THE CURRENT VIEW OF REHABILITATION SERVICES IN INSTITUTIONAL CHILD CARE HOMES IN TÜRKİYE

Year 2025, Volume: 16 Issue: 1, 91 - 100, 31.01.2025

Burak Can Korkmaz , Yavuzhan Barış Demiryürek , Kübra Çoban

Abstract

The increasing number of children in need of care and protection (CNCP) worldwide attracts attention from policymakers as they constitute an essential part of society. There are concerns that in some countries, even the basic needs of these children are not met. On the contrary, Türkiye continues its rehabilitation services for CNCP within the institutional child care. Rehabilitation services in Türkiye have become much more effective today due to developments that are parallel to the practices in developed countries in the world and are considered an example of innovation. Therefore, this study examines the rehabilitation services applied in different institutional child care homes where CNCP live, based on the current literature in the context of today's changing conditions and new legal regulations. In this sense, the Anka Child Support Program implemented in the Specialized Children's Homes Sites and the Child Support Development and Education Program (CODEP) prepared explicitly for children in the Children's Home and Children's Homes Site were examined. Additionally, rehabilitation services implemented in childcare institution models in Türkiye were evaluated in terms of education and mental health. In this study, findings and implications were discussed to provide practice and policy recommendations on the subject.

Keywords

Rehabilitation, Psychosocial Support, Anka Child Support Program, Children under Care and Protection, Children in Need of Care and Protection

TÜRKİYE’DE ÇOCUK KURULUŞ BAKIM MODELLERİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN REHABİLİTASYON HİZMETLERİNE GÜNCEL BİR BAKIŞ

Abstract

Dünyada giderek artış gösteren koruma ve bakım altındaki çocuklar toplumun önemli bir bölümünü oluşturması yönüyle politika yapıcılar tarafından dikkat çekmektedir. Bazı ülkelerde bu çocukların temel ihtiyaçlarının dahi karşılanmadığı konusunda endişeler mevcuttur. Bu durumun aksine Türkiye’de ise etkili ve sistematik bir anlayış çerçevesinde yapılandırdığı çocuk bakım kuruluş modelleri içerisinde koruma ve bakım altındaki çocukların rehabilitasyon hizmetlerini sürdürmektedir. Dünyadaki gelişmiş ülkelerdeki uygulamalarla paralellik gösteren ve inovasyon örneği olarak kabul edilen gelişmeler sonucunda Türkiye'de rehabilitasyon hizmetlerinin günümüzde çok daha etkin bir hale geldiği söylenebilir. Dolayısıyla, bu çalışma kapsamında koruma ve bakım altındaki çocukların yaşamını sürdürmekte olduğu farklı çocuk bakım kuruluş modellerinde uygulanan rehabilitasyon hizmetlerinin günümüzün değişen koşulları ve yeni yasal düzenlemeler bağlamında güncel literatüre dayandırılarak incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu anlamda, İhtisaslaşmış Çocuk Evleri Sitesinde uygulanmakta olan Anka Çocuk Destek Programı ile Çocuk Evi ve Çocuk Evleri Sitesinde bulunan çocuklara özel olarak hazırlanmış Çocuk Destek Gelişim ve Eğitim Programı (ÇODEP) incelenmiştir. Psikososyal destek programlarının yanı sıra eğitim ve ruh sağlığı açısından Türkiye'deki çocuk bakım kuruluş modellerinde uygulanan rehabilitasyon hizmetleri değerlendirilmiştir. Ayrıca, bu çalışmada konuya ilişkin olarak uygulama ve politika önerileri sunmak adına bulgular ve çıkarımlar tartışılmıştır.

