BİLGE KARASU'NUN GECE ROMANINDA MODERNİZM ELEŞTİRİSİ

Year 2023, Volume: 15 Issue: 1, 1 - 20, 31.07.2023

Elif Nalbant

https://doi.org/10.55978/sobiadsbd.1162344

Abstract

Bu makalenin temel amacı, bir edebiyat eserini sosyolojik bir yaklaşımla ele alarak, Bilge Karasu’nun Gece romanında modernleşme ile ortaya çıkan sorunlardan roman anlatısının nasıl etkilendiğini açığa çıkarmaktır. Çalışma temel olarak a)iktidarın nasıl temsil edildiği, b)iktidar ile birey arasındaki ilişkinin nasıl temsil edildiği ve c)iktidar ile birey arasındaki ilişkinin yarattığı sorunların nasıl temsil edildiği üzerine kuruludur. Böylece Gece romanındaki veriler ışığında, totalitarizm, gözetim, şiddet, söylenti, kötülüğün sıradanlığı ve yabancılaşma kavramlarının modern dönem ile kurduğu bağ, söylem analizinin temel kavramlarından olan bağlam, anlam ve yansıtırlık odağa alınarak yorumlanmıştır. Metinin analizi, romanın, modern dönemde yaşanan toplumsal, bireysel ve politik sorunların eleştirisi olarak okunması açısından faydalı olacaktır.

Keywords

modernizm, totalitarizm, korku, kötülüğün sıradanlığı, yabancılaşma

References

• Allport, G. W. ve Postman, L. (1947). An Analysis of Rumor. Public Opinion Quarterly, 8(4), 501-517.
• Althusser, L. (2006). Yeniden Üretim Üzerine. Işık Ergüden ve Alp Tümertekin (Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
• Arendt, H. (1997). Şiddet Üzerine. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arendt, H. (2014). Kötülüğün Sıradanlığı. Özge Çelik (Çev). İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Barber, B. (1969). Conceptual Foundations of Totalitarianism. C. J. Friedrich, M. Curtis, & B. Barber içinde, Totalitarianism in Perspective: Three Views (s. 3-52). London: Pall Mall.
• Bauman, Z. (1997). Modernite ve Holocaust. Süha Sertabiboğlu (Çev.). İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Bauman, Z. (2011). Akışkan Modern Dünyadan 44 Mektup. Pelin Siral (Çev.). İstanbul: Habitus Yayıncılık.
• Bauman, Z. (2020). Akışkan Korku. Cumhur Atay (Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Booker, M. K. (1994). The Dystopian Impulse in Modern Literature: Fiction as Social Criticism. Contributions to the Study of Science Fiction and Fantasy . 58. Westport: Praeger.
• Bottomore, T. (2002). The Frankfurt School and its Critics. London: Routledge.
• Can, N. (2005). Siyaset Felsefesi Problemleri. Ankara: Elis Yayınları.
• Canfora, L. (2015). Avrupa’da Demokrasi Bir İdeolojinin Tarihi. Neşenur Domaniç ve Nusret Arhan (Çev.). İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Cengiz, S. (2015). Bilge Karasu'dan Distopik Bir Modernizm Eleştirisi: Gece. Journal of International Social Research, 8(37), 49-54.
• Çiğdem, A. (2017). Aydınlanma Düşüncesi. İstanbul: Dedalus Kitap.
• Çörekçioğlu, H. (2015). Modernite ve Ütopya. İstanbul: Sentez Yayınları.
• Durdu, Z. (2005). Aydınlanmanın Diyalektiği: Eleştirel Kuramın Aydınlanma Eleştirisi. Liberal Düşünce, 125-136.
• Foucault, M. (1992). Hapishanenin Doğuşu. Mehmet Ali Kılıçbay (Çev.). Ankara: İmge Kitabevi.
• Friedrich, C. ve Brezezinski, Z. (1962). Totalitarian Dictatorship and Autocracy . New York: Praeger.
• Göktürk, A. (2019). Sunuş. B. Karasu içinde, Gece (s. 5-8). İstanbul: Metin Yayınları.
• Horkheimer, M. ve Adorno, T. W. (1995). Aydınlanmanın Diyalektiği-Felsefi Fragmanlar 1. Oğuz Özügül (Çev.). İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• İleri, C. (2007). Yazının da Yırtılıverdiği Yer. İstanbul: Metis Yayınları.
• Jay, M. (2005). Diyalektik İmgelem. Ünsal Oskay (Çev.) İstanbul: Belge Yayınları.
• Karasu, B. (2019). Gece. İstanbul: Metis Yayınları.
• Karishan, K. (2006). Modern Zamanlarda Ütopya ve Karşı Ütopya. İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
• Kılıç, E. (2013). Gece Nasıl Bir Darbe Romanı. D. Yaşat içinde, Bilge Karasu'yu Okumak (s. 107-117). İstanbul: Metis Yayınları.
• Knapp, R. H. (1944). A Psychology of Rumor Public. Public Opinion Quarterly, 8(1), 22-37.
• Kongar, E. (2014). Toplumsal Değişim Kuramları ve Türkiye Gerçeği. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Köse, H. (2011). ‘Synoptikon’ Evresindeki İletişim ya da Küresel Gözetim Toplumunda İktidar Görünmezliği’nin Sonu. H. Köse içinde, Medya Mahrem (s. 199-224). İstanbul : Ayrıntı Yayınları.
• Lefebvre, G. (1973). The Great Fear of 1789. New York: Vintage Books.
• Linz, J. (2008). Totaliter ve Otoriter Rejimler. Ergun Özbudun (Çev.). Liberta Yayınları.
• Neiman, S. (2006). Modern Düşüncede Kötülük Alternatif Bir Felsefe Tarihi. Ayhan Sargüney (Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Orwell, G. (2000). 1984. İstanbul: Can Yayınları.
• Ritzer, G. ve Stepnisky, J. (2013). Çağdaş Sosyoloji Kuramları ve Klasik Kökenleri. Irmak Ertuna Howison (Çev.). Ankara: De Ki Yayınları.
• Seeman, M. (1959). On the Meaning of Alienation. American Sociological, 24(6), 783-791.
• Uyanık, B. (2020). Bilge Karasu'nun "Gece" Adlı Romanının Göstergebilimsel Çözümlemesi. Kırklareli: Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Vieira , F. (2010). The Concept of Utopia. C. Gregory içinde, The Cambridge Companion to Utopian Literature (s. 1-27). New York: Cambridge University Press.
• Zizek, S. (2009). Biri Totalitarizm mi Dedi? Halil Nalçaroğlu (Çev.). Ankara: Epos Yayınları.