Medikal Turizm Hizmeti Veren Hastanelerde Sağlık Otelciliği Hizmetleri İle Örgütsel Ustalık İlişkisi

Yıl 2019, Cilt: 16 Sayı: 3, 366 - 382, 15.12.2019

Seher Gülenç , Meryem Akoğlan Kozak

https://doi.org/10.24010/soid.655835

Öz

Araştırmanın amacı, sağlık otelciliği hizmetleri ile örgütsel ustalık stratejileri arasındaki ilişkilerin belirlenmesidir. Araştırmanın veri toplama sürecinde anket tekniğinden faydalanılmıştır. Ankete, Ankara’da hizmet veren devlet hastanesi (315), üniversite hastanesi (252) ve özel hastane (105) kapsamında toplam 672 çalışan katılmıştır. Toplanan anket verileri üzerinde gerçekleştirilen betimsel analizler ve ilişki testleri sonucunda, sağlık otelciliği hizmetlerinin devlet hastanesinde ve üniversite hastanesinde orta düzeyde, özel hastanede yeterli düzeyde olduğu ortaya çıkmıştır. Örgütsel ustalık durumunda ise özel hastanenin (X ̅ (YS.AS) = 14,17) devlet hastanesine ( X ̅ (YS.AS) = 8,14) ve üniversite hastanesine ( X ̅ (YS.AS) = 8,76) göre yararlanıcı ve araştırıcı stratejileri daha iyi birlikte kullanarak daha usta olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, her üç hastanede sağlık otelciliği hizmetleri ile yararlanıcı ve araştırıcı stratejiler arasında pozitif ilişki olduğu saptanmıştır. Bu durum, hastanelerin sağlık otelciliği hizmetlerini yeterli düzeyde sunabilmesi için belli bir örgütsel ustalık düzeyinde bulunulması gerektiğini göstermektedir. Bu nedenle yöneticilerin sağlık otelciliği hizmetlerinin iyileştirilmesi için öncelikle örgütsel ustalığı besleyen yararlanıcı ve araştırıcı stratejilerin geliştirilmesine önem vermeleri gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Otelciliği, Örgütsel Ustalık, Ankara