Keywords

Rehabilitasyon, Psikososyal Destek, Anka Çocuk Destek Programı, Korunma ve Bakım Altında Olan Çocuk, Korunma ve Bakım İhtiyacı Bulunan Çocuk

References

• Abukan, B. (2020). Examining of foster care services for children with traumatic experiences from the eyes of service providers: A pratice model proposal. Master Thesis, Ankara Yıldırım Beyazıt University, Ankara.
• Abu-Ras, W., Ashraf AbuLaban, A., Talat AlQaisi, S., AlQaisi, M. T. and Decker, E. (2023). orphans in Syria and Iraq Juggling Balls: Wars, COVID-19, and the NGO’s financial crisis. International journal of qualitative studies on health and well-being, 18(1), 2170010.
• Aktay, M. (2020). İstismar ve ihmalin çocuk üzerindeki etkileri ve tedavisi. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 1(2), 169-184.
• Ali, T. and Shishigu, A. (2020). Implications of ubuntu/synergy for the education system of Ethiopia. Education Research International, 2020, 1-11.
• Aydın, İ. (2018). Türkiye’de Çocuk İstismari ve Çocuk İşçiliği. İş ve Hayat, 4(7), 65-81.
• Aydoğdu, F. (2016). Çocuk evinde kalan çocukların karşılaştıkları sorunların ve beklentilerinin incelenmesi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(1), 63-71.
• Aykul, M., Ceyhan, O., Şeker, O. F. ve Aytaç, S. (2022). Çocuk Alaninda Çalişan Bakim Elemanlarinin Sorunlari Üzerine Nitel Bir Çalişma. Sosyal Sağlık Dergisi, 2(2), 100-123.
• Barut, B. (2018). Relationships between hopelessness level and aggressive attitudes among girls of sexual abuse victim (South East Anatolian region example). Master Thesis, Sivas Cumhuriyet University, Sivas.
• Barut, Y. (2018). Parçalanmiş Ailelerden Gelen 15-18 Yaş Grubu Yetiştirme Yurdu Çocuklariyla Normal Aile Çocuklarinda Görülen Anksiyete ve Depresyon Sikliğinin İncelenmesi. International Journal Of Social And Humanities Sciences Research (Jshsr), 5(17), 327-334.
• Batman, H. ve Demirel, A. C. (2023). Suça Sürüklenen Çocuklarda Çocuk Destek Merkezlerinin Yeri ve Önemi. Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 5(2), 1-10.
• Bilgin, Ö. ve Mavili, A. (2017). Kurum Bakimindaki Cinsel İstismar Mağduru Çocuklara İlişkin Bir Araştirma. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(2), 105-128.
• Clarke, E., Boshe, J., Spencer‐Rogers, A., Jacques, C. and Walker, R. (2021). Holes in the wall: Examining gaps in knowledge in child and adolescent mental health in Tanzania–Scoping review. Tropical Medicine and International Health, 26(3), 258-271.
• Çavuş, F. ve Çalış, N. (2021). İhmal Ve İstismari Önlemeye Yönelik Çocuk Koruma Politikalarinda Uzmanlaşmiş Koruyucu Aile Modelinin Yeri. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32(4), 1565-1586.
• Darsana and Vinod, K. S. (2022). Psychosocial Intervention Among orphans: A Meta-Analysis. Psychological Reports, 00332941221141309.
• Duraisamy, P., Raman, R., Kashyap, R. S., TN, M. K. and Pandey, M. K. (2023). Impact of parental deprivation and psychological well-being among adolescent orphans: A systematic review. Journal for ReAttach Therapy and Developmental Diversities, 6(1s), 125-139.
• Duran, R. (2021). Türkiye Aile Yapisinda Evlat Edinme Üzerine Bir Değerlendirme. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 5(1), 19-31.
• Elmacı, D. (2022). Türkiye’de özel eğitim alanında korunmaya ihtiyacı olan çocuklar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 23(2), 409-429.
• Erbay, E. ve Çalış, N. (2022). Kurum Bakımı Altında Kalan Bireylerin Deneyimleriyle Korunma İhtiyacı Olan Çocuk Olmak: Retrospektif Bir Araştırma. Disiplinlerarası Çocuk Hakları Araştırmaları Dergisi, 2(3), 10-32.
• Erol, Z., Karasoy, G. ve Yıldırım, B. (2021). Sosyal hizmetler alanında sosyal inovasyon odaklı uygulamalar: Kamu kurumları örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32(2), 623-641.
