Evaluation of Financial Performance of Tourism Business with Entropy Based Topsis Method

Year 2025, Volume: 22 Issue: 1, 6 - 23, 27.03.2025

İstemi Çömlekçi

https://doi.org/10.24010/soid.1479270

Abstract

The economic aspect of tourism, which is a very old phenomenon with its social and cultural aspects, is also an important issue that should be emphasized. The aim of this study is to determine the weights of financial ratios that affect the financial performance of tourism enterprises and to compare their financial performances according to tourism sub-sectors. The data set of the research consists of financial statement data of 20 businesses in the accommodation, food and beverage services and transportation-storage sectors between 2018 and 2023. The weights of the financial ratio criteria of the sectors considered in three different periods: the pre-Covid-19 period, the Covid-19 period and the post-Covid-19 period were calculated with the Entropy method, and their performances were ranked with the Topsis method. According to the results of the study, the best performance was shown by transportation businesses in the pre-Covid-19 period, accommodation businesses in the Covid-19 period, and food and beverage businesses in the post-Covid-19 period.

Keywords

topsis, Tourism businesses, Financial performance, Entropy

Turizm İşletmelerinin Finansal Performansının Entropi Temelli Topsis Yöntemi ile Değerlendirilmesi

Abstract

Sosyal ve kültürel yönleriyle çok eski bir olgu olan turizmin, ekonomik yönü de önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı turizm işletmelerinin finansal performansına etki eden finansal oranların ağırlıklarının belirlenmesi ve turizm alt sektörlerine göre finansal performanslarının karşılaştırılmasıdır. Araştırmanın veri setini konaklama, yiyecek-içecek hizmetleri ve ulaştırma-depolama sektörlerinde yer alan toplam 20 adet işletmenin 2018-2023 yılları arasındaki mali tablo verileri oluşmaktadır. Covid-19 öncesi dönem, Covid-19 dönemi ve Covid-19 sonrası dönem olmak üzere üç farklı periyotta ele alınan sektörlerin finansal oran kriterlerinin ağırlıkları Entropi yöntemi ile hesaplanmış, Topsis yöntemi ile performansları sıralanmıştır. Çalışma sonuçlarına göre Covid-19 öncesi dönemde en iyi performansı ulaştırma işletmeleri, Covid-19 döneminde konaklama işletmeleri ve Covid-19 sonrası dönemde ise yiyecek-içecek işletmeleri göstermiştir.

Keywords

topsis, entropi, Turizm işletmeleri, Finansal performans

Ethical Statement

Çalışma etik kurul izni gerektirmemektedir.

