THE IMPACT OF NEPOTISM ON PERCEPTIONS OF ORGANIZATIONAL TRUST AND ORGANIZATIONAL COMMITMENT: THE CASE OF MARDIN PROF. DR. AZIZ SANCAR AIRPORT

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 72 - 91

Fikret Bayat

https://doi.org/10.38004/sobad.1509109

Öz

This study aims to comprehensively examine the impact of nepotism practices, particularly kinship relations, on employees' levels of organizational trust and organizational commitment within public institutions. Survey data containing responses from 210 participants working in a public institution in the transportation sector were utilized for this research. The key findings indicate that kinship relations within the organization negatively affect employees' perception of organizational trust and organizational commitment by fostering nepotism. Detailed demographic analyses, factor analyses, and regression analyses demonstrate that these interactions are statistically significant. The results suggest that nepotism within the organization undermines employees' sense of trust, consequently reducing organizational commitment. Emphasizing the importance of a fair and transparent work environment, the study highlights that organizations can enhance trust among employees and consequently strengthen organizational commitment by avoiding such practices.

Anahtar Kelimeler

ORGANIZATIONAL TRUST, ORGANIZATIONAL COMMITMENT, NEPOTISM

NEPOTİZMİN ÖRGÜTSEL GÜVEN ve ÖRGÜTSEL BAĞLILIK ALGISINA ETKİSİ: MARDİN PROF. DR. AZİZ SANCAR HAVALİMANI ÖRNEĞİ

Öz

Bu araştırma, kamu kurumlarında karşılaşılan nepotizm uygulamalarının, özellikle akrabalık ilişkilerinin, çalışanların örgütsel güven ve örgütsel bağlılık düzeyleri üzerindeki etkilerini derinlemesine incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma kapsamında, ulaştırma sektöründe faaliyet gösteren bir kamu kurumunda görev yapan 210 katılımcının yanıtlarını içeren anket verileri kullanılmıştır. Elde edilen temel bulgular, örgüt içindeki akrabalık ilişkilerinin, nepotizmin, çalışanların örgütsel güven algısını ve örgütsel bağlılıklarını olumsuz yönde etkilediğini açıkça göstermektedir. Gerçekleştirilen detaylı demografik analizler, faktör analizleri ve regresyon analizleri, bu etkileşimlerin istatistiksel olarak anlamlı olduğunu ortaya koymaktadır. Sonuçlar, örgüt içindeki nepotizmin, çalışanların güven duygusunu sarsarak örgütsel bağlılığı azalttığını belirtmektedir. Bu noktada, adil ve şeffaf bir çalışma ortamının önemine vurgu yaparak, kuruluşların bu tür uygulamalardan kaçınarak çalışanlar arasındaki güveni artırabileceğini ve dolayısıyla örgütsel bağlılığı güçlendirebileceğini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