• Ghorpade, N. K. and Bhore, N. R. (2023). Effectiveness of Emotion Focused therapy (EFT) on self-esteem and other psychosocial problems: A Systematic Review. Korean Journal of Physiology and Pharmacology, 27(3), 237-243.
• Göğebakan, M. (2018). The relationship between psychological help seeking attitudes, therapeutic alliance and psychopathological characteristics and schemas of abuse and neglect adolescents. Master Thesis, Hasan Kalyoncu University, Gaziantep.
• Jong, L. and Kim, S. (2023). Oral Health and Nutrition in Children of Haiti. Journal of Student Research, 12(1). Kalpana, M. (2020). Who will cry for orphans? A review article on orphans’ mental health. Int J Indian Psychol, 8(3), 433-440.
• Kanyuka, M. (1989). Social control and punishment of young offenders in Malawi. Acta Criminologica: African Journal of Criminology and Victimology, 2(1), 66-76.
• Karagöz, D. (2023). Bir Çocuk Psikiyatrisi Kliniğine Başvuran Çocuk Evlerinde Kalan Çocuk ve Ergenlerin Klinik Özelliklerinin İncelenmesi. Turkish Journal of Child and Adolescent Mental Health, 30(2).
• Karataş, Z. (2016). A qualitative analysis of the practices referring to juvenile delinquents in the juvenile justice system. Master Thesis, Selçuk University, Konya.
• Kellehear, A., Rothchild, J., Defant, G. and Johnson, E. (2020). The decline of American orphanages and the rise of nursing homes: An untold story of women and death. Ageing International, 45, 121-135.
• Kesen, N. F. ve Daşbaş, S. (2015). Çocuk Yuvasi Ve Yetiştirme Yurdu Deneyimi Olan Yetişkinlerde Şiddet Eğilimi Üzerine Bir Araştirma. Toplum ve Sosyal Hizmet, 26(2), 73-86.
• Kılıç, Y. (2016). The comparison of socio-demographic characteristics and psychological symptoms in a group girl of with and without sexual abuse victims who are 11 to 18 ages. Master Thesis, Fatih Sultan Mehmet Vakıf University, İstanbul.
• Kök, H. (2019). Evaluation of services and applications for children who have been sexually abused in Turkey: A model proposal. Doctoral Thesis, Hacettepe University, Ankara.
• Kutlu, M. (2005). Yetiştirme yurdu yaşantısı geçiren lise öğrencilerinin yalnızlık düzeyleri. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 3(24), 89-109.
• Küçükkaraca, N. ve Öğütcü, Y. (2019). Cinsel İstismar Alaninda Bakim Ve Rehabilitasyon Hizmeti Veren Kuruluşlardaki Sosyal Hizmet Uygulamalarinin Değerlendirilmesi. Evrensel Değerler Işiğinda Sosyal Hizmet Uygulamalarinda Çaği Yakalamak, Sosyal Hizmet Sempozyumu, Başkent Üniversitesi, Ankara, 303-314.
• Mısırlı, G. N. (2020). Qualitative analysis of care measure process within the childprotection system. Master Thesis, Sakarya University, Sakarya.
• Ministry of Family and Social Services. (2022). Çocuk Koruma Hizmetleri Planlama ve Çocuk Bakım Kuruluşlarının Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. Retrieved March 9, 2024, from https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=39704andMevzuatTur=7andMevzuatTertip=5
• Ministry of Family and Social Services. (2023). 2023-2028 Türkiye Çocuk Hakları Strateji Belgesi ve Eylem Planı. Retrieved March 9, 2024, from https://www.aile.gov.tr/media/132816/turkiye-c-ocuk-haklari-strateji-belgesi-ve-eylem-plani-2023-2028-dijital.pdf
• Özkaptan, E. E. (2022). A study on working conditions and social perceptions of family of the social workers that work in child support centers: a mixed method study. Master Thesis, İstanbul University, İstanbul.
• Özpolat, A. O. (2023). Çocuk İhmal Ve İstismarinin Politikalarla İlişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(1), 141-153.
• Öztürk, A. ve Tat, M. (2021). GÜVENDE: Çocuğu Kötü Muamelenin Etkilerinden Korumak İçin Neler Yapılabilir?. Gelişim ve Psikoloji Dergisi, 2(4), 181-207.
• Pak, M. (2018). Attachment patterns in children in need of protection during early childhood period: Evaluation from care conditions and statements of caregivers. Master Thesis, Sakarya University, Sakarya. Rogers, J., Whitelaw, R., Karunan, V. and Ketnim, P. (2021). Children’s experiences of alternative care in mainland Southeast Asia–A scoping review of literature. Children and Youth Services Review, 120, 105750.
