Bu makale, 5. yüzyıla tarihlenen, Ravenna ve İstanbul’da bulunan iki bazilikal planlı yapı ve kilise dramının kökenini
oluşturan “Mass” ayinlerinin ortaya çıkması ve gelişimi ile ilgilidir. Seçilen dini mimari örnekler, liturjinin
biçimlendirdiği ayinlerin yapıldığı mekanlardır. Giriş bölümünde; o dönemde yaşanan siyasi, toplumsal olaylar
anlatılmış ve sanat eserlerinden örnekler verilmiş, ikinci bölümde; kiliseler tanıtılarak mimari unsurları incelenmiştir. Üçüncü bölümde; “Mass” ayinleri ve sonrasında ortaya çıkan kilise dramı ile ilgili bilgi verilmiş, ek
metinlerle birlikte tiyatro oyunlarına dönüşme süreci anlatılmıştır. Son bölümde ise; dini mimari örnekleriyle
birlikte, eşzamanlı olarak dinsel dramların erken örneklerden başlayarak gösterdiği değişim anlatılmıştır.
Brockett, O. G. (2000). Tiyatro Tarihi. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Brubaker, L.(1997). Mamories of Helena: Patterns in Imperial Female Matronage in The Fourth and Fifth Centuries.
L.James (Ed.) Woman, Men and Eunuchs Gender in Byzantium (s. 52-75). London and New York: Routledge.
Bustacchini, G. (t.y.). Ravenna. Ravenna: Salbaroli Publications.
Chambers, E. K. (1925). The Mediaeval Stage Vol. I, London: Oxford University Press.
Grant, R. M. (1977).Early Christianity and Society, s. Seven Studies, Collins, London: Collins.
Holum, K. G. (1982). Theodosian Empresses. Berkeley and Los Angeles California: University of California Press.
Janin, R. (1969). La Geographie Ecclesiastique De L’empire Byzantin.
Paris. Koch, G. (2007).Erken Hıristiyan Sanatı. İstanbul: Arkeoloji ve
Sanat Yayınları.
Krautheimer, R. (1979). Early Christian and Byzantine Architecture, Kingsport: Penguin Boks.
Krautheimer, R. (1983). Three Christian Capitals, Topography and Politics. California: University of California Press.
Mango, C. (2006).Bizans Mimarisi (Çev. Mine Kadiroğlu). Rekmay Ltd. Şti.
Mango, C. (2008). Bizans Yeni Roma İmparatorluğu (Çev. Gül Çağalı Güven). İstanbul:
Yapı Kredi Yayınları.
Mathews, T, F. (1976). The Byzantine Churches of İstanbul. University Park and
London: The Pennsylvania State University Press.
Mathews, T. F. (1977). The Early Churches of Constatinople, s. Architecture and Liturgy. University Park and London: The Pennsylvania State University Press.
Mathews, T. F. (1998). The Art of Byzantium, s. Between Antiquity and The Renaissance.
Brockett, O. G. (2000). Tiyatro Tarihi. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
Brubaker, L.(1997). Mamories of Helena: Patterns in Imperial Female Matronage in The Fourth and Fifth Centuries.
L.James (Ed.) Woman, Men and Eunuchs Gender in Byzantium (s. 52-75). London and New York: Routledge.
Bustacchini, G. (t.y.). Ravenna. Ravenna: Salbaroli Publications.
Chambers, E. K. (1925). The Mediaeval Stage Vol. I, London: Oxford University Press.
Grant, R. M. (1977).Early Christianity and Society, s. Seven Studies, Collins, London: Collins.
Holum, K. G. (1982). Theodosian Empresses. Berkeley and Los Angeles California: University of California Press.
Janin, R. (1969). La Geographie Ecclesiastique De L’empire Byzantin.
Paris. Koch, G. (2007).Erken Hıristiyan Sanatı. İstanbul: Arkeoloji ve
Sanat Yayınları.
Krautheimer, R. (1979). Early Christian and Byzantine Architecture, Kingsport: Penguin Boks.
Krautheimer, R. (1983). Three Christian Capitals, Topography and Politics. California: University of California Press.
Mango, C. (2006).Bizans Mimarisi (Çev. Mine Kadiroğlu). Rekmay Ltd. Şti.
Mango, C. (2008). Bizans Yeni Roma İmparatorluğu (Çev. Gül Çağalı Güven). İstanbul:
Yapı Kredi Yayınları.
Mathews, T, F. (1976). The Byzantine Churches of İstanbul. University Park and
London: The Pennsylvania State University Press.
Mathews, T. F. (1977). The Early Churches of Constatinople, s. Architecture and Liturgy. University Park and London: The Pennsylvania State University Press.
Mathews, T. F. (1998). The Art of Byzantium, s. Between Antiquity and The Renaissance.