgin, Nuri, Sosyal Bilimlerin kavşağında Kimlik Sorunu, İzmir: Ege yayıncılık 1994.
• Cassell, P. The Giddens Reader, California: Stanford University Press 1993.
• Doğan, E. Anthony Giddens ‘ın Çağdaş Eleştirisi, Praksis(1), 2001, ss:247-260.
• Emre, Y, “Anthony Giddens ve Uluslararası İlişkiler: Yapılanma, Modernite ve Küreselleşme”,Uluslararası İlişkiler, Cilt 11, Sayı 44, 2015, s. 5-23.
• Esgin, Ali, Anthony Giddens Sosyolojisi, Ankara: Anı Yayıncılık 2008.
• Eisenstadt. S. Noah, Modernleşme Başkaldırı ve Değişim, çev: Ufuk Coşkun, Ankara:Doğu Batı Yayınları 2007.
• Giddens, Anthony, Modernliğin sonuçları, İstanbul: Ayrıntı Yayınları 1998.
• Giddens, Anthony, Toplumun Kuruluşu, çev: Hüseyin Özel, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları 1999.