• Sarıbaş, H. O. (2019). Evaluation of applications made in 2017 to Manisa provincial Directorate of Ministry of Family and Social Policies. Master Thesis, Üsküdar University, İstanbul.
• Sayar, Ö. Ö. (2006). Yetiştirme Yurtlarında Akran Şiddeti–Ankara’da İki Yetiştirme Yurdu Örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet, 17(1), 113-132.
• Sayın, K. ve Paslı, F. (2021). Almanya, İngiltere ve Türkiye'nin Koruyucu Aile Sistemlerinin Karşılaştırılması. Sosyal Politika ve Sosyal Hizmet Çalışmaları Dergisi, 2(2), 194-215.
• Sudarso, S. (2024). Welfare Transformation Through Productive Business Empowerment: A Review of Khadijah 2 Orphanage Surabaya. International Journal of Management Science and Information Technology, 4(1), 24-36. Sütçü, S., Batman, H., Eraslan, E. ve Demirel, A. C. (2023). Cumhuriyetin 100. Yılında Geçmişten Günümüze Türkiye’de Çocuk Koruma Sistemi. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 8(16), 183-198.
• Şimşek, H. (2021). Dilendirilen Çocuklarin Görünmezliği. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 10(2), 517-542.
• Şimşek, E. ve Ocakçı, A. F. (2019). Çocuk Koruma Prensipleri: Avrupa ve Türkiye Verileri. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 18(2), 61-72.
• Solmaz, H. (2017). Experimental study on the development of leadership skills of preschool children: Now the little ones, the great leaders of future. Master Thesis, Çanakkale Onsekiz Mart University, Çanakkale.
• Tapan, M. G. (2016). The history of subtance abuse in adolescents investigation of family and social support systems in Gaziantep example. Master Thesis, Ankara University, Ankara.
• Tekin, Y. (2021). Koronavirüs Salgininda Çocuklarin Aile İçi Şiddetten Korunmasi. Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Akademik Dergisi, 4(7), 209-232.
• Tomrukçu, S. (2018). Social policies implemented to children in municipalities: The case of İstanbul Metropolitan Municipality. Master Thesis, Yalova University, Yalova.
• Wanglar, E. (2021). Child care institutions in India: Investigating issues and challenges in children’s rehabilitation and social integration. Children and Youth Services Review, 122, 105915.
• Yaman, F. (2019). “Yapay” Bir Çocuk Koruma Modeli Olarak Sos Çocuk Köyleri Ve Türkiye’deki Uygulamalari. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(45), 935-962.
• Yaman, F. (2023). Pedofili Bireyler Tarafından Çocukların Bilinçli ve Sistematik Cinsel İstismarı: Helmut Kentler “Deneyi” ve Odenwald Okulu Örneği. İçtimaiyat, 7(1), 323-340.
• Yaşar, E. Y. ve Özbey, S. (2019). Okul Öncesi Dönemdeki Korunmaya Muhtaç Çocukların Ahlâki Değer Yapılarının Çocuklara İlişkin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi: Ankara Örneklemi. Değerler Eğitimi Dergisi, 17(38), 41-70.
• Yıldız, B. N. ve Karataş, M. (2024). Çocuk evleri hizmet modelinde psikososyal destek sağlayan meslek elemanlarının deneyimleri: Sivil toplum kuruluşu örneği. Toplum ve Sosyal Hizmet, 35(1), 113-135.
• Yıldız, M. O. (2018). Assessment of the work of municipal substance abuse centers. Master Thesis, Başkent University, Ankara
• Yılkan, İ. ve Yaman, Ö. M. (2019). 1923-2018 Yılları Arasında Sosyal Hizmet Kurumlarının Uygulamış Oldukları Gençlik Hizmetleri Üzerine Kronolojik Bir Bakış. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 7(17), 105-130.
• Yılmaz, E. (2019). Process analysis of substance addiction policies in the years of 2012-2017 period. Master Thesis, Ankara Yıldırım Beyazıt University, Ankara.
• Yulaf, Y. ve Gümüştaş, F. (2019). Kurum bakımında yaşayan ve evlat edinilen çocuk ve ergenlerin ruhsal bozukluklar açısından karşılaştırılması. Cukurova Medical Journal, 44(3), 904-910.