Kaynakça

• Acar, D.G. (2014), Hizmet Tasarımı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Yayınları.
• Akbolat, M. (2009), ‘Türk Sağlık Sektöründe Miles ve Snow’un Stratejik Tipolojisi: Hastaneler Üzerine Bir Araştırma’, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), ss. 127-146.
• Akbolat, M. ve Deniz, N.G. (2017), ‘Türkiye’de Medikal Turizmin Gelişimi ve Bazı Ülkelerle Karşılaştırılması’, Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 1(2), ss. 123-139.
• Akbolat, M. ve Işık, O. (2012), ‘Hastanelerde Rekabet Stratejileri ve Performans’, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), ss. 401-424.
• Aksu, A., Gülmez, M. ve Güzel, Ö. (2016). TOBB ve TÜROFED Turizm Sektör Meclisi Turizm Raporu, 6(11), ss. 1-80.
• Aktaş, A. (1985), Hastanelerde Yiyecek İçecek Hizmetleri Yönetimi ve Türkiye’de Uygulamaya İlişkin Örnekler. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Aktaş, A. (2007), Hastane İşletmelerinde Ev İdaresi Hizmetlerinden Sağlık Çalışanlarının Memnuniyeti Üzerine Bir Araştırma (KTÜ Farabi Hastanesi Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Ankara İl Sağlık Müdürlüğü. (2016). Sağlık Tesisleri. https://ankaraism.saglik.gov.tr/, (15.05.2016).
• Aşıkoğlu, Ş. (2014), Hastanelerde Otelcilik Hizmetleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Attar, M. (2014), Üst Düzey Yöneticilerin Liderlik Özelliklerinin Örgütsel Ustalık Düzeyine Etkisi: Türk Bankacılık Sektörü, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Bertan, S., Bayram, M. ve Benzergil, N. (2015), ‘The evaluation of thermal hotels' online reviews’. Turizam, 63 (1), ss. 53-65.
• Bierly, P.E. ve Daly, P.S. (2007), ‘Alternative Knowledge Strategies, Competitive Environment and Organizational Performance in Small Manufacturing Firms’, Entrepreneurship Theory and Practice, 31(4), ss. 493-516.
• Birkinshaw, J. ve Gibson, C.B. (2004), ‘Building Ambidexterity into an Organization’, MIT Sloan Management Review, Summer (2004), ss. 47-55.
• Bodwell, W. (2011), A Theoretical Model of Organizational Ambidexterity in Hospitals, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Colorado State University, School of Education, Colorado.
• Burgess, N., Strauss, K., Currie, G. ve Wood, G. (2015), ‘Organizational ambidexterity and the hybrid middle manager: The case of patient safety in UK hospitals’, Human Resource Management, 54(S1), ss. 87-109.
• Camilleri, D. ve O’Callaghan, M. (1998), ‘A Comparison of Public and Private Hospital Care Service Quality in Malta’, International Journal of Health Care Quality Assurance, 11(4), ss. 127-133.
• Carmeli, A. ve Halevi, M.Y. (2009), ‘How Top Management Team Behavioral Integration and Behavioral Complexity Enable Organizational Ambidexterity: The Moderating Role of Contextual Ambidexterity’. The Leadership Quarterly, 20(2009), ss. 207-218.
• Cingöz, A. ve Akdoğan, A.A. (2014), ‘Örgütsel Ustalık Düzeyini Belirlemede Araştırıcı ve Yararlanıcı Stratejilerin Etkileşimsel Rolü’, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), ss. 59-68.
• Demir, N. (2015), Hastane Bahçelerinin Peyzaj Mimarlığı Açısından İncelenmesi: Ankara Altındağ İlçesi Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Doğan, İ.F., Bakan, İ. ve Hayva, S. (2017), ‘Sağlık Sektörünün Temel Aktörleri Olan Hastanelerde Rekabet Stratejilerinin Kaliteye Etkisi’, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(62), ss. 817-835.
• Duncan, R.B. (1976), ‘The Ambidextrous Organization: Designing Dual Structures For Innovation’, The Management of Organization, 1, ss. 167-188.
• Gastaldi, L., Appio, F. P., Corso, M. ve Pistorio, A. (2018), ‘Managing the exploration-exploitation paradox in healthcare: Three complementary paths to leverage on the digital transformation’, Business Process Management Journal, 24(5), ss. 1200-1234.
• Gibson, C. B. ve Birkinshaw, J. (2004), ‘The Antecedents, Consequences, and Mediating Role of Organizational Ambidexterity’, Academy of Management Journal, 47, ss. 209-226.
• Gupta, A.K., Smith, K.G. ve Shalley, C.E. (2006), ‘The Interplay Between Exploration And Exploitation’, Academy of Management Journal, 49(4), ss. 693-706.
• Güden, E., Öksüzkaya, A. ve Çetinkara, K. (2010), ‘Kayseri İli Kamu Hastanelerinde Sağlıkta Kalite Standartlarının Değerlendirmesi’, Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 2 (2), ss. 144-166.
• Güllüpunar, M.D. (2016), ‘Bir Halkla İlişkiler Uygulaması Olarak Hastanelerde Hasta Karşılama Hizmetlerinin Kurumsal İtibara Etkisi: Kamu Hastaneleri Üzerine Bir İnceleme’, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 4(2), ss. 895-925.
• Greenhut, A.K., Magnezi, R. ve Shlomo, I.B. (2017), ‘Better Patient Safety: Implementing Exploration and Exploitation Learning in Daily Medical Practice’. BMJ Open Quality, 6(2), ss. 1-7.