References

• Ajmera, P. (2017), Ranking The Strategies For Indian Medical Tourism Sector Through The Integration of Swot Analysis and Topsis Method, International Journal of Health Care Quality Assurance, 30 (8), 668-679.
• Arsu, T. ve Ayçin, E. (2020), Bist Lokanta ve Oteller Sektöründeki Turizm İşletmelerinin Finansal Performanslarının MACBETH ve EDAS Yöntemleri ile İncelenmesi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Özel Sayı (2020), 156-178.
• Bakır, M. & Atalık, Ö. (2021), Entropi ve Aras Yöntemleriyle Havayolu İşletmelerinde Hizmet Kalitesinin Değerlendirilmesi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 10 (1), 617–638.
• Bilici, N. (2019), Turizm Sektörünün Finansal Performansının Oran Analizi ve Topsis Yöntemiyle Değerlendirilmesi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Mart, 23 (1): 173-194.
• Chang, H.F., Shu-Hua W., Joyce H.Y.C. and Chao-Hui K. (2021), Evaluating Business Model for Hotel Industry by Grey-Topsis, Journal of Risk and Financial Management, 14 (606), 1-12.
• Doğan, H. ve Akyurt, H. (2022), TOPSIS ve GİA Yöntemleriyle Finansal Performans Ölçümü: Bir Otel Uygulaması, Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 6(4): 914-930.
• Ecer, F. ve Günay F. (2014), Borsa İstanbul’da İşlem Gören Turizm Şirketlerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Ölçülmesi, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25 (1), 35 – 48.
• Erdoğan, M. ve Yamaltdınova, A. (2018), Borsa İstanbul’a Kayıtlı Turizm Şirketlerinin 2011-2015 Dönemi Finansal Performanslarının TOPSİS ile Analizi, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 5 (1), 19-36.
• Ghosh, S. and Bhattacharya, M. (2022), Analyzing The Impact of Covid-19 on The Financial Performance of The Hospitality And Tourism Industries: An Ensemble MCDM Approach in The Indian Context, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 34 (8), 3113-3142.
• Hoe, L.W., Siew, L.W., Fai, L.K., Xin, A.L.J and Fun, L.P. (2020), An Empirical Evaluation on The Performance of Food Service Industry in Malaysia with Topsis Model, Journal of Physics: Conference Series, 1706, First International Conference on Advances in Physical Sciences and Materials, 13-14 August 2020, Coimbatore, India.
• Huang, J.H. and Peng, K.H. (2012), Fuzzy Rasch Model in Topsis: A New Approach For Generating Fuzzy Numbers to Assess The Competitiveness of The Tourism Industries in Asian Countries, Tourism Management, 33 (2), 456-465.
• Joshi, S., Sharma, M. and Singh, R.K. (2020), Performance Evaluation of Agro-tourism Clusters Using AHP–Topsis, Journal of Operations and Strategic Planning, 3 (1), 7–30.
• Kahveci, M. ve Turna, İ. (2016), Bist’de İşlem Gören Turizm İşletmelerinin Topsis Tekniği ile Finansal Performanslarının Analizi ve Değerlendirilmesi, Muhasebe ve Denetime Bakış, 48, 99-114.
• Karakaş, A. ve Öztel, A. (2020), Bist’de Yer Alan Turizm İşletmelerinin Finansal Performanslarının Entropi Tabanlı Topsis Yöntemi ile Belirlenmesi: Bir Python Uygulaması, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 (20), 543-562.
• Kwok, P.K ve Lau, H.Y.K. (2019), Hotel Selection Using A Modified Topsis-Based Decision Support Algorithm, Decision Support Systems, 120, 95–105.
• Onocak, D. (2023), BİST’te İşlem Gören Konaklama İşletmelerinin Finansal Performanslarının CRITIC Ağırlıklandırmalı TOPSIS Yöntemine Göre Değerlendirilmesi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 97, 79-98.
• Özçelik, H. ve Kandemir, B. (2015), BIST’de İşlem Gören Turizm İşletmelerinin Topsis Yöntemi İle Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (33), 97-114.
• Pala, O. (2021), Bist Turizm Endeksinde Yer Alan Firmaların CILOS ve MAIRCA Tabanlı Finansal Performans Analizi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21 (2), 163-185.
• Santiary, P.A.W., Ciptayani, P.I., Saptarini, H.N.G.A.P., Swardika, I.K. (2018), Sistem Pendukung Keputusan Penentuan Lokasi Wisata Dengan Metode Topsis, Jurnal Teknologi Informasi dan Ilmu Komputer, 5 (5), 621-628.
• Sharifabadi, M.A., Ardakani, F. A. (2014), A Model For Health Tourism Development Using Fuzzy Topsis and Interpretive Structural Modeling in Yazd Province, Journal Of Health Administration, 17(55), 73-88.
• Soy Temür, A. (2022), Borsa İstanbul Turizm Endeksi (XTRZM) Firmalarının Entropi Temelli Aras, Copras ve Topsis Yöntemleri ile Finansal Performans Analizi, Verimlilik Dergisi, 2, 183-212.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi (2024), Tourism Sector in Türkiye, https://www.invest.gov.tr/en/library/publications/lists/investpublications/tourism-industry .pdf, Erişim Tarihi: 08.05.2024.
• Taghipour, M. and Sarchoghaei, J.A. (2015), Evaluation of Tourist Attractions in Borujerd County with Emphasis on Development of New Markets by Using Topsis Model, Science Journal of Business and Management, 3 (5), 175-189.
• Vicens-Colom, J., Holles, J. and Liern, V. (2021), Measuring Sustainability with Unweighted TOPSIS: An Application to Sustainable Tourism in Spain, Sustainability, 13, 5283, 1-14.
• Wang, T. & Lee, H. (2009), Developing a Fuzzy TOPSIS Approach Based on Subjective Weights and Objective Weights, Expert Systems with Applications, (36), 8980-8985.
• Weerathunga, P.R., Xiaofang, C., Samarathunga, W.H.M.S., ve Kulathunga, K.M.M.C.B. (2020), Application of Entropy Based Topsis in Analysis of Sustainability Performance of Sri Lanka Hotels, RISUS Journal on Innovation and Sustainability, 11 (3), 100-108.
• Wu, J., Sun, J., Liang, L. ve Zha, Y. (2011), Determination of Weights for Ultimate Cross Efficiency Using Shannon Entropy, Expert Systems With Applications, 38(5): 5162-5165.
• Zhang, H., Gu, C.L, Gu, L.W. and Zhang, Y. (2011), The Evaluation of Tourism Destination Competitiveness By Topsis & Information Entropy – A Case in The Yangtze River Delta of China, Tourism Management, Elsevier, 32 (2), 443-451.