NEPOTİZM, ÖRGÜTSEL GÜVEN, ÖRGÜTSEL BAĞLILIK

Kaynakça

• Ağaoğlu, A. (2021). Kobilerde Yönetim Sorunları ve Nepotizm. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Allen , N. J., ve Meyer, J. P. (1990). T”he Measurement and Antecedents of Affective, Continuance and Nonnative Commitment to the Organization”. Journal of Occupational Psychology, 63(1), 1-18.
• Allesina, S. (2011). “Measuring Nepotism Through Shared Last Names: the Case of İtalian Academia”. PLoS one, 6(8), 5638-5642.
• Altıntaş, T. (2021). Algılanan Nepotizmin Örgütsel Sessizliğe Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü.
• Asunakutlu, T. (2002). “Örgütsel Güvenin Oluşturulmasına İlişkin Unsurlar ve Bir Değerlendirme”. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9, 1-13.
• Balay, R. (2000). Yönetici ve Öğretmenlerde Örgütsel Bağlılık, Nobel Yayın. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Bertrand, M., ve Scholar, A. (2006). “The Role of Family in Family Firms”. Journal of Economic Perspectives, 20(2), 73-96.
• Brinkerhoff, D. W., ve Goldsmith, A. A. (2003). “How Citizens Participate in Macroeconomic Policy: International Experience and İmplications for Poverty Reduction” . World Development, 31(4), 685-701.
• Bozkurt, Ö., ve Yurt, İ. (2013). “Akademisyenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeylerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(22), 121-139.
• Boylu, Y., Pelit, E.,ve Güçer, E. (2007). “Akademisyenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma”. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 44(511), 55-74.
• Çekmecelioğlu , H. G., Altaş, S. S., ve Balkaş, J. (2021). “Yönetim Desteğinin Duygusal Emek Üzerindeki Etkisinde Örgütsel Bağlılığın Aracılık Rolü”. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(3), 2885-2901.
• Efe, M. N. (2021). "Konaklama İşletmelerinde Dönüştürücü Liderliğin İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık". Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 9(3), 2092-2108.
• Erdem, B., Ceylan, U. ve Saylan, U. (2013). “Aile işletmelerinde Nepotizm ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi: Kütahya’da Faaliyet Gösteren Otel İşletmelerinde Bir Araştırma”. Uludağ Journal of Economy & Society, 32(2).
• Erdem, R. (2010). Kayırmacılık/Ayrımcılık. Erdem, R. (Ed.). Yönetim ve Örgüt Açısından Kayırmacılık. İstanbul: Beta Basım.
• Feeney, M. K., ve Kingsley, G. (2008). "The Rebirth of Patronage: Have We Come Full Circle?". Public Integrity, 10(2), 165-176.
• Ford, R., ve Mclaughin, F. (1985). “Nepotism”[Nepotizm]. Personnel Journal, 64(9), 57-61.
• Fındık, M., ve Eryeşil, K. (2012). “Örgütsel Sinizmin Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma”. Internatıonal Iron & Steel Symposium. Karabük: Internatıonal Iron & Steel Symposium.
• Güney, M., ve Turan, M. (2021). "Psikolojik Sözleşme İhlali ile Örgütsel Bağlılık Arasında Örgütsel Güvenin Aracılık Rolü". MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(1), 356-374.
• Huff, L. ve Kelley L. (2003). “Levels of Organizational Trust in Individualist Versus Collectivist Societies: A Seven Nation Study”. Organization Science, 14(1), 81-90.
• İmamoğlu, G. (2011). “İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Örgütsel Bağlılık Düzeyleri ve Örgütsel Adalet Algıları Arasındaki İlişki”. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Karaca, N. (2021). Algılanan Nepotizm Kronizm ve Partizanlığın Örgütsel İntikam Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karacaoğlu, K. (2012). “Çalışanların Nepotizm ve Örgütsel Adalet Algılamaları: Orta Anadolu Bölgesinde Bir Aile İşletmesi Uygulaması”. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 14(3), 43-64.
• Khatri, N., Tsang, E. ve Begley, T. M. (2006). "Cronyism: A Cross-Cultural Analysis". Journal of International Business Studies, 37(1), 61-75.
• Kıechel, W. (1984). “How to Relate to Nepotism”. Fortune, 143-144.
• Kocaman, P. (2021). Nepotizmin Örgütsel Çatışma ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Vakıf Üniversitelerinde Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: İstanbul Arel Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Mayer, R. C., Davis, J. H. ve Schoorman, F. D. (1995). “An Integrative Model of Organizational Trust”. Academy of Management Review, 20(3), 709-734.
• Mishra, J. ve Morrissey, M. A. (1990). “Trust in Employee/employer Relationships: A Survey of West Michigan Managers”. Public Personnel Management, 19(4), 443-486.
• Omarov, A. (2009). Örgütsel güven ve iş doyumu: Özel bir sektörde uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi: Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Önal, S. (2021). İş Tatmininin Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi: Bankacılık Sektöründe Bilgi Teknolojileri Bölümünde Çalışanlar Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Özkanan, A., ve Erdem, R. (2014). "Yönetimde Kayırmacı Uygulamalar: Kavramsal Bir Çerçeve". Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 179-206.
• Özler, H., Özler, D. E., ve Gümüştekin, G. E. (2007). “Aile İşletmelerinde Nepotizmin Gelişim Evreleri ve Kurumsallaşma”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 437-450.
• Padgett, M. Y., ve Morris, K. A. (2005). "Keeping İt "All İn ıhe Family" Does Nepotism İn the Hiring Process Really Benefit the Beneficiary?". Journal of Leadership and Organizational Studies, 11(2), 34-45.
• Saracel, N., ve Sarıboğa, M. (2020). "Nepotizmin Örgütsel Bağlılık ve İş Doyumuna Etkisi: Otel Çalışanları Üzerine Bir Araştırma". Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 9(4), 1-27.
• Shockley-Zalabak, P., Ellis, K., ve Winograd, G. (2000). “Organizational Trust: What it Means, Why it Matters”. Organization Development Journal, 18(4), 35-48.
• Sirmen, N. (2006). “Önsöz: Namusun Arka Planı İçinde Harem ve Kuzenler” (Çev. Ş. Tekeli ve N. Sirmen). İstanbul: Metis Yayınları.
• Taşkın, F., ve Dilek, R. (2010). “Örgütsel Güven ve Örgütsel Bağlılık Üzerine Bir Alan Araştırması”. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 37-46.
• Temizkan, V., ve Yılmaz, K. (2021). "Demir-Çelik Sektörü Çalışanlarının Örgütsel Bağlılık Düzeylerinin İncelenmesi: Kardemir Örneği". İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(2), 1538-1552.
• Türköz, T., Mustafa P., ve Coşar, S. "Çalışanların Örgütsel Güven ve Sinizm Algılarının Örgütsel Bağlılıkları Üzerindeki Rolü." Yönetim ve ekonomi Dergisi 20.2 (2013): 285-302.
• Tunçbilek, M. M. ve Akkuş, A. (2017). Nepotizm (akraba kayırmacılığı) ve ,İş Tatmini Arasındaki İlişki ve Safranbolu Konaklama İşletmelerinde Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (3), 169-197.
• Usta, I., ve Küçükaltan, D. (2012). "Ödüllendirmenin Örgütsel Bağlılığa Etkisi:İstanbul’daki Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma". Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 71-89.
• Whitener, E. M., Brodt, S. E., Korsgaard, M. A., ve Werner, J. M. (1998).” Managers as Initiators of Trust: an Exchange Relationship Framework for Understanding Trustworthy Behavior.” Academy of Management Review, 23, 513-530.
• Wech, B. A. (2002). “Trust Context, Effect on Organizational Citizenship Behavior, Supervisory Fairness, and Job Satisfaction Beyond the İnfluence of Leader-member Exchange”. Business & Society, 41(3), 353-360.
• Yavuz, H. (2021). Çalışkanların Nepotizm ve Örgütsel Adalet Algısı İlişkisi: Ankara’da Bir Alan Araştırması. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Üniversitesi.
• Yücel, İ., ve Çetinkaya, B. (2015). "Örgütsel Sinizm ile Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki ve Çalışanların Yaşının Bu İlişki Üzerindeki Etkisi- “Bazen Hoşlanmasak da Kalmak Zorunda Olabiliriz!”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 247-271.