• Han, M. ve Celly, N. (2008), ‘Strategic Ambidexterity and Performance in International New Ventures’, Canadian Journal of Administrative Sciences, 25, ss. 335-349.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı (2019), http://yigm.kulturturizm.gov.tr/TR-11479/turkiye39de-saglik-turizmine-yonelik-yapilan-calismalar-.html, (18.01.2019).
• Jarvenpaa, A. (2014), Organizational Ambidexterity in Airline Companies, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Faculty of Social Sciences, Norwegian School of Hotel Management, Norwegian.
• Kılıç M. (2002), ‘Yozgat Devlet Hastanesinde Yatanların Hastane Otelcilik Hizmetlerini Algılayışlarının Değerlendirilmesi’, Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(2), ss. 15-24.
• Korkmazer, F., Yıldız, A. ve Ekingen, E. (2016), ‘Sağlık Personeli Hasta Güvenliği Kültürü Algılarının Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma’, Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), ss. 141-154.
• Koster, F. ve Van Bree, G. (2018), ‘How Managers Evoke Ambidexterity and Collaboration: A Qualitative Study in a Dutch Hospital’, International Journal of Innovation and Technology Management, 15(06), ss. 1-34.
• Lawshe, C. H. (1975), ‘A Quantitative Approach to Content Validity’. Personnel psychology, 28(4), 563-575.
• Lorcu, F. (2015), Örneklerle Veri Analizi SPSS Uygulamalı, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Malik, A., Boyle, B. ve Mitchell, R. (2017), ‘Contextual ambidexterity and innovation in healthcare in India: the role of HRM’. Personnel Review, 46(7), ss. 1358-1380.
• March, J. (1991), ‘Exploration and Exploitation in Organizational Learning’, Organization Science, 2(1), ss. 71-87.
• Özcan, K. (2012), Postmodern Örgüt Kuramı, Ankara: Gazi Kitabevi
• Rosenthal, E. (2013, 21 Eylül), Is this a hospital or a hotel? The New York Times.
• Sakıcı, Ç., Çelik, S. ve Kapucu, Ö. (2013), ‘Kastamonu’daki Hastane Bahçelerinin Peyzaj Tasarımlarının Değerlendirilmesi’, SDÜ Orman Fakültesi Dergisi, 14(1), ss. 64-73.
• Selim, C. (2011), Otopark Alanlarının Planlama ve Tasarım İlkeleri: Ege Üniversitesi Yerleşkesi Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Sevin, H.D. (1998), Hastane İşletmelerinde Otelcilik Hizmetleri, Maliyeti ve Kontrolü: Ankara İli Uygulama Örnekleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sheehan-Smith, L. (2006), ‘Key Facilitators and Best Practices of Hotel-Style Room Service in Hospitals’. American Dietetic Association, 106(4), ss. 581-586.
• Söyler, S. ve Zekioğlu, A.K. (2017), ‘Sağlık Hizmetlerinde Dış Kaynak Kullanımı: Bir Alan Araştırması’, Sağlık Yönetimi Dergisi, 1(1), ss. 11-20.
• Sağlık Bakanlığı. (2013), Kırşehir İli Kamu Hastaneleri Birliği 2013 Yılı Faaliyet Raporu, http://kirsehirkhb.gov.tr/files/sayfalar/faaliyet.pdf. (17.01.2018).
• Sağlık Bakanlığı. (2015), Sağlıkta Kalite Standartları Hastane, Ankara: Pozitif Matbaa.
• Soylu, Y. ve İleri, H. (2010), ‘Hastanelerde Stratejik Yönetim Uygulamaları S.Ü. Meram Tıp Fakültesi Örneği’, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 13(2), 79-96.
• Şanal, M. (2013), Çift Yetenekliliğin Pazar Oryantasyonu ve Firma Performansı İle İlişkileri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Şantaş, F., Şantaş, G., Özer, Ö. ve Şahin, D.S. (2017), ‘Sağlık Çalışanlarının Güvenlik İklimi Algılarının Belirlenmesine İlişkin Bir Kamu Hastanesinde Araştırma’, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30, ss. 297-307.
• Şimşek, Z. (2009), ‘Organizational Ambidexterity: Towards A Multilevel Understanding’, Journal of Management Studies, 46(4), ss. 597-624.
• Taşlıyan, M. ve Gök, S. (2012), ‘Kamu ve Özel Hastanelerde Hasta Memnuniyeti: Kahramanmaraş’ta Bir Alan Çalışması’, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), ss. 69-94.
• Tekin, H. (1993), Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Ankara: Yargı Yayınevi.
• Tutar, H., Fettahlıoğlu, Ö.O. ve Sayın, Z.F. (2017), ‘Bilgi Yönetiminin Örgütsel Ustalık Üzerinde Etkisi Olur Mu?’, Journal of Social and Humanities Sciences Research, 4(3), ss. 152-164.
• Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu, (2014), Hizmet Sunum Rehberi. Tıbbi Hizmetler Kurum Başkan Yardımcılığı Sağlık Bakım ve Hasta Hizmetleri Daire Başkanlığı. http://www.tkhk.gov.tr/Dosyalar/82d3f45d0cd847979aa4fc9715bfd7c7.pdf. (18.01.2018).
• Yılmaz, E. (2017), The Relationship of Organizational Ambidexterity With Whistleblowing Act and Employees’ Intention to Leave, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Zaim, H. ve Tarım, M. (2010), ‘Hasta Memnuniyeti: Kamu Hastaneleri Üzerine Bir Alan Araştırması’, Sosyal Siyaset Konferansları, 59, ss. 1-24.